اقتصاد دانش بنیان

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری گفت: تحولات تازه‌ای در محیط کسب و کار کشور رخ‌داده است و با تغییر ساختارهای فکری و فرهنگی به کمک این محیط جدید، جلوه‌ی توانمندی‌های سرمایه انسانی به‌شکل پتنت و اختراع در کانون توجه بازار سرمایه قرار گرفته است.

به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری در نشست مخترعین منتخب بازار دارایی فکری گفت: تحولات تازه‌ای در محیط کسب و کار کشور رخ‌داده است و با تغییر ساختارهای فکری و فرهنگی به کمک این محیط جدید، جلوه‌ی توانمندی‌های سرمایه انسانی به‌شکل پتنت و اختراع در کانون توجه بازار سرمایه قرار گرفته است.

رییس بنیاد ملی نخبگان، با تأکید بر ضرورت تغییر رویکرد حمایتی اختراع و پتنت‌های ثبت شده گفت: تجربیات ناموفق گذشته، پیامدهای مطلوبی را در پی نداشت و بنیاد ملی نخبگان نیز علیرغم صرف هزینه‌ها و وام‌های بلاعوض، در کمک به اشتغال و رسیدن اختراعات به عرصه تجاری‌سازی چندان موفق نبود؛ نگرشناشی از اقتصاد نفتی این تصور را ایجاد کرده بود که مخترع باید از دولت به‌طور مستقیم پول دریافت کند، در حالی‌که رسیدن ایده به‌مرحله تجاری سازی دارای سازوکارهای پیچیده‌ای است وصرفاً با اعطای وام بلاعوض و حمایت مالی محقق نمی‌شود که در نگاه جدید این روال تغییر یافت.

ستاری، اعتماد به نفس و پشتکار، توانمندی و خلاقیت نیروی انسانی را مهم‌ترین عامل در رسیدن یک اختراع به مرحله بازار و تجاری‌سازی دانست و گفت: فضای فکری جدید نیازمند جوانانی است که قطعاً با چند با شکست از پا نمی ایستند و مسیر خود را ادامه می‌دهند افرادی با چنین روحیه‌ای هستند که می‌توانند در رساندن یک ایده به ثروت موفق باشند زیرا ایده‌ها ممکن است در ذهن بسیاری از افراد دیگر نیز وجود داشته باشد، اما ایده‌ای به موفقیت منجر می‌شود که با پشتکار و پیگیری توأم شود.
وی پشتکار را اولویتی فراتر از ایده و منابع مالی برای موفقیت یک کسب و کار نوپا ارزیابی کرد و گفت: در توفیق یک کسب و کار فناورانه، پشتکار و اعتماد به‌نفس نیروی انسانی خلاقیت حرف اول را می‌زند بنابراین ایده و چالش‌های مالی از اهمیتی به‌مراتب پایین‌تر برخوردارند. البته در کشور ما به‌دلیل ساختارهای پیچیده و درهم تنیده‌ی قانونی و دولتی، فضای مساعد برای تبدیل یک ایده یا اختراع به سرمایه و خلق ارزش افزوده فراهم نبوده است و به‌واسطه‌ی وابستگی به اقتصاد نفتی، صنایع نیز چندان تمایلی به نوآوری و پذیرش اختراعات نداشته‌اند.

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، بازگشت به مزیت‌های سرزمینی و توجه به سنت‌های کارآفرینی کشورمان را از راه‌کارهای کارآمد تغییر ساختار کنونی برشمرد و افزود: ایران به‌عنوان کشوری با هزاران سال سابقه برتری در نوآوری، کارآفرینی و تجارت با تکیه بر پول بدون زحمت اقتصاد نفتی بسیاری از سنت‌های پیشین خود را فراموش کرده، اما اکنون به واسطه ی ساختار فکری جدید سیطره‌ی اقتصاد نفتی جای خودرا به محیط جدید کسب و کار خواهد داد.

ستاری، با اشاره به این‌که سازوکارهای حمایت از ثبت اختراع و پتنت اصلاح شده و روبه تغییر است، بیان کرد: انتقاداتی به سازوکار ثبت اختراع کشور وارد است و امیدواریم با مصوبه ای که مجلس به تصویب خواهد رساند برخی از کاستی‌ها و نواقص این فرآیند برطرف شود.
ستاری با بیان این‌که در محیط جدید کارآفرینی، سرمایه انسانس جایگاه و ارزش واقعی خود را پیدا می‌کند و با معرفی استخدام دولتی دیگر به عنوان تنها راه‌کار اشتغال، تلقی نمی‌شود افزود: در فرهنگ جدید، دولت خریدار و مشتری اختراع نیست و با ایجاد محیط مساعد کسب و کار، تسهیل‌گری زمینه را برای فروش محصول دانش بنیان و تحریک تقاضا فراهم می‌کند و در معاونت علمی تثبیت چنین فرهنگی را ترویج و دنبال می‌کنیم.

رییس ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریشه‌ی بسیاری از مشکلات کسب و کار را فرهنگی دانست و افزود: جامعه باید به شکل دیگری به سرمایه های خود بنگرند و سرمایه انسانی را یک ارزش تلقی کند. آن‌چه که نیروی انسانی را حائز ارزش می‌سازد، خلاقیت نوآوری و کارآفرینی در مقابل دارایی‌های فیزیکی است.

