اقتصاد دانش بنیان

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، ظهر سه‌شنبه 21 اسفندماه سال جاری نشست شورای اداری استان لرستان میزبان سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری بود. وی جمع مسئولان استانی حاضر در این نشست رفت و از لازمه‌های حرکت چرخ اقتصاد استان و بهره‌مندی از سرمایه‌های نهفته گفت. 

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری، کسب و کارهای دانش بنیان و استارتاپی را پیروز کارزار با فضای سنتی و رانتی دانست و گفت: بخش سنتی باید بداند که هرجا یکی از همین استارتاپ ها سر برآورد، پیروز میدان است و راه ماندگاری کسب و کارهای سنتی حمایت و همراهی با این استارتاپ ها است. با همین  تحول است که اکنون 97 درصد داروهای مورد نیازمان را خودمان تولید می کنیم. این کسب و کارها راهی ندارند جز این که روی ایده های این جوانان سرمایه گذاری کند.

ستاری، تعریف تازه توسعه را نرم‌افزاری و متکی به سرمایه‌های انسانی جوان و خلاق دانست و گفت: متاسفانه در اقتصاد نفتی این باور نادرست وجود دارد که همه چیز وابسته به پول است به‌طوری‌که دانشگاه، نوآوری و پیشرفت و در نهایت سعادت جامعه در گروی برخوردار بودن از دارایی های مادی خلاصه می‌شود.  در حالی‌که  تجربه‌های موفق جهانی ثابت کرده است وجود زیست‌بوم مساعد برا بروز نوآوری‌ها، کارآفرینی و کار فناورانه، مهم‌ترین لازمه و پیش نیاز توسعه است. 

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری با بیان این که نطفه نسل تازه ای از کارآفرینان در سپهر اقتصاد کشور بسته شده است، ادامه داد:  تعدادی از این نطفه‌های خلاق و کارآفرین که در روزهای اول تصویری از رشد خارق العاده شان نبود، اکنون به یک قدرت توانمند در اقتصاد بدل شده اند. بسیاری از استارتاپ های خدماتی ما هفته¬ای 10 درصد رشد می کند و هر روز، یک محصول یا خدمت تازه را برای جامعه به ارمغان می‌آورد.

وی ادامه داد: به گفته گاندی، نخست شما را نادیده می گیرند بعد به شما می خندند ، سپس با شما مبارزه می کنند و در نهایت شما پیروز می شوید. پیروزی متعلق به کسب و کارهای دانش بنیان و استارتاپی است و خواهشم این است هوای کارآفرینان را داشته باشید و میدان لازم برای بروز خلاقیت و نوآوری جوانان را فراهم کنید.

معاون علمی و فناوری ریس جمهوری، از جایگاه والای کارآفرین و ضرورت نگاه ویژه جامعه به کارآفرین گفت و ادامه داد: هیچ فرد یا دستگاهی نباید خود را از یک کارآفرین برتر بداند زیرا کارآفرینی که افرادی را به اشتغال بگمارد و چراغ خانه‌هایشان را روشن کند مقدس است.

رییس ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش بنیان،  با ذکر مثالی از اهمیت پیوند نوآوری به مواد خام اولیه گفت: در حالی‌که هر بشکه نفت با حجمی بیش از 154 لیتر، حدوداً 50 دلار ارزش‌گذاری می‌شود، یک شیشه چندمیلی گرمی عطر صدها دلار ارزش افزوده دارد. شرکت‌های دانش بنیانی داریم که چند گرم داروی بیوتک را به قیمت هزاران دلار صادر می‌کند. فقط در یک مورد فروش یکی از این شرکت‌های دانش بنیان به روسیه در سال گذشته از مرز  130 میلیون دلار عبور کرد، در حالی که کل محصول 70 کیلوگرم بود.

ستاری تأکید کرد: باید ظرفیت گیاهان دارویی استان هم به سمت و سوی ایجاد ارزش افزوده برود و از خام فروشی پرهیز شود. ظرفیت این کار در استان وجود دارد. جوانان استان را دست کم نگیرید و خواهید دید در مدتی کوتاه یک استارتاپ نوگام، به یلی در اقتصاد کشور بدل می شود.

