اقتصاد دانش بنیان

دنیا در تکاپوی ساخت واکسن کرونا است. همه کشورها رقیب و همراه هم شدند تا واکسن مورد تایید را هر چه زودتر به بازار برسانند و سایه شوم این بیماری را از سر مردم جهان کم کنند. اما موضوعی که نباید فراموشمان شود این است که هر کشوری برنده این مسابقه شود حتما توان تولید حجم بالای این واکسن که جوابگوی همه کشورها باشد را ندارد.

نکته دوم اینکه شرایط ایران در این میان کمی سخت‌تر است. کشوری که به دلیل اتخاذ برخی سیاست‌ها در تحریم به سر می‌برد و احتمال فروش واکسن‌های تولیدی توسط برخی کشورها به ایران تقریبا در حد صفر است. پس چاره‌ای نداریم جز اینکه از شنیدن اخبار خوب تولید یا کشف واکسن‌های مورد تایید در دنیا خوشحال شویم اما خودمان هم به میدان بیاییم و برای تولید آن اقدام کنیم.

کاری که با یک وقفه 2 تا 3 ماهه از دنیا در ایران آغاز شد و ظاهرا در حال حاضر 6 شرکت به ساخت این واکسن‌ها مشغول هستند. واکسن‌هایی که هنوز به مرحله تست بالینی نرسیده‌اند. آن طور که رئیس کمیته علمی مقابله با کرونا اعلام کرده است؛ واکسن‌های نسل جدید که به واکسن‌های MRNA معروف هستند گوی سبقت را از دیگر رقبای خود ربوده‌اند و چند پله جلوتر از آنها، تست‌های اولیه را طی می‌کنند.

فناوری واکسن‌های نسل جدید بر مبنای ایجاد یک RNA خبر رسان یا MRNA است که بدن را برای تولید اجزای واکسن تحریک می‌کند، RNAهای خبررسان، نسخه‌ای از دستورالعمل‌های ساخت پروتئین هستند که در DNA ژن‌ها رمزگذاری شده‌اند و ماشین‌آلات سلولی در بدن میزبان دریافت کننده واکسن، دستورالعمل MRNA را برای ساخت پروتئین موردنظر می‌خوانند.

واکسن MRNA به سلول‌های انسانی می‌گوید که کدام پروتئین‌های ویروسی را تولید کنند، سپس پروتئین‌ها سیستم ایمنی بدن را برای تولید آنتی بادی برای محافظت در برابر ویروس تحریک می‌کنند.

چند گام عقب‌تر اما مصمم

ایران به فاصله 2 تا 3 ماه پس از شروع ساخت واکسن در دنیا به این حوزه فناورانه ورود کرد. اما با کمک سرآمدان علمی و متخصصان داخلی توانست این عقب‌ماندگی را تا حدودی جبران کند و در این حوزه حرفی برای گفتن داشته باشد.

امروز چندین واکسن‌ساز در کشور مشغول تحقیق بر روی ساخت واکسن کرونا هستند که به تدریج هر کدام با ورود به عرصه تولید، نیاز کشور را برآورده می‌کنند. هیچ راهی جز تولید داخلی وجود ندارد چون هیچکس در دنیا آن‌قدری واکسن برای واکسینه همه مردم در دنیا ندارد.

آنطور که مصطفی قانعی رییس کمیته علمی مقابله با کرونا گفته هر شرکتی که بتواند تا اردیبهشت 1400 واکسن خود را به مرحله کارآزمایی بالینی برساند، برای تولید محصول خود از مشوق‌ها و حمایت‌های دولتی بهره‌مند می‌شود.

ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هم اعلام کرده است که تاکنون از تولید یکصد محصول کرونایی حمایت کرده است. محصولاتی که برای کاهش عوارض بیماری کرونا به کار می‌رود. همه این محصولات کاربردی نجات‌بخش جان تعداد زیادی از بیماران است؛ اما هنوز هیچ‌کدام نتوانسته‌اند آرامش، امنیت و سلامت از دست رفته را به جامعه برگردانند.

ایران کشوری است که خیلی زود با این ویروس درگیر شد و تا این لحظه تعداد 841 هزار و 308 نفر به این بیماری مبتلا شده‌اند و 44 هزار و 327 نفر هم جان خود را از دست داده‌اند. اما این روند صعودی همچنان ادامه دارد و تنها راه خلاصی از آن، تولید دارو یا واکسن درمانی است. روشی مطمئن که می‌تواند این صفحه سخت تاریخی را ورق بزند و سلامتی را دوباره به مردم بازگرداند.