وی افزود: در چنین زیست‌بوم فرهنگی، شرکت‌هایی که دارایی جز سرمایه انسانی و خلاقیت نداشتند، در کم‌تر از یک سال میلیاردها دلار ارزش افزوده ایجاد کنند چراکه کارکرد شرکت‌های فناور با شرکت های بزرگ پیشین دارای تفاوت‌های ساختاری است.

رییس بنیاد ملی نخبگان به ایجاد مسیر حمایت از سرمایه‌های فکری و اختراعات گفت: مسیر جدید همچون گذشته مبتنی بر ارائه پول مستقیم به نخبه نیست بلکه نخبه را با قرار دادن در فرآیند شتاب‌دهی برای کارآفرینی، جذب نیروی انسانی و فروش محصول در بازار با ایجاد شرکت دانش‌بنیان آماده می‌کند.

ستاری، سرمایه‌گذاری‌های میلیاردی توسط نهادها و بخش خصوصی بر روی شرکت‌های دانش‌بنیان را نشان‌دهنده تغییر جهت‌گیری کشور به سوی اقتصادی دانش و فناوری‌محور دانست و گرفت: این شرکت‌ها بسیاری از این ساختارهای ناکارآمد پیشین را تغییر داده و موجب تحولی جدی در بدنه‌ و ساختار اقتصاد خواهند شد.

معاون علمی و فناوری بازار دارایی‌های فکری را راهکاری برای تجاری‌سازی ایده‌ها و اختراعات عنوان کرد و گفت: در مرحله اختراع دیگری با ایجاد بازار دارایی‌های فکری محقق شد و اکنون ۲۰۹ اختراع در تابلوی بورس قرار دارند که از این میان 15 اختراع به عقد قرارداد منجر شدن شدند و مابقی در فرایند مذاکره با سرمایه گذاران قرار دارند.
ستاری، افزود: بازار دارایی‌های ضمن

ایجاد اطمینان نسبت به حفظ مالکیت اختراع از یک سو اطمینان سرمایه گذار برای سرمایه‌گذاری را در پی دارد. همچنین مختراع را بدون درگیر شدن در فرایندهای پیچیده‌ی دریافت وام، ضمانت نامه و شرکت‌داری در همان مراحل اولیه به تولید و تجاری‌سازی می‌رساند. همچنین صنایع نیز به جای هزینه های سنگین تحقیق و توسعه می‌توانند از این مسیر به شکل سریع تر و با هزینه‌های کمتر نیازهای فناورانه خود را تامین کنند.

وی، با اشاره به حمایت معاونت علمی فناوری از ثبت پتنت خارجی گفت: معاونت علمی و فناوری با حمایت مالی از فرآیند زمان‌بر و هزینه‌بر ثبت اختراع خارجی این ضرورت را مورد توجه قرار داده است؛ فرآیند ثبت بسته به شرایط ممکن است ۴ سال به طول بیانجامد اما امری ضروری و واجب در توسعه فناوری به حساب می‌آید

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، با اشاره به سازوکار جدید ایجاد شده در فرابورس برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: سرمایه‌گذاری خطرپذیر به طور جدی در عرضه بورس به طور جدی دنبال می‌شود و اکنون هفت صندوق سرمایه‌گذاری خطر پذیر وارد فرایند پذیره‌نویسی شدند که بر تعداد این صندوق‌ها اضافه خواهد شد.
ستاری ادامه داد: این صندوق‌ها به ایجاد و تغییر محیط فعلی کسب و کار کمک می‌کنند و شاهدیم که تا دیروز دارایی‌های فیزیکی را مبنای سرمایه‌گذاری قرار داده بودند و در صنایع بزرگ همچون فولاد و پتروشیمی سرمایه‌گذاری می‌کردند ، بر روی دارایی‌های انسانی سرمایه‌گذاری می‌کنند و ارزش نوآوری خلاقیت و سرمایه انسانی را درک کرده‌اند.

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، اظهار کرد: این شرکت ها فرهنگی جدید به کشور وارد خواهد کرد که این این فرهنگ لازمه تحقق به فضای کارآفرینی در کشور ماست؛ خوشبختانه شرکت هایی که اکنون موفق به انعقاد قرارداد شدند در این عرصه خط شکنی کردند و مرزهای موجود را در هم شکستند تا سرمایه گذاران زیادی به این سمت تمایل پیدا کنند و کشور را از مزایای سرمایه‌گذاری در این عرصه بهره‌مند کنند.

در بخش نخست این نشست، 6 نفر از مخترعین منتخب و همچنین 6 نفر از خریداران این طرح‌ها، به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند.

امیر هامونی رییس سازمان بورس، رضا کیانی مدیر تحقیق و توسعه بورس، بهزاد سلطانی رییس صندوق نوآوری و شکوفایی، علیرضا دلیری معاون توسعه مدیریت و جذب منابع، پرویز کرمی مشاور معاون علمی و فناوری رییس جمهوری، مهدی صفاری‌نیا رییس پارک فناوری پردیس، اکبر قنبرپور رییس مرکز فن‌بازار ملی ایران و جمعی از مخترعان و خریداران در این نشست حضور داشتند.