اقتصاد دانش بنیان

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، مهم‌ترین اصل برنامه ششم توسعه را فرهنگسازی و تغییر فرهنگ و نگرش کشور به علم و فناوری دانست.

به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، همایش ملی تبیین برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و نخستین برنامه اقتصاد مقاومتی با محوریت رویکردها، ویژگی‌ها و برنامه‌ها در محل سالن اجلاس سران اسلامی برگزار شد.

این رویداد در پنل های مختلف تخصصی و با حضور برخی از وزیران و معاونان رییس جمهوری برگزار شد و سخنران افتتاحیه آن نیز، دکتر اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری بود.

اهمیت تغییر فرهنگ و نگرش کشور به علم و فناوری

دکتر سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری در پنل آموزش، پژوهش و فناوری که با حضور دکتر محمد فرهادی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد، مهم‌ترین اصل برنامه ششم را فرهنگسازی و تغییر فرهنگ و نگرش کشور به علم و فناوری دانست.

ستاری با بیان این که اقتصاد نفتی پاسخگوی نیازهای امروز کشور نیست افزود: با افرایش سطح رفاه اجتماعی و افزایش انتظارات جامعه در حوزه‌های مختلف اشتغال کارآفرینی، تحصیل، دیگر نمی‌توان با مدل قبلی کشور را اداره کرد.

فقط ساخت کارخانه راه حل اشتغال در کشور نیست

وی ادامه داد: در ایران امروز دیگر فقط ساخت کارخانه راه‌حل اشتغال نیست. چرا که کشور امروز 5 میلیون دانشجو و 32 میلیون جوان را به‌عنوان اصلی‌ترین سرمایه دارد. به همین دلیل نوع نگرش به اقتصاد و اشتغال باید تغییر کند.

رییس ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش بنیان کشور همچنین گفت: از ابتدای دولت تدبیر و امید، اقتصاد دانش‌بنیان به عنوان راه اصلی برای برون رفت در وضعیت کنونی مطرح شد. پایه چنین اقتصادی توجه به فکر و مغز نیروی انسانی متخصص و متفکر است.

وی با تاکید بر اینکه شرکت‌های معتبر بین‌المللی با استفاده از اقتصاددانش بنیان، توانستند جایگاه خود را در بازارهای جهانی تثبیت کنند، بیان کرد: امروز درآمد و ارزش افزوده حاصل از فعالیت این شرکت‌ها، رقمی معادل فروش سالانه نفت کشوری مانند ایران است.

اقتصاد دانش بنیان با به کارگیری مغز متخصص دست یافتنی است

نایب رییس هیئت امنای صندوق نوآوری و شکوفایی در ادامه ابراز کرد: چنین درآمدی تنها در اقتصاد دانش بنیان و با به کار گیری ایده، فکر و مغز نیروی انسانی متخصص دست یافتنی است.

ستاری ادامه داد: مفهومی به نام صنعت به معنای تخصصی در کشور وجود ندارد. صنعتی که واحد R&D نداشته باشد، در واقع کارخانه است و کارخانه نیازی به دانشگاه، نیروی انسانی متخصص و مهندس ندارد.

رییس هیئت امنای صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور با اشاره به اینکه ماشین سازی، طراحی و مهندسی لازمه صنعت است و با حضور فعال دانشگاه در صنعت این مهم محقق می‌شود ادامه داد: باید دانست پول، تجهیزات و امکانات فیزیکی ضامن ارتقاء پژوهشی و افزایش تحقیقات کاربردی در دانشگاه نیست.

وی همچنین گفت: مادامی که کشور به اکوسیستم کارآفرینی تبدیل نشود، نمی‌تواند از مغز و دانش نیروی انسانی خود در تحقیق و پژوهش استفاده کند.

جایگاه برتر مغز و اندیشه ایرانی نسبت به کشورهای منطقه

نایب رییس هیئت امنای پارک فناوری پردیس با اشاره ظرفیت نیروی انسانی برخی کشورها بیان کرد: عربستان بالغ بر 60 هزار دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز علمی ایالات متحده آمریکا دارد که همگی آنها با هزینه دلارهای نفتی برای ادامه تحصیل به امریکا رفته‌اند. این در حالی است که تعداد دانشجویان ایرانی مقیم امریکا 10 هزار نفر است.

رییس بنیاد ملی نخبگان افزود: تفاوت بین سطح علمی دانشجویان ایرانی و دانشجویان عربستانی به خوبی جایگاه برتر مغز و اندیشه ایرانی را نشان می‌دهد.

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری همچنین تاکید کرد: پژوهش و فناوری خریدنی نیست. بلکه مفهومی فراگرفتنی است. بعد از برجام، قراردادهای بسیار خوبی در حوزه‌های مختلف علم و فناوری منعقد شد که در تمامی آنها بحث فناوری مورد تاکید بود.

ظرفیت بالای نیروی انسانی ایران برای توسعه اقتصاد دانش بنیان

رییس ستاد توسعه فناوری اطلاعات، ارتباطات و میکروالکترونیک کشور در ادامه توضیح داد: امروز کشور در عرصه‌های بایو و ICT بزرگ‌ترین شرکت‌های منطقه را دارد و جزو معدود کشورهایی است که در عرصه نانو، به محصول خروجی دست یافته است. تمام این آمار حاکی از پتانسیل بالای نیروی انسانی کشور برای توسعه اقتصاد دانش بنیان از راه پژوهش و حصول فناوری است.

ستاری با بیان اینکه هشت سال پیش 75 درصد هزینه‌های کشور از راه خام فروشی و پول نفت تأمین می‌شد، افزود: این در حالی است که امروز این عدد به کمتر از 20 درصد تنزل پیدا کرده است.

رسیدن به مدل بومی مناسب کسب و کار با رویدادهای کارآفرینی

بنا به گفته رییس هیئت امنای صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور، با توجه بیشتر به ظرفیت بخش خصوصی، پارک‌های علم و فناوری، مراکز نوآوری و شکوفایی و همچنین توسعه رویدادهای کارآفرینی، می‌توان این عدد را بیش از پیش کاهش داد و به مدل بومی مناسبی در توسعه پایدار رسید.

وی در ادامه گفت: در دوره جدید و پس از برجام، تلاش‌های بسیاری برای انعقاد قراردادهای خارجی بزرگ، بازارسازی بین‌المللی، گسترش ارتباطات و حتی راه اندازی پارک‌های علم و فناوری مشترک با دیگر کشورها انجام شده است.

مهم ترین بحث اقتصاد کشور، مسئله فرهنگی است

رییس ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش بنیان کشور در پایان تاکید کرد: مهم‌ترین بحث اقتصاد کشور مسئله فرهنگی است. مادامی که تفکر نفتی در اقتصاد کشور حاکم باشد، همه تلاش‌ها و فعالیت‌ها در توسعه پژوهش، ارتقاء فناوری و گسترش اقتصاد دانش‌بنیان دچار مشکل است و برای رفع آن با فرهنگسازی و عبور از اقتصاد نفتی به اقتصاد دانش بنیان که راه امید و نجات ما است، می توان این مشکلات را از پیش رو برداشت.

براساس این گزارش، دکتر اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری در افتتاحیه این همایش، همراهی و همفکری نخبگان کشور را مهمترین سرمایه‌ی دولت دانست و افزود: نخبگان و صاحب‌نظران همواره با نقدها و راهنمایی های خود به دولت کمک می کنند و دولت نیز قدر این سرمایه ی مهم را می داند. 

وی ادامه داد: آنچه نیاز داریم رهیافت های علمی و تجارب ملی و جهانی است که باید به زبان برنامه درآید و باید براساس این برنامه مسیر خود را طی کنیم.

همچنین دکتر محمدباقر نوبخت رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، جامع محوری و مسئله محوری را از ویژگی های برنامه ی ششم توسعه دانست و گفت: در برنامه ی ششم به موضوعات خاص نظیر آب، محیط زیست و توسعه سواحل مکران به طور ویژه پرداخته شده است.

دکتر نوبخت افزود: در برنامه ی ششم توسعه بر بخش های پیشران توسعه از جمله معدن، صنایع معدنی، ترانزیت، انرژی و فناوری اطلاعات تمرکز شده است.

دکتر علی طیب نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی هم در این همایش با تاکید براینکه تلاش دولت این بوده است که علی رغم تنگناهای مالی، رشد اقتصادی حفظ شود، گفت: با توافق هسته ای و پایان یافتن تحریم ها تلاش برای اجرای اقتصاد مقاومتی پایان نیافته بلکه دولت این سیاست ها را سرلوحه ی برنامه ی ششم توسعه قرار داده است.