اقتصاد دانش بنیان

همچنین انتشارات دانش‌بنیان فناور نشر آن را بر عهده داشت. این سالنامه نمایانگر آخرین و به روزترین آمار و اطلاعات حوزه مهاجرت‌های بین‌المللی در ایران و جهان است و نسبت به سالنامه‌ مهاجرتی سال 99 بهبودهایی دارد.

 10 فصل متنوع مهاجرتی

دومین سالنامه مهاجرتی در 10 فصل تلاش دارد تا تصویری واضح از وضعیت ایران در مهاجرت‌های بین‌المللی و آخرین روندهای جهانی مهاجرت ارائه و ذهن مخاطب را نسبت به این مسئله روشن کند.

یکی از جذابیت های این کتاب وجود نمودارهاب و جداول متعدد در آن است که برای هر مبحث مهم به این داده ها اتکا شده است.

این سالنامه به مخاطب خود برای نخستین بار این امکان را می‌دهد تا رصد و پایش جریان‌های مهاجرتی در طول دو سال پیاپی در کشور را انجام دهد.

نمایش جمعیت ایرانیان در کشورهای اصلی مقصد

البته دومین سالنامه علاوه بر جمع آوری داده و اطلاعات از منابع مختلف آماری که نشان دهنده وضعیت مهاجرتی ایرانیان در گروه های مختلف دانشجویی، پناهجویی و اقتصادی است جمعیت ایرانیان در کشورهای اصلی مقصد و جریان ها و کانال های مهاجرتی آنها را نشان داده است.

همچنین برای نخستین بار در آن گزارشی از وضعیت مهاجرت استعدادهای برتر و مشمولین بنیاد ملی نخبگان آورده شده و روند مهاجرتی آنها را در گروه های مختلف علمی نشان داده است.

در یکی از فصل‌ها داده‌های مرتبط با بازگشت متخصصان ایرانی خارج از کشور در برنامه همکاری با متخصصان غیر مقیم و پیشران ها ارائه شده است. اتفاقی که در چند سال اخیر توسط معاونت علمی و فناوری با برنامه ای مدون رخ داد.

خوانندگان دومین سالنامه می توانند جایگاه ایران در شاخص‌های کلیدی مهاجرت های بین المللی را با اتکا به داده های معتبر و بر اساس شاخص ها مشاهده کنند.

بررسی خروج و بازگشت برگزیدگان کنکور سراسری

برای افراد بسیاری ممکن است درباره ماندن یا خروج برگزیدگان کنکور سوال پیش می‌آید، در سالنامه به پرسش پاسخ داده شده است. در بخشی از آن روند ماندگاری، خروج و بازگشت برگزیدگان کنکور سراسری و المپیادهای دانش آموزی و همچنین روند خروج و بازگشت پناهجویان ایرانی برای نخستین بار بررسی شده است.

همچنین چکیده‌ای از مهمترین گزینه‌های سیاستی پیش روی ایران با توجه به روندهای آماری و چالش‌های مهاجرتی در حوزه‌های مختلف اعم از جابجائی بین‌المللی دانشجویان، مهاجرت‌های کاری و اقتصادی، مهاجرت‌های اجباری و پناهجوئی ارائه شده است.  

تجزیه و تحلیل اثرات گسترش کرونا بر مهاجرت

همچنین سالنامه از گسترش ویروس کووید-19 و اثری که روی بسته شدن مرزها، محدودیت در جابجایی در بسیاری از کشورها و مهاجرت‌های بین‌المللی در سال 2020 داشت، غافل نشده است و در بخشی به این اثرات اشاره شده است و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. اثراتی همچون تعطیلی دانشگاه‌ها و محدودیت جابجایی دانشجویان بین المللی، کاهش مهاجرت‌های اقتصادی-کاری و همچنین کاهش تعداد پناهجویان جدید در جهان.

بطور کلی، سالنامه مهاجرتی ایران- 1400 شامل دو بخش اصلی است. بخش روند مهاجرت‌های بین المللی در جهان و بخش وضعیت و جایگاه ایران در مهاجرت‌های بین‌المللی.

در بخش اول این اثر، به بررسی آماری روند مهاجرت‌های بین المللی در حوزه‌های مختلف جابجایی های دانشجویی، مهاجران اقتصادی- کاری و مهاجرت‌های اجباری-پناهجویی و همچنین مهاجرت‌های بازگشتی پرداخته شده است.

در بخش دوم نیز آمارهای مرتبط با اتباع ایرانی در جهان، شامل اتباع ایرانی حاضر در سایر کشورها، دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌های کشورهای مختلف، پناهندگان و پناهجویان ایرانی در جهان و مهاجران ایرانی بازگشتی به کشور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

در باب اهمیت انتشار سالنامه

یکی از کاربردهای مهم انتشار سالنامه‌های مهاجرتی برای کشورها، به کارگیری اطلاعات مهاجرتی در تصمیمات کلان حاکمیتی و سیاستگذاری است. با توجه به اهمیت این موضوع و لزوم رصد دائمی تحولات حوزه مهاجرت انتشار دومین سالنامه جامع مهاجرتی ایران در دستور کار قرار گرفت.

پس با توجه به اهمیت تولید داده‌های معتبر در قرن 21، در این سالنامه اطلاعات با استناد به داده‌های مستند و موثق مرتبط با مهاجرت ارائه شده است.

سالنامه مهاجرتی ایران-1400،  تلاش کرده است تا سطح کمی و کیفی داده ها و آمار اطلاعات سالنامه پیشین را ارتقاء دهد.

با توجه به اینکه مهاجرت همواره یکی از دغدغه های فکری در سطح جامعه و مسئولین کشور بوده، در این سالنامه تلاش شده است تا با گذر از نگاه عامیانه و غیرمستند با یک نگاه جامع مستند به موضوع مهاجرت نگریسته شود. بنابراین سالنامه پیش‌رو می تواند به‌عنوان مرجع علمی جامع و معتبر بین المللی در حوزه تحلیل و سیاست‌گذاری مهاجرت برای محققان در داخل و خارج از کشور و عموم علاقمندان مورد استناد قرار گیرد. 

سالنامه مهاجرتی ایران- 1400در تاریخ دو نسخه فارسی و انگلیسی در طول چند روز آینده منتشر خواهد شد و نسخه الکترونیکی ان در وب سایت رصدخانه مهاجرت ایران به نشانی www.imobs.ir ، انتشارات دانش بنیان فناور به آدرس isti.ir و سایت ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش بنیان و توسعه صنایع نرم و خلاق در دسترس خواهد بود.

مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری