اقتصاد دانش بنیان

حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی روز دوشنبه در دیدار وزیر، معاونین و مدیران وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با تاکید بر اینکه "مبارزه با خواست عموم مردم، شرعی و قانونی نیست"، اظهارداشت: فناوری های نوین منافع زیاد و خطرات محدودی دارد  و ما نمی توانیم زندگی مردم را از تحولات فناوری و ارتباطی جدا کنیم.

دکتر روحانی با تسلیت فرا رسیدن ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا(س)، گفت: تغییر نام چندباره این وزارتخانه نشان‌دهنده آن است که این مجموعه راهی طولانی را در دل تغییرات تکنولوژیک طی کرده و به ترتیب از وزارت پست به وزارت پست و تلگراف و بعد تلفن و امروزه به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تغییر نام و مأموریت داده است.

رئیس جمهور افزود: زمانی که این وزارتخانه فقط متولی پست، تلگراف و تلفن بود، حکومت‌ها چندان نسبت به آن احساس دردسر نمی‌کردند اما با اختراع رادیو از آنجا که مردم دیگر می‌توانستند از فواصل دور و کشورهای دیگر که تحت حاکمیت حکومت کشور خودشان نبود، پیام بگیرند، دردسر حکومت‌ها شروع شد و گویا اولین بار در ایران این پهلوی اول بوده است که دستور اعمال فیلترینگ برای رادیو به عنوان نوظهورترین رسانه عصر خودش را صادر کرده بود.

دکتر روحانی اظهار داشت: پیشرفت و تکامل رسانه‌ها، با این دست مخالفت‌ها متوقف نشد و به عنوان مثال در جریان مبارزات انقلابی ملت ایران شاهد استفاده گسترده از ضبط صوت و نوارهای کاست بودیم. این فناوری اطلاعات و ابزار ارتباطات و انتقال اطلاعات بود که پیام انقلاب ملت ایران را خیلی راحت و سریع منتقل می‌کرد.

رئیس جمهور با بیان اینکه مقاومت در برابر فناوری ها و تحولات نوین، رویکردی قدیمی است ، افزود:عادت انسان‌ها در استفاده از یک امکان و وسیله گاهی به طور طبیعی تبدیل به حق می‌شود که هر نوع مخالفت با آن اقدامی نادرست از سوی استفاده‌کنندگان به حساب می‌آید و از سوی دیگر نیز عده‌ای همواره با هر پدیده جدیدی مخالفت و مقابله می‌کنند و این دو خصیصه اجتماعی، عرصه ارتباطات و تجهیزات ارتباطاتی را نیز شامل شده و شاهد هستیم که همچنان عده‌ای با پدیده‌هایی جدید بویژه در زمینه فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی مخالفت می‌کنند.

دکتر روحانی تصریح کرد: درست است که هر پدیده جدیدی ممکن است در کنار فواید زیادش خطراتی نیز داشته باشد اما این معقول نیست که در برابر احتمال بروز یک آسیب یا خطر، استفاده از ابزار یا امکانی که فواید زیادی دارد را به طور کلی کنار بگذاریم و از سوی دیگر اینگونه نیست که همه عالم گوش به فرمان ما باشند تا ببینند که چه زمانی استفاده از یک امکان یا ابزار جدیدی را ممنوع می‌کنیم تا آنها نیز دیگر از آن استفاده نکنند!

رئیس جمهور خاطر نشان کرد: به طور طبیعی مردم استفاده از ابزار و امکانات جدید را بر مبنای نیاز، نوع تفکر و سلیقه خودشان انتخاب می‌کنند و اساساً وقتی امکانات و ابزار جدیدی ایجاد می‌شود، نمی‌شود به مردم گفت که از آن استفاده نکنند بلکه راهکار صحیح، آموزش روش صحیح استفاده از آن امکان و چگونگی راه‌های پرهیز از خطرات آن است.

دکتر روحانی گفت: امروز زندگی همه مردم جهان در بستر فضای مجازی شکل و شیوه جدیدی یافته که دائم نیز در حال تغییر و تکامل است؛ تغییر و تحول عرصه فضای مجازی با زندگی مردم عجین شده و دیگر نمی‌شود فضای مجازی را از زندگی مردم جدا کرد. دیگر این امر قابل تحقق نیست که حاکمیت از مردم بخواهد به عنوان مثال موبایل را به خاطر برخی آسیب‌هایش کنار بگذارند.