نگاه ویژه مقام معظم رهبری به جوانان و دانش‌بنیان‌

معاون علمی و فناوری ریییس جمهوری، از عنایت ویژه مقام معظم رهبری به موضوع اقتصاد دانش بنیان و جوانان در بیانیه گام دوم انقلاب گفت و ادامه داد: در جای جای این بیانه گام دوم نگاه به جوانان، فناوری و نوآوری است حمایتی که مقام معظم رهبری برای تحقق معافیت سربازی فعالان کلیدی شرکت های دانش بنیان داده اند بی نظیر است و تاسف می‌خورم که رهبر کشور چنین توجه و عنایتی به اقتصاد دانش بنیان دارند اما بعضی از بخش‌های جامعه، ضمن ایجاد موانع مختلف و مخالفت ها جلوی راه این کسب و کارها مانع فعالیتشان می‌شوند.

ستاری ادامه داد: باید به این باور برسیم که پایین آوردن کرکره یک کسب و کار بزرگ‌ترین خیانت به کشور است و نباید بستن این کسب و کارها ساده باشد. تلاش کرده ایم تا ارزش کارآفرینی حفظ، و دست موانع تراشان از این کسب و کارها به ویژه در کسب و کارهای نوپا و نیازمند حمایت، کوتاه شود.

وی با بیان این‌که سرمایه‌گذاری در آموزش و پژوهش، توأم با  یک محیط مساعد بروز خلاقیت‌ها اثرمند می‌شود ادامه داد: در تاریخ کشور هیچ گاه به اندازه امروز در حوزه آموزش یا پژوهش هزینه نکرده ایم اما در تکرار تجربه اعصار گذشته و بروز دانشمندانی تاریخ ساز و برجسته موفق نیستیم؛ ت را اصلاح می کند، توسعه محیط مساعد کسب و کار است.

به گفته معاون علمی و فناوری رییس جمهوری، از دانشگاه با سرفصل های درسی و ناسازگار با ویژگی ها و نیازهای بومی استان، نمی¬توان انتظار توسعه و ماندگاری استعداد داشت، زیرا این سرفصل‌ها بر اساس نیاز جایی که تعریفشان کرده پایه-ریزی شده است و فارغ التحصیل دانشگاهی ناگزیر به جایی می‌رود که نیازمند دانش تعریف شده بر مبنای این سرفصل‌ها باشد.

ستاری، از کمک‌‌کننده‌های شکل گیری زیست بوم کارآفرینی و نوآوری گفت و ادامه داد: مراکز و زیرساخت‌هایی وجود دارد که این محیط را شکل می دهد از جمله پارک های نوآوری و مراکز رشد و کارخانه هایی که تولید کننده استارتاپ هستند. باید جایی داشته باشیم که جوانی که ایده دارد و انگیزه حمایت شود البته توسط بخش خصوصی. محیط را برای جوانان در استان فراهم کنید تا در همین استان بمانند، ارزش آفرینی کنند و چند نفر مانند خودشان را به اشتغال بگمارند. دولت نیز از شکل گرفتن این زیست‌بوم حمایت می‌کند.

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری با ذکر مثالی از استان اصفهان، به ضرورت پرهیز از ایجاد صنعت بدون توجه به نیازهای بومی استان گفت و ادامه داد:  در اصفهان هر هنری داشتیم پیاده کردیم و کارخانه های متعدد و پتروشیمی در این استان راه اندازی شد اما این استان رتبه سوم بیکاری کشور است. در حالی که این استان می توانست با تکیه به فرهنگ و صنایع دستی و ویژگی های بومی خود اقتصادی ثروت آفرین و اشتغالزا داشته باشد. 

به گفته ستاری، این که یک خط تولید را در جایی نصب کنیم به معنای صاحب صنعت شدن نیست بلکه در بهترین حالت صاحب کارخانه هستیم که به دانشگاه و توانمندی های مهندسانش نیاز ندارد. در کارخانه وارداتی یک خط تولید تا سال ها بدون هیچ پیشرفتی باقی می ماند و در نهایت بدون هیچ پیشرفتی متوقف می‌شود.

دسترسی به منایع مالی آن هم از جنس سرمایه گذاری بخش خصوصی، جزو مؤلفه‌های پنجم یا ششم در نوآوری و کارآفرینی است بلکه این محیط مساعد است که باید به عنوان مهم‌ترین لازمه، برای یک کار دانش‌بنیان مساعد شود؛  بخش خصوصی باید چندین  برابردولت در پژوهش سرمایه‌گذاری کند تا اثر پژوهش را در جامعه ببینیم.

ستاری، با بیان این‌که ایجاد مانع و بروکراسی زاییده دولت های مبتنی بر درآمد نفتی است، اظهار کرد: این که اداره ثبت به استاد دانشگاه اجازه مدیرعامل شدن نمی دهد بدین معنا است که محیط استان تا دانش بنیان شدن فاصله دارد. 

