اقتصاد دانش بنیان

سرمایه گذاری خطرپذیر راه حل چالش های اقتصادی کشور است

گفت و گو با حسین خسروی، مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری خطرپذیـر تدبیر سرمایه راین

تنها یک سال از سنش می گذرد؛ شهریور سال گذشته رسما پا به عرصه وجود گذاشت اما دارای ایده های تازه و نو است. شاید با توجه به سنش آنچنان معروف نباشد  اما نامش «تدبیر سرمایه راین» است.
کافی است با حسین خسروی، مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری خطرپذیر تدبیر سرمایه راین، همکلام شوید تا دریابید که چه اندازه در تکاپو بوده است. او امیدوار به مسیری است که در آن گام گذاشته است هر چند موانع و دشواری هایی سر راهش باسد؛ اما مسیر را روشن می بیند و باور دارد که می تواند سهمی هر چند کوچک در بهبود شرایط اقتصادی جامعه اش داشته باشد.
او و دوستانش قصد دارند به جوانان خوش فکر و پر از ایده های ناب فرصت دهند تا خودشان را باور کنند و پا به عرصه بازاری بگذارند که شاید رقیبان سرسخت دارد اما باور دارند که می توانند در بعد کوچک در این بازار خود را نشان دهند و در عین حال به رفقای هم نسل خودشان بگویند که نباید منتظر کسی باشند، بلکه باید بلند شوند و ایده ها را از روی کاغذ به عمل تبدیل کنند.
مدیرعامل تدبیر سرمایه راین معتقد است که باید نهادها و ارگان های و سرمایه گذاران درک کنند این جوانان خوش فکر و خلاق هستند و می توانند به راهکاری نو برای مشکلات دست یابند. از این رو باید از آنان حمایت شود، در عین حال این مسئله می تواند در متحول کردن اقتصاد کشور نقشی بی بدیل ایفا کند. همچنین باید سرمایه گذاری خطرپذیر در میان مردم فرهنگسازی شود.
خسروی در گفت و گوی پیش رو از ایده ها و راهکارهایش برای بهبود این مسیر می گوید.