رئیس جمهور با بیان اینکه مبارزه با خواست عموم مردم، شرعی و قانونی نیست،  اضافه کرد: برخی فکر می‌کنند اختیاراتی از آسمان دارند تا بر زمینی‌ها هر فرمانی که می‌خواهند صادر کنند، اما خداوند به پیامبر خاتم (ص) نیز تأکید کرد که تو وکیل مردم نیستی و فقط مأمور ابلاغ پیام هستی و مردم در پذیرش یا رد آن ، مختار هستند. نمی‌توان با خواست عمومی مردم مبارزه کرد و این کار نه شدنی و نه مشروع و قانونی خواهد بود.

دکتر روحانی اظهار داشت: اگر کسی بخواهد مردم را مجبور به کاری کند دیگر اسم آن ارتباطی با دین و دینداری ندارد، چرا که اساس دین، فهم، درک و سپس پذیرش و انتخاب است و البته این اصل بر همه اصل‌های عرصه‌های دیگر صادق و حاکم است. مردم فهم دارند و در مواجهه با هر مسأله‌ای که آسیب‌هایی دارد به دنبال فرا گرفتن فرهنگ صحیح استفاده از آن و راه‌های پرهیز از آسیب‌هایش هستند.

رئیس جمهور تصریح کرد: امروز شاهد آن هستیم که عده‌ای از فضای مجازی در راستای منافع شخصی و گروهی خودشان استفاده نامناسب می‌کنند و براساس برخی تحقیقات انجام شده، لحن عمومی مردم کشورمان در فضای مجازی نسبت به دیگر کشورهای پیشرفته نامناسب‌تر است که باید برای آن نیز فکری شود.

دکتر روحانی خاطر نشان کرد: به طور طبیعی مخاطرات استفاده از یک امکان و ابزار جدید برای کسی که تازه شروع به استفاده از آن می کند، بیشتر از کسی است که به استفاده از آن امکان و ابزار جدید عادت کرده است، بخصوص اگر از همان آغاز در اختیار قرار گرفتن این ابزار و امکان جدید بخواهیم درخت ممنوعه نیز برای آن تعریف کنیم که آن وقت خود این درخت ممنوعه عاملی برای تحریک استفاده‌کننده به کشف دلیل این ممنوعیت است که می‌تواند مخاطرات و آسیب‌ها را بیشتر کند.

رئیس جمهور گفت: باید قبول کنیم که اشتباه  کردیم  فکر کردیم اگر بگوییم استفاده از فلان امکان ممنوع بوده و فیلتر است همه به آن گوش می‌کنند. دیدیم که پس از فیلتر هر امکانی، فیلترشکن آن ایجاد شد و هر چه تلاش کردیم به طور روزانه فیلترشکن‌های جدید ارایه شد و در نتیجه ، زیان و آسیبی که بویژه به جوانان و فرزندان ما از ناحیه استفاده از فیلترشکن‌ها وارد شد ، بیشتر از زمانی است که به طور عادی مثلاً از همان نرم‌افزاری که فیلترکردیم،  استفاده می‌کردند.

دکتر روحانی ادامه داد: راه پیشگیری از مخاطرات ابزارهای ارتباطی جدید، فیلترینگ نیست، بلکه باید سواد رسانه‌ای و دیجیتال جوانان و نوجوانان و البته والدین و همه جامعه را بالا ببریم تا بتوانند در کنار استفاده مناسب از این امکانات، از مخاطرات و آسیب‌های آن نیز در امان بمانند.

رئیس جمهور با بیان اینکه  انحصار در هیچ پدیده ای جواب نمی دهد؛ چه در رسانه و چه در فناوری ، اظهارداشت: امروزه شاهد آن هستیم که استفاده از موبایل در ایران نسبت به خیلی کشورهای دیگر بیشتر است و یک دلیل مهم آن این است که در کشور رسانه آزاد نداریم، فقط یک صدا و سیمای دولتی داریم و مردم برای دسترسی آزادانه‌تر به اطلاعات به استفاده از موبایل و دسترسی به فضای مجازی از طریق آن، هجوم آورده اند و لذا شاهد بروز تورم در استفاده از موبایل و فضای مجازی هستیم. اگر گروه‌ها و دسته‌های مختلف در کشور رادیو و تلویزیون داشتند، بخشی از حرف و سخن خود را از آن طریق بیان می‌کردند و آن وقت به طور طبیعی این تورم در زمینه استفاده از موبایل و فضای مجازی بوجود نمی‌آمد.

