اقتصاد دانش بنیان

از هر هشت مرگ در جهان، یکی در اثر آلودگی هواست

جو زمين يک سيستم پيچيده است که عوامل مختلفي در آن دخالت دارند. امروزه فناوري هاي فضايي، جمع آوري داده هاي متنوع از جو زمين را به سادگي ممکن ساخته اند. ماهواره ها به طور مرتب وضعيت هوا و تاثير شرايط طبيعي و آلودگي هاي ناشي از زندگي انسان بر اين هوا را زير نظر دارند. بدون اين فناوري ها نمي توانستيم به يک تصوير کلي از تغييرات آب و هوايي زمين دست يابيم.

اندازه گيري ميزان آلودگي واقعي در جو زمين از اهميت بالايي برخوردار است، زيرا طبق گزارش اخير سازمان بهداشت جهاني (WHO) از هر هشت مرگي که در سراسر جهان رخ مي دهد، يکي در اثر آلودگي هواست. براي تشخيص تمامي ترکيبات شيميايي موجود در جو زمين، دانشمندان داده ها را با استفاده از دستگاه هاي تجزيه و تحليل ذرات جامد معلق در هوا، طيف سنج ها و ماهواره جمع آوري مي کنند. در ايستگاه هاي اندازه گيري روي سطح زمين، ابزارهاي مختلفي براي بررسي آلاينده هاي موجود در هوا وجود دارد. همچنين در رصدخانه ها، نور خورشيد به اجزاي طيفي اش تجزيه و تحليل مي شود تا مقادير بسيار کم مواد آلاينده آشکار شود.

اندازه گيري هاي ماهواره اي اطلاعاتي درباره تصوير جهاني و وضعيت محلي آب و هوا در نقاط مختلف کره زمين به دست مي دهد که نشان دهنده تاثيرات تغييرات آب و هوايي، واکنش هاي شيميايي در جو زمين و گازهاي منتشر شده در اثر فعاليت هاي انسان است. علاوه بر اين، شناخت جريان هاي معروف به جريان هاي سطحي و يافتن منبع آلودگي ها با توجه به جابه جايي هوا در اثر باد از اهداف ديگر مورد نظر دانشمندان است که توسط ماهواره ها محقق مي شود.

تحقيقات نشان مي دهد بين افزايش ميزان گازهاي گلخانه اي موجود در اتمسفر با گرم شدن کره زمين ارتباط مستقيمي وجود دارد. زمين مقداري از انرژي خورشيد را جذب و باقي آن را (عمدتا در محدوده فروسرخ) منعکس مي کند. گازهاي گلخانه اي بسيار بيشتر از ساير گازها اين تابش خروجي را جذب مي کنند و با بر هم زدن تعادل بين انرژي ورودي و خروجي زمين باعث افزايش دماي نواحي مختلف و آسيب پذيري محيط زيست مي شوند.دي اکسيد کربن مهم ترين گاز گلخانه اي است که به دليل نياز بشر به انرژي و مصرف انواع سوخت هاي فسيلي در حجم زياد توليد مي شود. طي صد سال گذشته، کره زمين به طور غيرطبيعي حدود 74/0 درجه سانتيگراد گرم تر شده است و گفته مي شود گرم  شدن کره زمين تا صد سال ديگر باعث خشکسالي شديد، گرماي سوزان و طوفان هاي وحشتناک خواهد شد. همچنين در طي بيست سال گذشته حجم و مساحت يخچال هاي طبيعي مرتبا کاهش يافته است که دليل اين موضوع تاثير مستقيم گازهاي گلخانه اي در سطح جو زمين است.اين موضوع نشان مي دهد که براي مقابله با تأثيرات شديد تغييرات آب و هوايي و اتخاذ سياست هاي درست، به بررسي هاي بنيادين نيازمنديم. محققان به وسيله ماهواره هاي سنجش از دور يخچال ها را زير نظر دارند، چراکه اندازه گيري ماهواره اي از نظر مقياس و گستردگي، محدوديت اندازه گيري هاي روي سطح زمين را ندارد و ماهواره هاي سنجش از دور به دانشمندان امکان مي دهند تا از نقاط دورافتاده و غير قابل دسترس زمين داده دريافت کنند. همچنين تصاوير جديد ماهواره اي تفکيک پذيري بالاتري دارند و علاوه بر اندازه گيري جرم يخچال مي توانند نواحي داراي ضخامت کمتر و عقب نشيني يخچال را نيز مشخص کنند.ده ها ماهواره در مدار، زمين را رصد مي کنند و پارامترهايي مانند ميزان رطوبت خاک، جنگل زدايي، ضخامت يخ، گازهاي اتمسفر و ميزان نمک محلول در آب دريا را اندازه گيري مي کنند. سنجش ارتفاع سطح درياها توسط اين ماهواره ها از سال 1372 تاکنون نشان داده که آب درياها به ميزان 3/3 ميليمتر در سال بالا مي آيد. 10 درصد اين مقدار ناشي از آبياري زمين هاي کشاورزي است، 30 درصد ناشي از افزايش حجم آب به دليل افزايش دماست و 60 درصد آبي است که در اثر ذوب يخچال ها و پوشش هاي يخي به درياها اضافه مي شود. زمين از آغاز پيدايش، تغييرات آب و هوايي بلندمدت و کوتاه مدت زيادي را تجربه کرده و اثر گلخانه اي براي ميليون ها سال در آن در حال انجام بوده است. ولي تعادل اين روند طبيعي با فعاليت هاي انساني از ميان رفته و تغييرات کنوني در زمان بسيار کوتاهي رخ مي دهند که اين موضوع به عنوان يک مشکل زيست محيطي باعث نگراني دانشمندان شده است.

منبع: مجله دانش بنیان