  لطفا تاریخچه ای از تاسیس شرکت، اهداف آن و روند کاریتان در انتخاب استارت آپ ها را بفرمایید.
مقدمات تاسیس شرکت از اواخر سال 95 انجام و در شهریور سال گذشته به طور رسمی تاسیس شد و آغاز به کار کرد. تدبیر سرمایه راین یک شرکت سرمایه گذاری خطرپذیر است که با برند ادونچرز ((addventures شناخته شده است. add به معنای اضافه شده و venture به معنای خطرپذیر است. همچنین مجوز شرکت توسط معاونت فناوری صادر شده است. اهداف ما سرمایه گذاری خطرپذیر در حوزه استارت آپ ها و بیشتر در حوزه آی تی است. ما در ادونچرز استراتژی باز داریم به این معنی که پذیرای تمامی استارت آپ های حوزه آی تی در هر بخش هستیم. البته در دور اول سرمایه گذاری وارد می شویم. همچنین تاکنون در نمایشگاه های مختلف نمونه ای از فعالیت های بیش از 200 تا 250 استارت آپ را دیده ایم و از بین آن ها مواردی را که به لحاظ کسب وکار و بیزنس مدل دارای فضای رقابتی و بازار جذابی بودند، انتخاب کرده ایم که حدود 80، 90 استارت آپ دعوت شدند تا در یک جلسه اختصاصی به شرح عملکرد خود بپردازند و در نهایت با ارزیابی تصمیم گرفته می شود روی کدام یک سرمایه گذاری شود. البته از بین 80 تا90، 25 مورد به مرحله ارزیابی موشکافانه رسیدند و تا مرحله قرارداد پیش رفتند اما در مرحله ارزش گذاری به توافق نرسیدیم.
  استارت آپ هایی که در حال حاضر در آن ها سرمایه گذاری کرده اید، چه استارت آپ هایی هستند؟
در حال حاضر در دو استارت آپ «پاکلین» و «مامان پز» سرمایه گذاری کرده ایم. استارت آپ پاکلین خشکشویی آنلاین است که تقریبا از دی ماه 96 با آن ها همکاری می کنیم. کاربر در اپلیکیشن پاکلین سفارش خود و زمان تحویل گرفتن آن را ثبت می کند و هر خدمتی که مد نظر دارد (شامل تمامی خدمات رایج در خشکشویی ها) را انتخاب می کند. در موعد مقرر لباس ها دریافت می شود و پس از انجام خدمات به صورت رایگان به کاربر تحویل داده می شود. استارت آپ دوم مامان پز است. این استارت آپ بیش از سه سال است که در حال فعالیت است و تاکنون برای صدها «مامان» اشتغال مستقیم ایجاد کرده است. روش کار مامان پز این است که از چند ساعت یا یک روز قبل سفارش غذا را دریافت می کند و در زمان مقرر تحویل می دهد. اکنون سرویس جدید آن یعنی تامین غذا برای شرکت های کوچک و متوسط اضافه شده که چالش مهمی در شرکت هاست. بنابراین کاربران با مامان پز می توانند غذایی با کیفیت غذای خانگی و با قیمتی بسیار مناسب و معقول میل کنند.
   ابعاد سرمایه گذاری شرکت چگونه است؟
ما توانایی سرمایه گذاری از 500 میلیون تومان تا 5/2 میلیارد تومان داریم. همان طور که اشاره کردم، ادونچرز در دوره بذری (SEED) وارد نمی شود و در مرحله ای به سرمایه گذاری در استارت آپی وارد می شود که مرحله رشد را تجربه کرده و در عین حال محصولات اولیه ای را وارد بازار کرده باشد. البته ما این توانایی داریم که استارت آپ هایی را که در مراحل آغازین راه (مثل مرحله ایده و...) باشند، به شتاب دهنده ها یا سرمایه گذارانی که در این مرحله می توانند آن ها را حمایت کنند، معرفی کنیم.
  چه مشکلاتی در مسیر حمایت از پروژه ها و توسعه کار شما وجود دارد؟
بخشی از موانع طبیعتا به حوزه قوانین و مسائل مربوط به آن بازمی گردد. از مسائلی مانند فرایند های طولانی ثبت یا تشکیل پرونده مالیاتی و بیمه یا تغییر در اساسنامه گرفته تا خود قوانین که متاسفانه به روز نیستند و خصوصا ریسک های سرمایه گذاری خطرپذیر را به سختی کاهش می دهد.
هر چند شرکت های خطرپذیر این ریسک را پذیرفته اند اما در عین حال و براساس تجارب جهانی در این راه بایستی از یک حدی از ریسک محافظت شود تا مانع از فروپاشی تیم مورد نظر شود، در حالی که این موارد در قانون تجارت کشور لحاظ نشده است. از این رو گاهی مجبوریم با قراردادهایی داخلی کار را پیش ببریم که ممکن است در تعارض با قانون تجارت باشد.
از طرفی چون حوزه آی تی صنعت پرشتابی است و سریعا محصولات مشابه وارد بازار می شوند، باید مراحل سریع انجام شود ولی قانون تجارت به روزرسانی نشده و ساختار فعالیت های اقتصادی نیز آن گونه که باید چابک سازی نشده و سریع نیست. بنابراین به باور من، در این راه لازم است هم مجلس شورای اسلامی فرایند قانون گذاری را تسهیل کند و هم برخی ناهماهنگی هایی که میان ارگان های دولتی وجود دارد، مرتفع شود.