امر مقدس کارآفرینی 

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری با بیان این که رشد اقتصاد و رونق کارآفرینی، با سرمایه بخش خصوصی که نیازهای جامعه و اولویت‌ها را می‌شناسد ممکن می‌شود، اظهار کرد: دولت باید محیط را برای ترغیب و نقش آفرینی این سرمایه گذار فراهم کند ولی کار اصلی را افراد استان انجام می دهد تا افرادی که علاقه ای برای کمک به استان دارند به حضور در این حوزه همراه شوند.

به گفته ستاری، باید داخل استان کسانی باشند که روی این کسب و کارها سرمایه گذاری کنند و ماهیت پولی که در این پروژه ها حائز اهمیت است. صندوق های پژوهش و فناوری محلی جایی است که می تواند بر اساس یک سازوکار محلی و نوآورانه می تواند به تسهیل این امر کمک کند.

رییس بنیاد ملی نخبگان، به ادامه روند بازگشت نخبه‌ها با قوت بیش تر در سال آینده ااره کرد و گفت: جوایز تحصیلی بنیاد بیش از 50 درصد هم از نظر تعداد و مبلغ رشدی دوبرابری خواهد داشت و همچنین حمایت از سرآمدان علمی با افزایش میزان حمایت ها ادامه می یابد. همه این اقدامات در راستای توسعه فرهنگ خلق ارزش از نوآوری و شکل گرفتن زیست بوم مساعد اقتصاد دانش بنیان است.

راه امروز ما در مسیر بیان تعریفی تازه از توسعه است

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری در بخش دوم سفر به استان لرستان، عصر روز سه شنبه 21اسفندماه مهمان آیت الله سید احمد میرعمادی امام جمعه لرستان و نماینده ولی فقیه در استان بود.

ستاری در این دیدار بر این‌ ضرورت که باید تعریفان را از توسعه بازنگری کنیم تأکید داشت و ادامه داد: تعریفی واقعی و جدید از مفهوم توسعه موضوعی است که تلاش می‌کنیم محقق شود. زیرا سایه گستراندان اقتصاد پایه نفتی و منبع محور به مدت یکصد سال، تعریف ما از توسعه را مخدوش ساخته است و موفقیت را در گروی وجود پول و خام فروشی دیده‌ایم، در حالی‌که سرمایه اصلی مغفول مانده از نگاه ما نوآری جوانان و استعدادهای نهفته در وجودشان است.

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری، سربرآوردن صنایع ناسازگار با ویژگی‌های بومی و نیازهای استان را یکی از عارضه‌های نگاه نفتی و دولتی به مفهوم توسعه دانست و گفت: صنعتی که دولت با درآمد نفت ایجاد کند و ردی از جامعه و نیاز استان در ایجاد آن نباشد، قطعا صنعتی رانتی است و بدون اتصال به پول نفت، از کار می‌افتد.

ستاری همچنین از مفهوم اقتصاد دانش‌بنیان به عنوان ستون مستحکم تعریف جدید توسعه یاد کرد و گفت: کسانی که زاییده استان هستند تغییر و تحول را پایه ریزی می‌کنند؛ سرآغاز این تحول جدی، دانشگاه‌ها است و دانشگاه با فروش فناوری، ایجاد محیط مساعد بروز و بلوغ نوآوری‌ها و ارتباط با صنعت، محیط پیرامون خود را به نفع نوآوری، ارزش‌آفرینی و اشتغال زایی دگرگون می‌کند. برای این کار باید از اتکای به دولت و درآمد نفتی، فاصله بگیرد.

رییس ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش‌بنیان، سعادتمندی استان را در گروی توسعه شرکت های دانش بنیان دانست و گفت: اگرچه به طور ویژه برای ایجاد زیرساخت‌های اقتصاد دانش‌بنیان و  هزینه می کنیم اما زیست بوم فرهنگی و محیط مساعد باید در استان راه بیفتد تا جوان خلاق و کارآفرین راهش را در کارآفرینی و به واقعیت رساندن ایده‌های خلاقانه‌اش پیدا کند.

حرکت باید به سوی کارهای فناورانه و دانشی باشد

در این دیدار آیت‌آلله میرعمادی، از حرکت به سوی کارهای دانشی و ارزش‌آفرینی با نوآوری گفت و ادامه داد: کارهای دانش بنیان باید در رأس فعالیت‌های ما باشد؛ چراکه دین وعقل ما بر استفاده بهینه و نوآورانه از هدایای خداوند تأکید دارد، وقتی می توان از نعمات بهتر استفاده کرد چرا این کار را نکنیم. البته این امر نیاز به هدایتگری دارد و چشم امیدشان به این است که جوانان ما در این راهبری و هدایت شوند. 

