اقتصاد دانش بنیان

تعـارف را کنـار بگذاریـم. همـه فصلهـا لطفی دارنـد برای خـود. هیچکـدام بر دیگـری ارجح نیسـت. اگـر انبـار و انبانت پر باشـد، زمسـتان سـرد و یـخ زده، گـرم و دلنشـین خواهـد بـود اگـر آسـمانت پربار باشـد، تابسـتانت ثمربخش اسـت و پـر از میوه های شـیرین و آبـدار. پاییز و بهـار هـم، چنـان کـه بایـد باشـند، خواهنـد بود.

 بهـار دیگری از راه رسـیده اسـت؛ بهـار دیگری از سـال های پیشـرفت. اواخـر سـال 1395، خبـر رسـید که جمهوری اسلامی ایـران رتبه نخسـت شـتاب علمـی را در جهـان بـه دسـت آورده اسـت. همیـن خبرهـا و رویدادهاسـت کـه ضمیـر انسـان را بارورتـر و شـاداب تر و حاصلخیزتـر می کنـد. اینکـه بتوانیـم کاری کنیـم کـه بهتـر باشـیم، یعنـی تحـول و سـبزینگی و شـکوفایی. 

حالا دیگـر همه بـاور دارند و مطمئن هسـتند کـه جوانـان ایـران اسلامی از دل تنگ تریـن راه هـا و تاریک تریـن چاه هـا، آنچه را کـه باید، بیـرون می کشـند و سـفته می کننـد و بـه گل می نشـانند. تاریـخ ثابـت کـرده اسـت کـه »اگـر علـم به ثریا بسـته باشـد و در آسـمان ها قـرار گیـرد، مردانـی از پـارس آن را در اختیار خواهنـد گرفت.« جمهـوری اسلامی ایران در کوچک تریـن ذره ها تا در آسـمان، نشـانه هایی از خـود بـه جـا گذاشـته اسـت. چـه بـا پرچم سـه رنگ مقدسـش، چـه بـا نـام فرزنـدان برومنـد و کاربلـدش. 

اینـک بهـار اسـت. طبیعـت بـا بهـار زنـده میشـود. جـان دوبـاره میگیـرد. شـکوفه ها سـر می زننـد و گلهـا عطرافشـانی می کننـد. زمیـن نو می شـود. نو کـه نه؛ نـوآوری می کند. نوآوری همیشـه حال زمین و آسـمان و انسـان را خـوب می کنـد. نـوآوری خصیصـه انسـان اسـت. نقطـه قدرتبخـش اشـرفیتش. طبیعت بـا فـن و چاره و دانـش غریزی اش، سـرزندگی را کسـب می کنـد، انسـان هم بـا درس گرفتن از مشـی فناورانـه زمیـن و زمـان، خـودش را بزرگتـر و بلند مرتبه تـر از قبـل کـرده و بـه رمـوز بسـیار خالـق توانـا دسـت یافته اسـت. شـروع تـازه رمز ماندگاری اسـت. هر شـروعی، رویـدادی را بـه همـراه دارد. اگـر همـراه بـا برنامـه و هـدف و همراهـی و فنـاوری باشـد، بـه جاهـای خـوب ختـم میشـود. مدتـی اسـت در کشـورمان رویدادهـای کارآفرینـی و اسـتارت آپ ها را جدی تـر از گذشـته شـاهد هسـتیم. بـه مـدد عالقـه و هـوش و تـوان جوانـان و مدیریـت باتجربـه، اسـتارت آپ ها رونـق گرفته انـد و در ایـن میـان اسـتعدادهای درخشـانی رخ نمایـی کرده انـد. 

حالا دیگـر همـه قبـول کرده انـد کـه بـرای رسـیدن بـه پیشـرفت های چشـمگیر دنیـا بایـد نـگاه فناورانـه و اسـتارت آپی داشـته باشـیم. در این شـرایط اسـت کـه زیسـت بوم کارآفرینـی جان می گیـرد و پـر و بـال می گیـرد و اوج می گیرد و بالا و بالاتر مـی رود

 زیسـت بوم کارآفرینـی، بـرای امـروز مـا امـری حیاتـی اسـت. اقتصـاد مـا، فناوری مـا، تجارت مـا، بازرگانی مـا، تولید ما، صنعت ما، کسـب و کار مـا و اشـتغال مـا باید طعم بهار را بچشـند. بایـد طعم نوشـوندگی و نوآوری را در کام شـان احسـاس کننـد. سـاده و صریـح بگویـم؛ همـه اینهـا بهـار می خواهنـد. بهارشـان را مـا بایـد بسـازیم. اگر سـبک زندگیمان را اسـتارت آپی و نوآورانـه کنیـم، ایـن بهـار بـا پـای خـودش می آیـد بـه خانه هایمـان؛ بـا نـوآوري، اميـد، اعتبـار و افتخار.

