اقتصاد دانش بنیان

ایران و صنعت حمل‌و‌نقل ریلی آن در کجای جهان خواهد ایستاد

کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد پیش‌بینی می‌کند

ترانزیت ریلی ایران که تا سال ۲۰۱۵ برابر با ۷۵/۰ میلیون تن بوده است، با افزایش تقریبا ۲۷/۳ میلیون تنی در مدت ۱۵ سال، تا سال ۲۰۲۵ به ۰۲/4 میلیون تن خواهد رسید. از سوی دیگر، طول مسیرهای ریلی ایران تا سال ۲۰۱۵ بیش از ۱۰ هزار کیلومتر بوده و قرار است تا ۱۵ سال آینده ۲۰ هزار کیلومتر دیگر نیز به این میزان افزوده شود. در این گزارش خطوط راه‌آهن مختلف نیز مورد بررسی قرار گرفته است و روند آینده استقبال از آن‌ها نیز پیش‌بینی شده است. برای مثال احتمالا خط دورود - خرم‌آباد در سال ۲۰۲۱ با تقاضای ۳/۱ میلیون نفر روبه‌رو خواهد شد و این میزان تا سال ۲۰۲۵ به ۵/۱ میلیون سفر و تا سال ۲۰۳۰ به ۷/۱ میلیون متقاضی خواهد رسید. در سال‌های ۲۰۳۵ و ۲۰۴۰ نیز به ترتیب ۲ و ۲/۲ میلیون نفر متقاضی برای این خط وجود خواهد داشت. خط اندیمشک - خرم‌آباد نیز در سال ۲۰۲۱ با ۶/۰ میلیون نفر روبه‌رو خواهد بود و به ترتیب در سال‌های ۲۰۲۵، ۲۰۳۰، ۲۰۳۵ و ۲۰۴۰ نیز با ۷/۰، ۹/0، ۱/۱ و ۳/۱ میلیون نفر متقاضی برای این خط مواجه خواهد بود. همچنین از نظر حمل و نقل بار خط دورود - خرم‌آباد در سال ۲۰۲۱ تقریبا ۲۷/۷ میلیون تن جابه‌جا خواهد کرد، درحالی‌که در سال‌های ۲۰۲۵، ۲۰۳۰، ۲۰۳۵ و ۲۰۴۰ به ترتیب با ۱۲/۸، ۳۲/۹، ۷۲/۱۰ و ۹۸/۱۱ میلیون تن منتقل می‌کند. خط اندیمشک - خرم‌آباد نیز در سال ۲۰۲۱ تقریبا ۹/۷ میلیون تن بار جابه‌جا خواهد کرد و در فاصله سال‌های ۲۰۲۵، ۲۰۳۰، ۲۰۳۵ و ۲۰۴۰ نیز به ترتیب ۹/۸، ۳/۱۰، ۹/۱۱ و ۴/۱۳ میلیون تن بار منتقل می‌کند. در مورد خطوط دیگر نیز چنین گمانه‌زنی‌هایی در این گزارش ارائه شده است. برای مثال انتظار می‌رود خط شیراز - بهشهر - عسلویه در سال ۲۰۲۰ تقریبا ۲/۱ میلیون مسافر و ۳ میلیون تن بار جابه‌جا کند و این میزان در سال‌ ۲۰۲۵ به ترتیب به ۵/۱ میلیون نفر و ۸/۳ میلیون تن، در سال ۲۰۳۰ به ۲ میلیون نفر و ۹/۴ میلیون تن، در سال ۲۰۳۵ به ۵/2 میلیون مسافر و ۲/۶ میلیون تن و در سال ۲۰۳۹ به ۳ میلیون مسافر و ۶/۷ میلیون تن برسد. خط مشهد - بجنورد - گرگان نیز در سال ۲۰۲۰ احتمالا ۵/۱ میلیون تن بار و ۵/۲ میلیون مسافر خواهد داشت که در سال ۲۰۲۵ این میزان‌ها به ۷/۱ میلیون تن و ۹/۲ میلیون نفر، در سال ۲۰۳۰ به ۲ میلیون تن و ۴/۳ میلیون نفر، در سال ۲۰۳۵ به ۳/۲ میلیون تن و ۹/۳ میلیون نفر و بالاخره در سال ۲۰۳۹ به ۶/۲ میلیون تن و ۴/۴ میلیون نفر خواهد رسید. در این گزارش برخی خطوط دیگر مانند کرمانشاه - خسروی و چابهار - زاهدان - بیرجند - مشهد نیز مورد بررسی و پیش‌بینی قرار گرفته‌اند.










پیش‌بینی موسسه تحقیقاتی «مالتی کلاینت»
موسسه مالتی کلاینت در گزارشی به بررسی آینده این صنعت در خاورمیانه و آفریقا پرداخته است. براساس این گزارش میزان حمل‌ و ‌نقل بار توسط بخش ریلی در منطقه خاورمیانه/ آفریقا در سال ۲۰۰۵ به ۱۷۳ میلیارد تن - کیلومتر می‌رسید که در سال ۲۰۱۰ به ۱۷۸ میلیارد تن - کیلومتر افزایش یافت. با این حال بخش اعظم رشد حمل ‌و ‌نقل بار توسط بخش ریلی در این منطقه متعلق به فاصله ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ بود؛ به نحوی که مقدار فوق در پایان سال ۲۰۱۵ به ۲۱۳ میلیارد تن - کیلومتر رسید. پیش‌بینی می‌شود بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ با رشد متوسط سالانه ۹/۱ درصد این رقم به ۲۳۴ میلیارد در پایان سال ۲۰۲۰ و در فاصله سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ با رشد سالانه ۴/۲ درصد به ۲۶۳ میلیارد در پایان بازه فوق افزایش یابد. مهم‌ترین بازار حمل ریلی بار در این منطقه آفریقای جنوبی است و کالاهایی که این‌گونه حمل می‌شوند، نشان‌دهنده فعالیت اقتصادی جوامع محلی هستند. برای مثال اغلب کشورها مقادیر زیادی از محصولات معدنی مانند سنگ‌آهن و زغال‌سنگ را به علاوه نفت و مواد شیمیایی از این طریق حمل می‌کنند. مولفه‌های اصلی توسعه ریلی در این منطقه نیز توسعه اقتصادی مثبت در کنار عزم سیاسی برای گسترش بخش ریلی برای حمل‌ و ‌نقل بار و ایجاد زیرساخت‌های نوین و بهبودیافته‌ای از زیرساخت‌های ریلی در این مناطق هستند. برای مثال در عربستان سعودی این عزم به‌ وجود آمده است که منجر به پروژه‌های زیرساختی بزرگی شده که فعالیت‌های معدنی در شمال این کشور را به بندر دمام در شرق آن وصل می‌کند. در ایران نیز بنابراین گزارش، برداشته شدن تحریم‌ها توسعه اقتصادی کشور را رقم می‌زنند و بر بازار حمل ‌و ‌نقل باری ریلی داخلی نیز اثرگذار خواهند بود. همچنین به نقل از این گزارش، ایران با خرید مقادیر زیادی واگن و لکوموتیو دست به بازسازی ناوگان ریلی خود زده است.

منبع: مجله دانش بنیان