آیت‌الله میرعمادی، انسان مبتکر و نوآور را از آفریده‌های برتر خداوند و راه‌گشای پیشرفت دانست و گفت: متعال، خالق، فاطر و بدیع در میان اسامی خداوند متعال بیش‌تر تکرار شده است؛ این امر پیام روشنی دارد مبنی بر این‌که خداوند متعال بر خلاقیت و بدیع بودن تکیه فراوان دارد و انسان را با عقل، فکر، خرد و اندیشه آفریده است.

نماینده ولی فقیه در استان لرستان با اشاره به دو بال پرواز عقل و دانش در وجود انسان گفت: باید عقل، یکی از ارزشمندترین هدایای خداوند را به درستی به کار ببندیم و لازم است و حوزه و دانشگاه ما به سوی یاددادن استفاده از خرد و دانش حرکت کند. باید این تعقل و خردورزی را تقویت کنیم چراکه اساس همه امور به این دو موضوع  بستگی دارد.

به گفته آیت الله میرعمادی، به برکت انقلاب اسلامی حرکتی جدی آغاز شد و خوشبختانه امروز نتایج ارزنده از جمله اقتصاد دانش‌بنیان به دنبال داشته است.

مشکلات استان با کار دانش بنیان حل می شود اظهار کرد: فعالیت های سنتی و کشاورزی به شیوه پیشین، بیش از این پاسخ گوی نیازهای استان و کشور نیست و باید نوآوری به این حوزه‌ها وصل شود؛ استعدادهای فراوارن و جوان و پرانگیزه‌ای بهره‌مند هستیم که موانع اداری مانع کار آن ها است به طوری‌که فرآیند طولانی باعث می شود این ایده ها رها شود.

آیت‌الله میرعمادی ادامه داد: در بخش تجاری سازی و تولید نیازمند به حمایت جدی نیاز داریم و انتظار داریم دست این جوانان خلاق گرفته شود. اطمینان دارم که این مسائل به کمک خداوند متعال و تلاش معاونت علمی و فناوری حل می‌شود. 

به اعتقاد امام جمعه لرستان، استان هایی که تازه شروع کرده اند، نیازمند آموزش های تخصصی هستند و اگر هدایت شوند و فکر و ایده ها را پرورش دهند، می تواند دانش بنیان شدن را واقعیت ببخشد. کار کردن در ابعاد نرم افزاری، آموزش، توانمندسازی علمی و فکری پیشرفت و تقویت کشور را در دانش و فناوری به همراه دارد.

نماینده ولی فقیه و امام جمعه استان ضمن قدردانی از تلاش‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای اهمیت بخشی به جوانان و کارآفرینان گفت: جدیتی که دارید و عزمی که این کار را دنبال می کنید ارزشمند است و بابت این تلاش از شما و همکارانتان تشکر می کنم.

بازدید از واحدهای فناور

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری در ادامه سفر یک روزه به استان لرستان، به مرکز رشد جهاد دانشگاهی لرستان رفت و با دستاوردهای فعالان فناور مستقر در این مرکز آشنا شد.

مرکز رشد جهاد دانشگاهی لرستان 80 واحد فناور را پذیرش کرده است که 3 شرکت دانش بنیان محصولات و خدمات خود را به بازار تجاری عرض میکند. همچنین بیش از 330 نفر از فناوران ووایده پردازان جوان بومی در این مرکز رشد مستقرند.

ستاری از شرکت های مستقر در مجتمع خدمات فناوری پارک، ساختمان مرکز نوآوری، آزمایشگاه ها و  کارگاه های پارک علم وفناوری بازدید کرد.

فعالان فناور مستقر در این پارک علم و فناوری، از حمایت‌های مورد نیازشان برای تجاری سازی محصولات دانش بنیان موانع و محدودیت‌هایشان گفتند.

معاون علمی و فناوری ریس جمهوریهمچنین 2 دستگاه اتوبوس های فضای رصد خانه کاسین، با هدف ترویج دانش و فناوری نجوم و فیزیک رونمایی کرد. 

ستاری همچنین در شهرک صنعتی شماره 1 خرم آباد حضور یافت و ضمن بازدید از خط تولید شرکت دانش بنیان کشت صنعت خرمان و شرکت آرایش و بهداشتی دکتر جهانگیر، پیگیری‌های لازم برای حل مشکلات فراروی شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در این شهرک صنعتی را در دستور کار قرار داد.