دکتر روحانی با تأکید بر اینکه باید این رویه‌ها اصلاح شوند، تصریح کرد: البته باید همه به ضرورت اصلاح این رویه‌ها و روندها برسیم. امروز هنوز همه به این نتیجه نرسیده‌ایم که انحصار در هر زمینه و موضوعی مضر است؛ باید در زمینه گردش اطلاعات، آزادی بیشتر ایجاد کنیم و البته نیاز است که نظارت در این زمینه نیز به طور قانونمند تقویت شود.

رئیس جمهور خاطر نشان کرد: وقتی گردش آزاد اطلاعات رواج یابد و نظارت بر آن تقویت شود، دیگر شاهد آن نخواهیم بود که هر کسی یا گروهی به طور ناشناس و بدون شناسنامه بتواند از این عرصه برای بی‌اخلاقی‌های خود سوء استفاده کند و یا از سوی دیگر شاهد آن نخواهیم بود که عده‌ای به طور فله‌ای  با یک سیم‌کارت پیامک‌های تبلیغاتی انبوه بفرستند و وقت و عمر مردم را تلف کنند؛ اینگونه اتلاف وقت و عمر مردم و آزار و اذیت‌های بی‌حساب شرعاً حرام است و راه مقابله با آن ایجاد فضای آزاد و البته قانونمند نشر اطلاعات و نظارت قانونی و دقیق بر آن است.

دکتر روحانی با اشاره به اهمیت بهره‌گیری هر چه بیشتر و مؤثرتر از فضای مجازی، گفت: فضای مجازی و عرصه دیجیتال امروز نه بخش و شاخه‌ای از اقتصاد، بلکه بستر و پایه‌ای اصلی و اساسی برای اقتصاد است از سوی دیگر فضای مجازی می‌تواند همه مردم و فعالان اقتصادی را توانمند کند و زیربنای مناسب برای تسریع و تسهیل تعاملات اقتصادی، علمی و فرهنگی باشد. امروز همچنین فضای مجازی یک ابزار مؤثر برای ایجاد عدالت است چرا که با اتصال یک روستا به اینترنت پرسرعت امکان بهره‌مندی از خیلی از امکانات کشور برای روستائیان نیز همانگونه که برای شهرنشینان فراهم است، فراهم خواهد شد.

رئیس جمهور افزود: فضای مجازی زیربنای بسیاری از تحولات اقتصادی و توسعه متوازن پایدار خواهد بود و در کنار توانمندسازی همه مردم‌ فارغ از محل سکونت‌شان می‌تواند به گسترش عدالت اجتماعی کمک کرده و با ایجاد شفافیت به مبارزه مؤثر با فساد کمک کند.

دکتر روحانی اظهار داشت: چندین بار تأکید کردم که باید هر فرد یا مجموعه‌ای که درخواست دریافت ارز دولتی برای واردات دارد از همان لحظه ثبت درخواست‌، مراحل بررسی و تأیید درخواست، در اختیار قرار دادن ارز، خرید کالا، انتقال آن، ترخیص از گمرک، انبار و نحوه و میزان توزیع در بازار را به طور دقیق و به روز در فضای مجازی ثبت کند تا امکان فساد و سوء استفاده به حداقل برسد. دولت نیز در راستای تحقق یکی از بزرگترین شعارهایش یعنی ایجاد شفافیت لوایح مورد نیاز را در دست بررسی دارد تا به مجلس تقدیم شوند.

 رئیس جمهور همچنین با اشاره به مصوبه اخیر شورای عالی فضای مجازی در زمینه تلاقی و تبادل اطلاعات اظهار امیدواری کرد که این مصوبه هر چه سریع‌تر و به طور کامل اجرایی شود.

دکتر روحانی با اشاره به سفر خود به کشور مالزی در حدود 30 سال پیش و پیشرفت‌های این کشور در آن دوره در زمینه فناوری اطلاعات، گفت: با استفاده از فناوری اطلاعات سرمایه‌‌گذاری و اجرای قراردادها تسهیل می‌شود.

رئیس جمهور با بیان اینکه امروز باید تلاش و حرکت بزرگی را در راستای استفاده از فناوری اطلاعات در بخش‌های مختلف انجام دهیم، اظهار داشت: اینکه می‌گوییم فیلتر وجود نداشته باشد به معنای این نیست که این فضا بدون حساب و کتاب و نظارت باقی بماند بلکه هم باید نظارت کافی داشته باشیم و هم باید به کسانی که از فضای مجازی استفاده می‌کنند، آموزش های صحیح را ارایه دهیم.

