اقتصاد دانش بنیان

سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری با بیان این‌که شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاقی که محصول ایران‌ساخت با کیفیت تولید کنند برای ورود به بازارهای صادراتی حمایت می‌شوند، ادامه داد: هرجایی که تعداد شرکت های دانش بنیان کم است، تحریم‌ها اثرگذارتر است. مثلا در حوزه کشاورزی که هنوز تعداد شرکت های دانش بنیان ورود کرده به آن در حد قابل قبولی نیست، مشکلات بیشتری وجود دارد و این صنعت هنوز با فناوری و نوآوری کاملا عجین نشده که اقدامات به‌سازی در این مسیر را آغاز کرده‌ایم.

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری با اشاره به توانمندی‌ شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه بهینه سازی انرژی گفت: علاوه بر توانمندی این شرکت‌ها در صنایع بالادستی نفت، گاز و پتروشیمی از جمله تامین نیاز به کاتالیست‌ها، تجهیزات سرچاهی و بسیاری از فناوری‌های دیگر، امروز شرکت‌های دانش‌بنیان توانسته‌اند عرصه مصرف انرژی را در سطح مصارف تجاری و خانگی با فناوری‌های هوشمند و تجهیزات دانش‌بنیان و کم مصرف پیوند بزنند. فناوری‌ها و ابزارهایی که توسعه عمومی آن‌ها نیازمند فرهنگ‌سازی از یک سو و ایجاد فضای تسهیل تولید و بازارسازی این محصولات هستیم.

تکمیل زنجیره ارزش حوزه غذا با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان

ستاری، با اشاره به در اولویت قرار داشتن تامین زنجیره ارزش و افزایش تاب آوری فناورانه در حوزه کشاورزی و تامین غذا افزود: البته در حوزه امنیت غذایی با ورود معاونت علمی و فناوری طرح هایی در حال اجرا است؛ اما برای توسعه این حوزه نیازمند مشارکت بیشتر شرکت های دانش بنیان و خلاقیتهای آنها هستیم. مثلا با ورود به حوزه تولید دانه های روغنی توانستیم بخشی از نیاز بازار داخلی را تامین کنیم.

ستاری همچنین با اشاره به در اولویت قرار داشتن تکمیل زنجیره ارزش مواد غذایی و امنیت غذایی گفت: به طور مثال در حوزه مرغ لاین برنامه مفصلی داریم. در این حوزه جای کار بسیاری وجود دارد و باید با حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان این زنجیره در داخل کشور تامین شود؛ چراکه سالیانه 5/3 میلیارد دلار واردات داریم که شرکت‌های داخلی می‌توانند سدی بر مسیر این ارزبری باشند در حالی که توانمندی شرکت های دانش بنیان برای تولید این محصول و تامین بازار بالا است.

وی استفاده از محصولات تولید شده با فناوری های پیشرفته را یکی از ضروریات در کشور دانست و افزود: باید به سمتی پیش برویم که این محصولات بتوانند بخش بزرگی از نیاز کشور را تامین کنند. محصولاتی که با اتکا به توان داخلی و با بومی سازی فناوری ها تولید شده اند.

اقدامات اثرگذاری در پیوند نوآوری دانش و صنعت صورت گرفته است

محسن رضایی معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری نیز در این بازدید با اشاره به اقدامات اثرگذار و توسعه‌بخش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در ایجاد پل میان نوآوری، فناوری و صنعت گفت: زحمات بسیاری توسط دکتر ستاری کشیده شده است و از اقدامات صورت گرفته و همکاری‌ها در این زمینه تشکر می‌کنم. استمرار این روند حرکتی می‌تواند به رشد متوازن و هم‌تراز نوآوری و اقتصاد روبه رشد منجر شود.

رضایی، با بیان این‌که در اقتصاد دانش‌بنیان و خلاق، تولید از یک پشتوانه و یک خط مقدم برخوردار است ادامه داد: پشتوانه تولید دانش‌بنیان، نوآوری و خط مقدم آن تجاری‌سازی و پیوند با صنعت و تجارت است. باید زمینه‌ای فراهم شود تا این نوآوری‌ها و محصولات دانش‌بنیان، به صنعت و تجارت پیوند بخورد.

