اقتصاد دانش بنیان

حیات در مریخ؟

کشف بور در سیاره منظومه شمسی

بر اساس نتایج یک مطالعه جدید که در مجله Geophysical Research Letters به چاپ رسیده، کشف بور روی سطح مریخ سرنخ هایی را برای پاسخ به احتمال وجود حیات در این سیاره برای دانشمندان مشخص می سازد. دکتر پاتریک گاسدا از محققان آزمایشگاه  ملی لوس  آلاموس و از نویسندگان مقاله می گوید: «از آن جا که نمک های بور می توانند در پیدایش آر ان  آ (RNA) نقش داشته باشند (از مولکول های پایه ای ایجاد حیات)، کشف بور در مریخ احتمال وجود حیات را در زمانی از عمر این سیاره افزایش می دهد. بور می تواند به عنوان یک پل بین مولکول های ساده آلی و آر ان آ عمل کنند. بدون وجود آر ان آ حیات وجود نخواهد داشت. یافتن بور به ما می گوید اگر ترکیبات آلی در مریخ یافت شود، امکان حرکت مسیرهای شیمیایی به سمت ایجاد حیات امکان پذیر بوده است.»
آر ان آ
آر ان آ یا ریبونوکلوئیک اسید از مولکول های پایه ای انتقال صفات و وراثت است که در تمام انواع فرم های حیات موجود است. برای مدت های طولانی، پژوهشگران بر این باور بودند که در زمانی که حیات در ابتدای اولین قدم های خود بوده، دنیای زندگان به آر ان آ محدود می شده است؛ رشته هایی از مولکول که قادر بودند ویژگی های ژنتیکی را در خود حمل کنند و توانایی کپی برداری از خود را داشتند.
یکی از اجزای پایه ای تشکیل دهنده این مولکول قند ریبوز است. نکته ای که در مورد قندها وجود دارد عدم ثبات و به هم ریختگی سریع آن ها در محیط های آبی است. برای پایداری ساختار ریبوز ، به عنصری دیگر جهت تثبیت آن نیاز خواهد بود و بور دقیقا در همین جا وارد معادله می شود.
زمانی که بور در محیط آبی قرار گیرد، به بورات بدل می شود و با ریبوز واکنش می دهد که به تثبیت آن می انجامد، آن قدر که امکان شکل گیری مولکول آر ان آ فراهم می آید. دکتر گاسدا توضیح می دهد: «ما در دهانه آتشفشان های مریخ ترکیبات بورات یافت کردیم که در حدود 8/3 میلیارد سال قدمت دارد، احتمالا پیرتر از زمان پیدایش حیات روی کره زمین. این یافته به ما نشان می دهد که شرایط ایجاد حیات در آن زمان در مریخ به گونه ای بوده که امکان پشتیبانی از زندگی را به صورت مستقل از زمین در اختیار داشته است.»

زیست پذیری مریخ
بور در رسوبات معدنی سولفات کلسیم روی مریخ کشف شده که نشان می دهد این عنصر در آب های زیرزمینی مریخ موجود بوده که خود دلیل دیگری است بر زیست پذیری برخی از منابع زیرزمینی آب مریخ در منطقه دهانه آتشفشانی گیل. دمای این آب در حدود ۳۰ تا ۶۰ درجه سانتیگراد در نوسان بوده و در دامنه پی اچ خنثی تا حدودی بازی قرار می گرفته است. عنصر بور به وسیله ابزار لیزری Chem Cam مریخ نورد شناسایی شد که در همکاری بین سازمان فضایی فرانسه و آزمایشگاه ملی لوس آلاموس ابداع شد. آزمایشگاه ملی لوس آلاموس تاکنون ۵۰۰ ابزار برای انجام اکتشافات فضایی و همچنین سیستم های دفاعی ابداع و معرفی کرده است. کشف بور تنها یکی از یافته های جدید از مجموعه اکتشافات مرتبط با وضعیت محتوای معدنی سنگ های مریخ به حساب می آید.
مریخ نورد کنجکاو از کوه های لایه لایه مریخ بالا می رود و به یافته های شیمیایی دست می یابد که نشان می دهند چگونه دریاچه های باستانی و محیط های مرطوب زیرزمینی در طول میلیاردها سال دستخوش تغییرات شده اند، به گونه ای که امکان ایجاد یا عدم ایجاد حیات میکروبی در آن ها وجود داشته است.
با صعود مریخ نورد به سمت بالاتر تپه ها، محتوای معدنی به نفع رس و بور بیشتر تغییر می یابد. این موارد و سایر نوسانات در محتوای شیمیایی مریخ می توانند به ما بگویند شرایط این کره در طول زمان چگونه عوض شده و در چه حالاتی این رسوبات ته نشین شده اند. همچنین عبور آب از روی این لایه ها و حل کردن آن ها از جمله بور چگونه بر امکان ایجاد حیات موثر بوده است. این که آیا زمانی حیات در مریخ وجود داشته، هنوز مشخص نیست و هیچ مدرکی که بر وجود زندگی ابتدایی در این همسایه ما دلالت کند، هنوز یافت نشده است.
زمانی که مریخ نورد در سال ۲۰۱۲ به دهانه آتشفشانی گیل رسید، هدف ماموریت روشن ساختن این پرسش بود که محیطی که بتواند زیست پذیر باشد، زمانی در مریخ وجود داشته یا خیر. پاسخ به امکان پشتیبانی از زندگی در برهه ای از تاریخ مریخ مثبت ارزیابی شد. مریخ نورد ۲۰۲۰ که تا سه سال دیگر به سمت سیاره مریخ فرستاده می شود، با ابزاری به نام Super Cam تجهیز شده که از ابزارآلات مریخ نورد قبلی مجهز تر است. هدف بررسی عمیق تر برای یافتن علایم حیات گذشته در مریخ است.

منبع: مجله دانش بنیان