اقتصاد دانش بنیان

به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری در سومین نشست سرآمدان علمی ایران منشأ حرکت به سوی شکل‌گیری زیست بوم نوآوری و کارآفرینی را نگاه جامعه از جمله مسئولان به پژوهش دانست و گفت: نگرش جامعه به امر اقتصاد دانش‌بنیان رنگ و بویی جدی‌ترگرفته است و با حرکت به سوی شکل‌گیری زیست بوم نوآوری و کارآفرینی نقش سرنوشت‌ساز پژوهش به عنوان امری که لوکس و تشریفاتی نیست و می‌تواند ضمن کمک به حل مشکلات جامعه کارآفرینی و ایجاد ارزش افزوده، فرهنگ‌ساز باشد، جایگاه خود را در باور عمومی پیدا کرده است.

ستاری شکل‌گیری زیست بوم نوآوری و کارآفرینی را مهم‌ترین زمینه تحقق اقتصاد دانش‌بنیان برشمرد و گفت: زیست بومی که به منابع زیرزمینی و خام تکیه داشت، نیروی انسانی را سرمایه‌ اساسی خود نمی‌دانست و به عنوان بستری معیوب و ناکارآمد، برای رشد نوآوری، کارآفرینی و پیشرفت مساعد نبود چراکه رخنه‌ی زهرآلود درآمدهای نفتی و رانت حاصل از چنین درآمدی در بخش‌های مختلف آن از فرهنگ و جامعه تا اقتصاد دلیلی برای تلاش و درآمدزایی از راه دیگری جز خام‌فروشی نمی‌یافت.

به گفته معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، شکل‌گیری زیست‌بومی که بتواند زمینه رشد و پیشرفت را فراهم کند، نیازمند ایجاد بستر مساعد از لحاظ فرهنگی است و تنها بر این مدار است که رشد و پیشرفت در همه بخش‌های جامعه پدیدار می‌شود.

ستاری، تغییر نگاه‌ها به کارکرد پژوهش را نیز مستلزم  گذار از اقتصاد منبع‌محور به اقتصادی مبتنی بر فناوری دانست و اظهار کرد: طبیعی است اقتصادهای منبع‌محور که بر پایه یک درآمد بدون زحمت ایجاد شده‌اند، رشد و ایجاد ارزش افزوده را در دستان نیروی انسانی نبینند و پژوهش را امری لوکس و ناکارآمد بدانند، اما حرکت جدیدی آغاز شده است که جوانان به عنوان پایه و محور آن، موجب تحول در تمامی حوزه‌ها از جمله اقتصاد کشور خواهند شد.

رییس بنیاد ملی نخبگان با بیان این‌که کسب و کارهای فناورانه شکل‌گرفته توسط جوانان خلاق و نوآور علاوه بر ایجاد تحرک در اقتصاد کشور سرمنشأ یک جریان فرهنگی است، عنوان کرد: جوانه‌های این حرکت فرهنگی و اقتصادی را می‌توان در شکل‌گیری روزافزون کسب و کارهای فناورانه‌ای توسط جوانان تحصیل‌کرده، خلاق و نوآور کشورمان مشاهده کرد که می‌توانند ضمن حل مشکلی از جامعه، ارزش افزوده قابل توجهی ایجاد کنند.

ستاری، فعالیت بالغ بر 3هزار شرکت دانش‌بنیان را که برخی از آن‌ها به درآمدهای بالای 5هزارمیلیارد تومانی دست یافته و در بازار بورس حضور دارند، زمینه‌ساز جلب توجه جامعه و گردش نگاه‌ها به سوی اقتصاد دانش‌بنیان دانست و گفت: 30هزار میلیارد تومان درامد حاصل از شرکت‌های دانش‌بنیان، آغازی است تا فضای کشور را به سوی ظرفیت خارق‌العاده نیروی انسانی، تحصیل و تربیت این سرمایه ارزشمند متوجه کند تا زمینه بروز توانمندی‌های آنان فراهم شود.

رسالت دولت‌ها در ایجاد محیط کسب و کار و حمایت از پژوهش‌های مرز دانش

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، با تاکید بر نقش دولت‌ها در مساعد کردن زمینه و ایجاد محیط کسب و کار ، سرمایه‌گذاری در تجاری‌سازی فناوری با حضور بخش خصوصی و حمایت از پژوهش‌های مرز دانش به عنوان رسالت دولت گفت: حل مشکلات فضای کسب و کار و از میان برداشتن موانع نیازمنئ نقش‌آفرینی دولت‌هاست و در حوزه تجاری‌سازی، باید با فرهنگ‌سازی و مساعد ساختن فضا، زمینه را برای ایفای نقش بخش خصوصی فراهم کند و این در حالی است که که امروزه نقش بخش خصوصی در در پژوهش‌های پایه گسترش مرزهای دانش برجسته‌تر شده است و باید به این سو حرکت کنیم.

