اقتصاد دانش بنیان

روح‌الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهوری شب گذشته در بخش نخست سخنان خود در این برنامه با اشاره به اینکه آینده اقتصاد ایران، اقتصاد دانش‌بنیان است درباره اقدامات معاونت برای تحقق این مفهوم، گفت: در دهه‌های گذشته با توجه به تاکید مقام معظم رهبری و اقدامات سیاستگذاران نظام در حوزه علمی و فناوری به عنوان تنها کلید پیشرفت کشور، دستاوردهای خوبی به دست آمده است.

وی افزود: در این دوران به توسعه شرکت های نوپا، مجموعه‌های تحقیقاتی، توسعه فناوری و غیره توجهات ویژه و خوبی شد و این مفاهیم مورد توجه قرار گرفت. همین اقدامات منجر به شکل‌گیری گفتمان علمی و فناوری در کشور شد و امروز شاهدیم که همه مسوولان کشور و همه تاثیرگذاران اقتصادی، گفتمان علم و فناوری را گفتمان جدی کشور می‌دانند.

دهقانی فیروزآبادی ادامه داد: همه این اقدامات خوب است اما برای کسب سهم جدی حوزه علمی و فناوری از اقتصاد کشور و تبدیل علم به ثروت کافی نیست و هنوز با تحقق این هدف فاصله داریم. اگر بتوانیم علم و فناوری را در مسیر مناسب تبدیل به ثروت واقعی و ارزش افزوده قرار دهیم و سهم جدی این بخش را از اقتصاد کسب کنیم؛ می توانیم بگوییم اقتصاد دانش‌بنیان را محقق کرده‌ایم.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهوری با اشاره به اینکه دانش بنیان شدن اقتصاد نیازمند نوآوری‌هایی در حکمرانی است، تاکید کرد: باید فرآیندها، سازوکارها، بیمه‌ها، مالیات، مسایل مالی، حقوقی و غیره نیز با نوآوری همسو شود. باید نوآوری در همه ارکان حکمرانی و اقتصاد برپایه علم و دانش پیاده‌سازی شود. این کار قطعا منجر به تحقق ارزش افزوده های بسیار چشمگیر، ارتقای بهره‌وری و در نهایت تحقق اقتصاد دانش بنیان در کشور خواهد شد.

باید سهم اقتصاد دانش‌بنیان از تولید ناخالص داخلی هر سال بیشتر شود

وی افزود: پیش فرض ما این است که حداقل تا پایان 2 سال آینده بتوانیم 4 تا 6 درصد واقعی تولید ناخالص ملی را به اقتصاد دانش‌بنیان متصل کنیم. این سهم باید هر سال گسترش یابد و بیشتر شود. در حال حاضر کشورهایی هستند که بیش از 50 درصد اقتصاد خود را بر پایه دانش پایه ریزی و ارزش افزوده‌های بالایی را تجربه کرده‌اند. در ایران هم حرکت خوب شروع شد؛ اما امروز نیازمند این هستیم که همه ارکان کشور پای کار بیایند و با نظام نوآوری همراه شوند تا اتفاقات خوبی در این زمینه بیافتد.

دهقانی فیروزآبادی با تاکید بر اینکه نوآوری عام به معنای رسوخ علم و فناوری در همه حوزه ها است که باید همراه و هم گام با همه کشورها آن را دنبال کنیم و توسعه یافته شویم، گفت: اما نوآوری به شکل خاص باید بر مبنای مزیت‌های بومی هر کشوری محقق شود. در ایران هم باید این هدف را بر اساس مزیت‌های بومی و نیازهای داخلی تعریف و هر فناوری که بتواند به توسعه واقعی کشور کمک کند را حمایت کنیم.

وی ادامه داد: یکی از اقدامات ما این است که در یک فرآیند ساده‌تر کمک کنیم به شرکت‌ها که برای دانش بنیان شدن خود اقدام کنند. اما این کارها باید با در نظر گرفتن کیفیت تولید محصولات و خدمات انجام شود. چون ارتقای کیفیت محصولات مورد تاکید رهبر معظم انقلاب است. ما ضعف‌ها را هم می پذیریم مثلا هنوز برخی زیرساخت‌ها برای تحقق این هدف به شکل کامل وجود ندارد که تلاش می کنیم این زیرساخت ها را تامین کنیم.

رییس بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه برای توسعه زیست بوم فناوری و نوآوری که یکی از نمادهای اصلی آن شرکت های دانش‌بنیان هستند، گفت: برای این کارهم باید به شکل گیری شرکت های دانش بنیان که متوسط 3 سال زمان می برد توجه کنیم و از طرفی هم مجموعه های فعال در کشور را با اصلاح و ارتقای آنها به دانش بنیان شدن ترغیب کنیم.