وی با تاکید بر این‌که می‌باید بازارهای صادراتی در اولویت تولیدات محصولات قرار داشته باشد، ادامه داد: محصولاتی که به خارج از کشور صادر شود در داخل نیز بازار خواهد داشت و بنابراین باید نگاه قبلی مبنی بر این که کالای ایرانی نمی تواند با بازارهای رقابتی بین المللی حضور داشته باشد را کنار بگذاریم و بازارهای بین‌المللی را در تولیداتمان اولویت ببخشیم.

معاون اقتصادی رییس‌جمهوری، با بیان این‌که تکامل ارتباط میان ایده‌های نوآورانه و صنعت نیازمند وجود حلقه‌های پیوند دهنده و تکمیل زنجیره دانش‌ تا بازار است ادامه داد: باید  تحولی اساسی در فرآیند تولید محصول و تولید ثروت بگیرد و باید این فرآیند را از ابتدا تا انتها بازسازی کنیم. از تبدیل ایده به محصول بخش‌های مختلفی مانند تولید نمونه اولیه، برندینگ، بازاریابی، اقدامات دیپلماتیک برای حمایت از تجّار و فناوران و رایزنی های اقصادی نقش آفرین هستند که همگی به مثابه حلقه‌های این زنجیره، باید مورد توجه قرار بگیرند.

رضایی ادامه داد: خوشبختانه در ابتدای مسیر که فناوری و نوآوری پایه است، جهش های خوبی می بینیم اما لازم است این نوآوری با حلقه های به هم پیوسته با تولید صنعتی پیوند خورده و به بازارهای بین المللی برسد به طوری‌که جزیره‌های دانش و فناوری با جزیره صنعت به دنیای بازارهای بین المللی وصل شوند. یکی از موانع مهم فراروی این مسیر سازوکارهای بروکراتیک و نوع مواجهه دولت با بخش های نوآورانه و دانش‌بنیان اقتصادی است. موانع، قوانین و مقرراتی وجود دارد که باید اصلاح شود تا ارتباط صنایع، دانش و بخش خصوصی سهل تر شده و سرعت بگیرد.

معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری یکی از ضرورت ها را ایجاد تعامل میان حلقه‌های زنجیره اقتصاد دانست و افزود: ایجاد بستر ارتباط میان بانک ها، محیط زیست، بخش های قانونی و نظارتی با بخش خصوصی باید تقویت شود.یکی دیگر از بخش هایی که به تقویت و توجه جدی نیاز دارد، کسب و کارهای پارک‌های علم و فناوری، شتایدهنده‌ها، مراکز نوآوری و شرکت های خلاق است که نیاز به حمایت، هدایت و تقویت دارند تا در محیطی مساعد به بلوغ رسیده و روی پای خودشان بایستند. این شرکت ها به محض آن که به بلوغ نسبی برسند خودشان می توانند راه خود را در بازار داخلی  بین المللی پیدا کنند، یه تولید انبوه برسند و ارزش افزوده خلق کنند.

رضایی با اشاره به ضرورت شناخت روند ارتباط میان نوآوری و صنعت ادامه داد: خواهشم این است در قالب تحلیل‌ها و نمودارها، روند ارتباط میان نوآوری و صنعت در تمامی حوزه‌ها مورد بررسی و پایش قرار بگیرد. این که ارتباط دانش‌بنیان‌ها با صنعت و بازار، چه روندی از رشد را طی کرده است سرعت این ارتباط چه شیبی دارد می‌تواند به شناخت وضعیت موجود، اصاحات ساختاری و تحول اقتصادی کمک کند.

نقش دانش‌بنیان‌ها در کاهش هزینه‌های انرژی و حفظ منابع

معاون اقتصادی رییس‌جمهوری با اشاره به ضرورت و اهمیت پیوست انرژی در تمامی بخش‌ها از جمله اقتصاد دانش‌بنیان گفت: یکی از موضوعات مهم در فرآیند تولید ثروت، توجه به بازیافت است. باید فرهنگ بازیافت را به کمک شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق،  تقویت و ترویج کنیم. شرکت‌های دانش بنیان این توانمندی را دارند و این فرهنگ از شرکت ها باید به  ساحت شهر و کشور تسری پیدا کند.