 وی ادامه داد: خوشبختانه با موفقیت شرکت‌های فناور سرمایه‌گذاران بخش خصوصی ضمن درک اهمیت عرصه دانش‌بنیان، پذیرفته‌اند که با حضور در این عرصه دانش‌بنیان می‌توانند بیش از سرمایه‌گذاری در هر حوزه دیگری درآمد کسب کنند.

توجه به سرمایه ارزنده نیروی انسانی

رییس بنیاد ملی نخبگان، افزایش 20 برابری جوایز تحصیلی این بنیاد و حمایت از دانشجویان دکتری و پسادکتری را گامی در جهت حفظ و بهره‌مندی از توانمندی سرمایه انسانی تحصیل‌کرده کشورمان برشمرد و گفت: حمایت‌های بنیاد ملی نخبگان و صندوق حمایت از پژوهشگران و ففناوران کشور در قالب‌ طرح‌های گوناگون و ایجاد شدن زمینه بازگشت به طور میانگین بیش از یک نفر از نخبگان ایرانی به کشورشان ، در راستای ترویج ضرورت معرفی کشورمان با ظرفیت عظیم نیروی انسانی و تلاش برای حفظ و شکوفا کردن این سرمایه ارزشمند است.

شیب سرآمدان علمی کشور به سمت جوانان

سعید سرکار دبیر ستاد توسعه فناوری نانو در این نشست با اشاره به بازگشت بیش از 500 نفر از نخبگان علمی ایرانی به کشورمان گفت: بیش از 100 نفر از این افراد از برترین دانشگاه‌ها و مراکز علمی سراسر جهان به کشورمان بازگشته‌اند و در بنیاد ملی نخبگان بر اساس آیین‌نامه جدید ، از اساتیدی که زمینه‌ بازگشت ایرانیان تحصیل‌کرده مقطع پسادکتری را فراهم کنند، حمایت می‌شود.

سرکار با اشاره به اعتبارسنجی سرآمدان علمی کشور بر اساس معیارهای تولید علم گفت: اعتبار علمی تمام سرآمدان علمی با در نظر گرفتن نقش آنان در اعتلای جایگاه علمی ایران، بر اساس معیارهای گوناگون پیش‌بینی شده در فدراسیون سرامدان علمی کشور بررسی می‌شود.

وی از حضور 101 نفر در طبقه‌بندی سرآمدان کشور خبر داد و گفت: جایگاه این افراد بر اساس عملکرد سال گذشته و نقشی که در ارتقای رتبه علمی ایران داشته‌اند تغییر می‌کند که همین موضوع، زمینه‌ساز شکل‌گرفتن رقابتی سازنده میان فعالان علمی کشور می‌شود.

ذبیر ستاد توسعه فناوری نانو همچنین ضمن اشاره به نقش پررنگ‌تر سرآمدان علمی، حضور سرآمدان رشته‌های مهندسی، خروج 24 نفر از فهرست سال گذشته بر اساس معیارها و اضافه شدن ده محقق جدید به جمع سرآمدان علمی کشور، افزود: 25 درصد از افرادی که که در این فهرست حضور دارند محققان جوان حضور دارند که نشان می‌دهد حضور سرآمدان با شیب قابل توجهی به سمت جوانان در حال حرکت است.

در ادامه این نشست محققان و پزوهشگران سرآمد کشورمان دغدغه‌ها و خواست‌های خود را با معاون علمی و فناوری رییس جمهوری مطرح کردند که ضرورت توجه به پژوهشگران پسادکتری، نقش مهم معاونت علمی و فناوری در ایجاد زیرساخت‌های مناسب پژوهش، سامان‌دهی آزمایشگاه‌های ملی و ایجاد تحرک لازم در دل دانشگاه‌ها برای حرکت در مسیر ارتقای علمی کشور از مهم‌ترین محورهای این گفت و گو بود.

تقدیر از 3 سرآمد علمی کشور

در ادامه سومین نشست سرآمدان علمی ایران با حضور معاون علمی و فناوری رییس جمهوری، علی وطنی معاون توسعه فناوری، سعید سرکار دبیر ستاد توسعه فناوری نانو، دکتر اسماعیل‌پور از دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، بابک کریمی  از دانشگاه علوم پایه و تحصیلات تکمیلی زنجان و دکتر یونسیان دانشگاه علوم پزشکی تهران به عنوان 3 سرآمد نخست علمی کشورمان قدردانی شدند.