 کسـب و کارهـای نوپـا و نـوآور خودشـان همین طـوری ظهـور نمی کننـد، بلکـه مـا بایـد زمینـه اش را فراهـم کنیـم. مـا بایـد بـذر و نهالـش را در زمینه فرهنگ مـان آبیاری کنیم و بومـياش كنيـم. خـوب مراقبـش باشـیم تـا بـرگ و شـاخه بدهـد، گل بدهـد، شـکوفه بدهـد و دسـت آخر هـم میوه هـای شـیرین و آبـدار برایمـان بیـاورد. بهـار واقعی تـر و دوست داشـتنی تر، همـان اسـت. «نـوروز» هم ارتباط دهنـده و يـادآور «يـا مقلـب القـوب»  ماسـت و هـم «محـول الحـول و االحـوال» ما جـای خـودش را دارد. اصلا نشـانه ای از نـگاه عالمانـه ایرانـی مسـلمان دارد. هیـچ تقویمـی همچـون تقویـم نـوروز ایرانـی دقیـق و علمـی نیسـت. یکـی از نشـانه های پیشـرفت و تـداوم آن در دوران طالیـی علـم، همیـن توجـه بـه «زمـان» و حسـاب و کتـاب دقیقـش بـوده اسـت. نـوروز جـدای از وصـل بودنش بـه بهار، فرهیختگـی نوآورانـه را گوشـزد می کنـد. 

رشـد و شـکوفایی زمیـن مـا اگـر بـه بهـار طبیعـت اسـت، بالندگـی و پیشـرفت مان هم به شـکوفایی فنـاوری و نوآوری و رونق بخشـیدن بـه کسـب و کارهـای فناورانه و نوآورانه اسـت. اینهـا فقـط شـعار نیسـت؛ راهنمـای عمـل اسـت. راه بـزرگ شـدن و باالتـر رفتـن اسـت. جوانـان مـا موسـم سـرزندگی و شـادابی و بهارانگی کشورمان هسـتند. قدرشان را بدانیم. دانشـگاهها و کارخانه هـا و شـرکت های بـزرگ و کوچـک و بـازار، پـر اسـت از ایـن جوانهـا کـه نبایـد تلاش کنیـم بـه راهشـان بیاوریم، بلکـه راه را به رویشـان نبندیم. راههـا را بازترو پهن تـر کنیـم. موانـع را از جلـوی پایشـان برداریم. پيـر مـا فرمـود كـه بـه ایـن نسـل اطمینـان کامـل دارد و دلش روشـن اسـت.

نسـل جوان حاضـر، حاصـل مقاومت و بردبـاری و اعتماد و اعتقـاد اسـت. نسـلی اسـت که همه سـختی ها و دشـواری ها و نداری هـا و تحریم هـا و بی مهری هـا و نامهربانی هـای دنیـا بـه پـدران و بزرگانـش را درک کـرده اسـت و اکنـون قدر داشـته هایش را می دانـد. قـدر مملکتـش را می دانـد. قـدر پیشـرفت را می دانـد. قـدر علـم را می دانـد؛ قـدر نـوآوری را هـم خیلـی زیـاد. ایـن نسـل، نسـل نـوآور و پراميـد اسـت.

اصال بـه نوآوری بسـته شـده اسـت. هوای تنفسـش اسـت. ایـن سـرمایه های بی نظیر را کـه قیمتی نمی تـوان رویشـان گذاشـت، کجـا می توانیـم پیـدا کنیـم؟ چطـور می توانیـم از آن خـود کنیـم؟ می بینیـم کـه ابرقدرتهـا بـا همـه طـاق و ترنبشـان، نمی تواننـد هویـت ایرانـی جوانـان مـا را بـا زرق و برق هایشـان بگیرنـد. می بینیـم کـه هنـوز و همچنـان، مرکـز عالـم بـرای جـوان ایرانـی، همین جاسـت. همیـن ایـران اسـت.

همیـن خـاک پـاک و مهربـان و میهمان نـواز؛ بـا همـه تلخی هـا و سـختی هایی کـه بـر سـرش آمـده، همچنـان مـادری اش را در حـد اعلا حفظ کـرده اسـت و فرزندانش را عاشـق مهـرش کرده اسـت. دیگـر تعـارف را کنـار بگذاریـم. ایـران مـا بـه بهـار علـم و فنـاوری نیـاز دارد؛ همانطـور که بهـار طبیعتـش دلخـوش اسـت. همانطور که بهـار طبیعـت ایـران، شـهره آفـاق اسـت، بهار علـم و فنـاوری نیـز می بایسـت چنیـن باشـد. الحمـدلله کـه همـه چیـز مهیاسـت؛ بی تعارف. بهـار طبیعـت را بـه همـه هموطنـان عزیـز تبریـک میگویـم و آرزومنـدم کـه نسـیم زندگـی و زمانـه نوآورانـه ایرانی نیـز، به زودی زود، در کوچه هـا و کوی هـا و شـهرهای مان، پرطـراوت و شـکوفه بار، بـوزد. نوروزتـان خجسـته.

پرویز کرمی*

دبیر ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش بنیان