رضایی ادامه داد: این حجم قابل توجه ضایعات، اگر مجدد به تولید بازگردد، ضمن آن‌که ارزش افزوده بالایی خواهد داشت می‌تواند به حفظ و جلوگیری از هدررفت سرمایه‌های ملی کمک کند. همچنین بازیافت به عنوان یک فرهنگ عمومی باید پیوست همه کسب و کارها باشد.

معاون اقتصادی رییس‌جمهوری از نقش مهم و کلیدی این کسب‌وکارها در اصلاح روند اتلاف انرژی گفت: هدررفت انرژی ثروت ملی ما را به باد می دهد و توسعه اقتصادی را با کندی مواجه می‌کند. بخش قابل توجهی از یارانه، مربوط به انرژی است که با استفاده از نوآوری شرکت های دانش بنیان می توانیم این هزینه هنگفت را در توسعه و رفع نیازهای کشور صرف کنیم.

وی، با بیان این‌که بخشی از معضل اتلاف انرژی و هدررفت یارانه‌های این حوزه به نظام توزیع و بازتوزیع یارانه مربوط است ادامه داد:در حوزه های مختلف یارانه انرژی، اصلاحات آغاز شده است تا یارانه در اهدافی چون افزایش بهره وری، محرومیت زدایی و ... به صورت هدفمند صرف شود. البته ابزارها نیز در این پیاده سازی نظام مهم است که محصولات دانش بنیانی که در حوزه بهینه سازی انرژی توسط شرکت ها تولید شده است بسیار ارزشمند بوده و مکمل فرآیند بزرگ اصلاحاتی به شمار می رود که خوشبختانه در حوزه بهینه سازی انرژی در حال تحقق است.

معاون اقتصادی رئیس جمهوری با اشاره به ضرورت توجه به نوآوری منطقه‌ای هم‌پای توجه به نوآوری شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: در مورد بنگاه ها همان گونه که توسعه در اولویت قرار دارد باید هم ترازی در نوآوری منطقه ای هم مورد توجه قرار بگیرد. زیرا تراز و سطح این مناطق یکسان نیست و باید این هم ترازی در اولویت حمایت ها باشد.

ارائه محصولات دانش‌بنیان و خلاق به بازار جهانی

پرویز کرمی دبیر ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق با اشاره به ایجاد مسیر صادراتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای محصولات ایران‌ساخت شرکت های دانش بنیان و خلاق گفت: خانه‌های نوآوری و صادرات فناوری ایران‌ساخت، ویترین محصولاتی هستند که به بازار تجااری راه یافته و از قابلیت ورود به بازارهای بین‌المللی برخوردارند. این خانه‌ها در کشورهای مختلفی مانند کنیا، روسیه، چین و سوریه راه اندازی شده است و بستری برای معرفی توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق ایران‌ساخت و نیز پیوند میان زیست بوم فناوری و نوآوری ایران با سایر کشورها است.

کرمی، از حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای صادرات محصولات دانش‌بنیان و خلاق ایران‌ساخت گفت و ادامه داد: کریدور توسعه صادرات و تبادل فناوری با هدف توسعه بازار صادراتی محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان از  شرکت های دانش بنیان و خلاقی که محصولاتشان به مرز صادرات می رسد حمایت می کند. تمامی محصولات وقتی در ای کریدور قرار می گیرند از حمایت 50 درصدی و در خرید داخل از تسهیلات لیزینگ، امکانات و تسهیلات مشاوره، بازارسازی و ورود به رویدادها و نمایشگاه های بین‌المللی بهره مند می‌شوند.

توجه به اولویت‌های راهبردی کشور در طرح‌های کلان ملی فناوری

در بخش دیگری از این مراسم، سید محمد بهشتی سرپرست معاونت نوآوری و تجاری‌سازی فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با بیان این که یکی از بخش های اولویت دار این معاونت، مرکز طرح های کلان ملی فناوری است ادامه داد: در این طرح ها، اولویت‌های بالای کشور مانند سلامت، امنیت غذا، صنایع دارویی و بهداشتی، محیط زیست و انرژی مورد توجه و حمایت قرار گرفته اند و نیازهای کشور در بخش‌های یادشده، احصا شده است.