مسائل دیگری هم وجود دارند که بیشتر در زیست بوم و اکوسیستم استارت آپی هستند. به بیان دیگر اکوسیستم نوپاست و مهم ترین مسئله روحیه و فرهنگ سازی داخل اکوسیستم است. باید بدانیم همه برای هدف مشترک فعالیت می کنیم، در حالی که رقابت هم می کنیم. البته خوشبختانه شاهد اتفاقات خوبی بوده ایم. بحث بعدی خود تیم است. قبل از هرچیز باید بدانیم که اصل سرمایه گذاری ما روی تیم انجام می شود و تیم از هر چیز دیگری مهم تر است. بنابراین باید بر فرهنگ سازی روحیه کار تیمی و حفظ انسجام تیم ها تمرکز شود.
یکی دیگر از مسائل مهمی که وجود دارد و به ویژه سرمایه گذار با آن مواجه است، مسئله ارزش گذاری است. باید مراقب بود که حباب ارزش گذاری در استارت آپ ها شکل نگیرد. این مسئله هم از سوی سرمایه گذار و تیم ارزش گذاری و هم از سوی خود تیم استارت آپ باید مورد توجه قرار گیرد. به ویژه سرمایه گذارانی که آشنایی اندکی با حوزه ارزش گذاری استارت آپ ها دارند، حتما باید دقت کنند. خود تیم باید متوجه باشد که جذب سرمایه هم بیشتر از مبلغ مورد نیاز و هم بالاتر از ارزش شرکت در بلندمدت به اصل کسب وکار آسیب می زند.
   برای جذب بیشتر سرمایه گذاری از سوی اشخاص حقیقی چه راهکاری پیشنهاد می دهید؟
به نظر من شرایط اقتصادی موجود شرایط سختی است اما فرصت هایی را برای این زیست بوم فراهم کرده است. حجم نقدینگی بسیار بالایی که در کشور وجود دارد، اگر با فرهنگسازی صحیح و طراحی مکانیزم های صحیح جذب سرمایه به درستی و با دقتی وافر به کمک اکوسیستم بیاید، می تواند نقش آفرینی کند. به بیان دیگر ما از یکسو گروه ها و تیم های جوان خوش فکری داریم که می توانند مشکلات موجود را حل کنند و برای آن کسب وکار هم طراحی کنند و از سوی دیگر سرمایه هایی که می توانند در رفع این مشکلات و نیازها در سطوح مختلف کمک کنند. بنابراین باید در حاکمیت و دولت به ویژه راهکارهای صحیح جذب سرمایه های سرمایه گذاران سنتی طراحی شود و البته لازم است برای این طیف از سرمایه گذاران به خوبی فرهنگ بازار سرمایه گذاری خطرپذیر و ریسک های آن جا بیفتد. این بازار، بازار سودده کوتاه مدت نیست و از نامش پیداست که مخاطرات بسیار جدی دارد اما در بلندمدت و با صبوری سرمایه گذار می توان امیدوار بود که بازگشت سرمایه به خوبی صورت پذیرد.
  در آینده قرار است روی چه حوزه های سرمایه گذاری کنید و چه خواسته هایی دارید؟
فعلا در نظر داریم در همین حوزه آی تی سرمایه گذاری کنیم اما در آینده قصد داریم در حوزه حمایت از استارت آپ ها تولید محتوا و حوزه های غیر آی تی نیز فعالیت کنیم.
خواسته ام این است که مشکلات جذب سرمایه برطرف شود به طوری که با پذیرش شرکت های سرمایه گذاری خطرپذیر در بورس، این راه هموارتر شود تا نقدینگی به این سمت جریان پیدا کند. همچنین از طریق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری فرهنگسازی صورت گیرد، هر چند تا حدودی در این زمینه کارهایی انجام شده است. همچنین باید به گونه ای باشد که فرهنگسازی در زمینه سرمایه گذاری خطرپذیر میان حقیقی ها، خصوصی ها و نهادهای بزرگ ایجاد شود تا این زیست بوم که با این سختی در فضای خاص کنونی اقتصاد در تلاش است، امیدوار شود و لطمه نخورد. بهبود این مسیر حرکت جمعی را می طلبد و همه نهادها باید حمایت کنند.
باید خاطرنشان کنم از مزیت های دیگر ایجاد کار با هزینه کم است. این استارت آپ ها از جوانانی تشکیل شده اند که روحیه بالایی دارند و وارد این فضا شده اند تا بتوانند کاری انجام دهند و در بند استخدام جایی نیستند. این فضا می تواند روی اقتصاد کشور هم تاثیر مثبت داشته باشد. با تمام این اوصاف اکوسیستم استارت آپی می تواند برای متحول ساختن اقتصاد کشور تاثیرگذار باشد و باید حمایت شود. این جوانان خوش فکر، فناور و خلاق می توانند چالشی را که ماه ها و حتی سال هاست وجود دارد، سریع آن را حل کنند. اساسا محصول از جایی متولد می شود که چالش یا مشکلی باشد؛ باوری که کشورهای پیشرفته به آن رسیده اند.

منبع: مجله دانش بنیان