دکتر روحانی افزود: امروز سواد داشتن تنها منحصر به خواندن و نوشتن نیست بلکه نحوه استفاده صحیح از فضای ارتباطی و فضای مجازی هم به نوعی سواد مخصوص به خود را نیاز دارد.

رئیس جمهور با بیان اینکه امروز یک منبع بزرگی از اطلاعات از طریق تلفن همراه در اختیار افراد بویژه نوجوانان و جوانان است و گاهی آنها در بسیاری از مسایل اطلاعات بیشتری داشته و جلو می‌افتند، خاطر نشان کرد: امروز مسئولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات وظیفه سنگینی را برای ارایه امکانات لازم به مردم بردوش دارند و باید برای توسعه دولت الکترونیک تلاش کنند، چرا که دولت الکترونیک حقیقتاً خواست و اراده مردم است.

دکتر روحانی ادامه داد: درباره استفاده از دولت الکترونیک در موضوع سلامت و ایجاد شبکه‌های مرتبط در این راستا که بسیار حائز اهمیت است بارها با وزیر ارتباطات صحبت کردم و این کاری است که باید انجام شود تا مردم با آسودگی بیشتر و بدون نیاز به انجام آزمایش‌ها و کارهای تکراری بتوانند در مکان‌های مختلف، به سلامت خود رسیدگی کنند.

رئیس جمهور با تأکید بر اینکه راه‌حل رفع بسیاری از مشکلات جامعه، تقویت، توسعه و سلامت دولت الکترونیک است، گفت: ما ناچاریم تحولی بزرگ در این راستا ایجاد کنیم که البته دولت به طور کامل از آن پشتیبانی می‌کند.

دکتر روحانی با بیان اینکه دولت برای توسعه فضای مجازی و افزایش پهنای باند در کشور فشارهای فراوانی را تحمل کرد، اما در برابر همه آنها ایستاد، افزود: هر تصمیمی در هر دستگاهی برخلاف آن اتخاذ می‌شد دولت مخالفت می‌کرد و مردم اگر امروز به راحتی می‌توانند از این فضا استفاده کنند باید بدانند دولت یازدهم و دوازدهم از آبروی خود در این راستا مایه گذاشت.

رئیس جمهور با اشاره به ضرورت مراقبت و صیانت از این دستاوردها و واگذاری امور به مردم، تصریح کرد: به جز امور زیرساختی که نیاز به تلاش و فعالیت بخش‌های دولتی دارد، باید تولید محتوا را به مردم واگذار کنیم و در حقیقت رسانه، فضای مجازی، کتاب، تئاتر و سینما هر کدام باید وظیفه و کار خود را انجام دهند و هیچ یک جایگزین هم نمی‌شوند و همه باید بتوانند از این فناوری استفاده کنند.

دکتر روحانی اشتغال جوانان بویژه افراد تحصیلکرده را یکی از مسئولیت‌های مهم مسئولان دانست و گفت: امروز آمار رسمی بیکاری در کشور در مجموع حدود 11.7 دهم درصد است، اما اگر در اقشار مختلف مانند جوانان تحصیلکرده یا زنان و نوجوانان وارد شویم می‌بینیم که این آمار افزایش می‌یابد.

رئیس جمهور با بیان اینکه مسئولیت ما این است که باید برای همه شغل ایجاد کنیم، گفت: روزگاری که بخواهیم بگوییم خانم‌ها باید فقط در خانه باشند و حق آمدن در جامعه را ندارند، گذشته است.

دکتر روحانی با اشاره به اینکه همه باید اصول مربوط به خود را حفظ کنند، گفت: متأسفانه در مسأله حجاب ،اول از زن شروع می‌کنیم در حالی که قرآن ابتدا مرد را از نگاه هرز دور می‌کند، اما ما می‌رویم و بخاطر حجاب دختران و زنان را دستگیر می‌کنیم.

رئیس جمهور ادامه داد: اساس حجاب برای امنیت زن است همانطور که خدا در قرآن می‌فرماید، حجاب را برای جلوگیری از آسیب زن قرار داده تا مورد آزار و اذیت عده‌ای مریض قرار نگیرند. همه آنچه درباره حجاب در قرآن آمده برای حمایت از زن است اما به گونه‌ای رفتار شده که انگار باید چماقی بر سر زن باشد و این بخاطر آن است که مساله حجاب را درست در جامعه تبیین نکردیم.