بهشتی با اشاره به حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای اجرای این طرح‌ها توسط بخش خصوصی گفت: محوریت اصلی طرح های کلان با شرکت های خصوصی است و محصول تا رسیدن به آستانه تولید انبوه حمایت می شود. حمایت‌هایی در قالب تسهیلات ارائه می شود تا محصول به نمونه اولیه صنعتی برسد و پس از آن برای تولید انبوه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حمایتی نقش آفرینی خواهند کرد.

به گفته وی، عمده طرح های کلان در حدود 60 درصد در حوزه سلامت است و در حوزه بذر، سموم، انرژی و سایر حوزه‌ها  مورد توجه قرار گرفته است.

بهشتی، یکی دیگر از برنامه های حمایتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حمایت از تولید داخل را  نمایشگاه تجهیزات مواد ازمایشگاهی ایران‌ساخت دانست و گفت: تا کنون 9 دوره موفق از این رویداد فناورانه برگزار شده و شرکت های داخلی در مجموع به فروش 11هزار میلیارد تومانی دست یافته اند.

سرپرست معاونت نوآوری و تجاری سازی فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در ادامه گفت:  حمایت 36 درصدی استفاده از اثر اهرمی اعتبارات تا کنون 400 میلیارد تومان حمایت کرده است این نمایشگاه تا کنون حدود 1100 میلیارد تومان فروش داشته است.

وی افزود: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تلاش می کند با استفاده از ابزار اهرمی خود نیاز دانشگاه ها و مراکز پژوهشی را با محصولات ایران ساخت بخش خصوصی تامین کند. در دوره نهم، 11هزار محصول ایران‌ساخت عرضه شد و سال گذشته 3252 میلیارد فروش قطعی شرکت ها بود.

بهشتی همچنین بیان کرد: تا کنون در دفتر نوآوری کسب و کار نوین، 1154 طرح فناورانه، مصوب شده، 1132 میلیارد تومان حمایت تصویب شد که ایجاد 6977 شغل را در پی داشته است.

توسعه بازارهای انرژی دانش‌بنیان‌ها

در این رویداد همچنین مهدی شریف زاده دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه آب و انرژی نیز در این جلسه با اشاره به مصرف بالای انرژی در کشور، گفت: ایران یکی از پرمصرف ترین کشورها در زمینه مصرف انرژی است و سالیانه مبلغ زیادی برای یارانه انرژی هزینه می کند.

وی افزود: ایران سالیانه حدود 86 میلیارد دلار یارانه برای حوزه انرژی اختصاص می دهد. عددی بزرگ و قابل توجه که می تواند گره گشای کشور در بسیاری از حوزه های دیگر باشد. به همین دلیل نیاز است که برای بهینه سازی مصرف سوخت استراتژیهای درست و منطقی تعریف کنیم.

شریف زاده با اشاره به اجرای آیین‌نامه بازار بهینه‌سازی مصرف انرژی و محیط‌زیست در یک همکاری مشترک میان معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری و دیگر نهادهای مرتبط، گفت: آیین‌نامه بازار بهینه‌سازی مصرف انرژی و محیط‌زیست، با در نظر گرفتن مصرف انرژی در صنایع و بخش‌های مختلف کشور، به دنبال ایجاد بازار بهینه‌سازی انرژی است تا بر اساس صرفه جویی که هر یک از بخش‌ها در میزان مصرف انرژی انجام می‌دهند، گواهینامه صرفه جویی انرژی برای آن‌ها صادر کند. به نحوی که بتوانند آن را در بازار بهینه سازی و در چارچوب قوانین و مقررات حاکم بر بازار بورس انرژی ایران داد و ستد کرد.

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه آب و انرژی با اشاره به دستاوردهای اجرای این آیین نامه در کشور، بیان کرد: تاکنون 3 طرح به مرحله تصویب رسیده است و مراحل قانونی عقد قرارداد را طی می کند. طرح‌هایی که نقش موثری در کاهش مصرف انرژی در کشور دارند. مثلا طرح روشنا یکی از این پروژه های دانش بنیان است که می تواند تا 87 درصد میزان مصرف برق در کشور را کاهش دهد.