دانش‌بنیان‌ها باید در جهت ارتقای رفاه عمومی گام بردارند

وی نقش دانش‌بنیان‌ها در زندگی مردم را افزایش سطح و کیفیت زندگی مردم عنوان کرد و گفت: ما در این نوع از اقتصاد به دنبال افزایش درآمدها و رضایت مردم از خدمات ارائه شده هستیم و یکی از معیارهای ما در سنجش میزان اثرگذاری این مجموعه‌ها همین میزان رضایت های مردمی از خدمات ارائه شده به آنها در اقتصاد کشور است. اگر این رویکرد محقق شود قطعا مردم باید در رفاه و آرامش خود اثرات آن را ببیند و احساس کنند.

دهقانی فیروزآبادی ادامه داد: در طراحی شبکه های اجتماعی، پلت فرم ها که حمل و نقل و فروش را برای مردم و کسب و کارها تسریع کرده اند و این یکی از موارد موفقی است که نتیجه آن در جامعه کاملا مشهود و نمایان است و مردم متوجه شدند که رسوخ فناوری در زندگی آنها چه تاثیر مثبت و خوبی دارد. فعالیت خوب و اثرگذار این شرکت ها در زمینه تامین دارو مانند داروهای مبارزه با سرطان، تولید واکسن ها و انواع فناوری هایی که در حوزه نانوفناوری و زیست فناوری به صورت غیرمستقیم در زندگی و تامین سلامت جامعه نقش دارند هم دیگر نقاط عطف این تلاش‌ها است.

کیفیت محصولات مرتبط با زندگی مردم را افزایش می‌دهیم

وی با تاکید بر اینکه نیاز است در صنایعی که مستقیم با زندگی مردم در ارتباط است مثل خودرو، لوازم خانگی و غیره هم رسوخ فناوری را بهتر درک کنیم و ببینیم، گفت: اگر بتوانیم در این صنایع که مرتبط با زندگی روزانه مردم است، ورود کنیم تا شاهد نتایجی چون ارزان تر و باکیفیت تر شدن این محصولات باشیم. من این نوید را می دهم و امیدوار هستم به توفیق کشور در ایجاد مجموعه‌های دانش‌بنیانی که بتوانند به تحقق این موضوع در کشور کمک کنند.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان معتقد است که کشور مملو از ثروت های مردمی و انسانی است که هر کدام می تواند منشا تحولات و آثار مثبتی برای کشور باشند. این رشد فزاینده شرکت ها، علاقه‌مندی جوانان به ایجاد کسب‌وکارهای خود و ایجاد تحول و توسعه کشور بسیار دلگرم کننده است و اگر ما به عنوان حاکمیت و دولت وظیفه خود را به درستی انجام دهیم خیلی زود مردم آثار این تلاش ها را در زندگی خود خواهند دید. خوشبختانه امروز همکاری ها برای تحقق این هدف در کشور وجود دارد.

همه ارکان حکمرانی با گفتمان علم و فناوری همراه شده‌اند

دهقانی فیروزآبادی افزود: وقتی 30 سال پیش مقام معظم رهبری از اهمیت توسعه علم و فناوری در کشور گفتند در برخی برهه ها کمتر به آن توجه و یا به عنوان موضوع دست دوم به آن نگاه شد ولی امروز اگر بخواهیم منصفانه نگاه کنیم یا حرف بزنیم همه دستگاه های دولت و حاکمیتی با این دیدگاه و هدف همراه هستند. قانون جهش تولید دانش بنیان که یک قانون مترقی است در سطح بسیار بالاتری نسبت به دیگر کشورها قرار دارد. توصیه من به همه فعالان حوزه دانش‌بنیان و اقتصاد این است که حتما این قانون را بخوانند. معتقدم این قانون مزیت های ویژه و فرصت های خوبی برای کشور ایجاد می کند که اگر در 10 سال آینده آن را خوب اجرایی کنیم قطعا اقتصاد دانش بنیان محقق خواهد شد.

وی با اشاره به تصویب قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان در سال 89، بیان کرد: این قانون سنگ بنای اتفاقاتی شد که امروز آثار مثبت آن را در جامعه می بینیم. همه شرکت های دانش‌بنیان، مجموعه های نوآوری، شتاب دهنده‌ها و غیره محصول اجرای این قانون هستند. حالا که در سال 1401 بعد از 12 سال با تجربه قانون پیشین و درک خلاها، مشکلات و نقاط قوت آن؛ قانون جدیدی داریم که همه لایه های حاکمیت را درگیر کرده است باید از این فرصت استفاده کنیم تا 10 سال آینده شاهد رونق و شکوفایی اقتصاد دانش‌بنیان در کشور باشیم.