دکتر روحانی با بیان اینکه زنان در برخی امور سلامت بهتری نسبت به مردم دارند، گفت: باید برخی امور را که مربوط به زنان است و آنان بهتر می‌توانند انجام دهند ، به آنها واگذار کنیم، به گونه‌ای که براساس تجارب گذشته در وزارتخانه‌ها تاکنون هیچ فساد مالی از سوی زنان در مسئولیت‌های مختلف دیده نشده است.

رئیس جمهور با بیان اینکه باید از همه نیروهای خلاق جامعه استفاده کنیم، اظهار داشت: هر کجا مسئولیتی به جوانان و بانوان واگذار شد، ضرر نکرده‌ایم و نمونه بارز آن حضور یک جوان به عنوان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات است؛ کم داشتیم وزیری در این سن مسئولیت را به عهده بگیرد و موفق باشد و مدیران با تجربه هم مدیریت او را قبول داشته باشند و امروز یک نیروی جوان، با ایمان، ایثار و ایستادگی در این بخش مدیریت می‌کند.

دکتر روحانی افزود: شرط اول ما با آقای جهرمی در هنگام پذیرش مسئولیت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات این بود که باید در راستای ایجاد شغل تلاش مضاعفی داشته باشد و ایشان قول داد که سالانه صد هزار شغل را ایجاد کند.

رئیس جمهور با بیان اینکه سرمایه‌گذاری و ایجاد مشاغل بزرگ نیاز به افرادی زیاد و سرمایه‌ای بالا دارد، گفت: یک شرکت نوپا و یا یک استارتاپ و سرمایه اندک می‌تواند اشتغال ایجاد کرده و خود به مرور زمان سرمایه آفرین شود و راحت‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه برای ایجاد اشتغال نیز همین است.

 دکتر روحانی با اشاره به ضرورت تلاش در راستای توسعه گردشگری به عنوان بخشی مهم در کشور که باید با استفاده از آن نشاط اجتماعی و اشتغال ایجاد شود، گفت: فناوری اطلاعات می‌تواند در زمینه معرفی جاذبه‌های طبیعی و تاریخی کشور و آثار باستانی، مؤثر بوده و موجب جذب گردشگران و راهنمای آنان باشد.

رئیس جمهور با اشاره به اینکه امروز در برخی زمینه‌های علمی مانند ساخت خودرو، هواپیما و صنایع فضایی با پیشرفت‌های روز دنیا فاصله داریم، افزود: خوشبختانه در بخش آی‌تی و آی‌سی‌تی به سرعت فاصله‌ها در حال کاهش هستند و خدماتی که امروز به مردم ارایه می‌شود در برخی زمینه‌ها با کشورهای پیشرفته مشابه است.

دکتر روحانی با اشاره به اینکه براساس گزارشات و آمارها روزانه تعداد زیادی از افراد برای انجام کارهای خود به ادارات مراجعه می‌کنند، گفت: باید با استفاده از دولت الکترونیک میزان مراجعات حضوری مردم را به اداره‌ها و دستگاه‌ها به حداقل ممکن برسانیم.

رئیس جمهور تأکید کرد: باید زمینه‌ها و امکانات لازم برای فعالیت جوانان و انسان‌های مستعد و باانگیزه و تحصیل کرده را فراهم کنیم تا بتوانیم به رتبه‌ علمی که در شأن ملت ایران است، دست پیدا کنیم.

دکتر روحانی با اشاره به اینکه ملت ایران در بسیاری از زمینه‌ها مانند دمکراسی، حضور در پای صندوق رأی، تأسیس دانشگاه‌ها و دارالفنون‌ها، روزنامه‌ها و آزادی‌ها در منطقه پیشتاز بوده و در بسیاری از حوزه‌ها پیشرفت‌های خوبی داشته است، خاطر نشان کرد: امروز نه تنها در زمینه مسایل فناورانه، بلکه در موضوعات اجتماعی از جمله برگزاری انتخابات‌ مختلف، پیشرفت در علم و تحقیقات و سطح کیفی دانشگاه‌ها، موفقیت‌ها و رشد خوبی داشته‌ایم و باید تلاشی مضاعف داشته باشیم تا شاهد ایرانی پیشرفته و آبادتر باشیم.