اقتصاد دانش بنیان

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سورنا ستاری در آخرین بخش سفر یک روزه خود به یزد، با حضور در نشست شورای اقتصاد مقاومتی استان، در جمع استاندار، فعالان فناور، دانشگاهیان و مسئولان استانی از ضرورت حیاتی تغییر مسیر به سوی ایجاد یک زیست‌بوم خلاق و کارآفرین گفت.

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری با بیان این‌که آینده اقتصاد میدان هنرنمایی جوانان خلاق خواهد بود، عنوان کرد: فعالان خلاق کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و استارتاپی، میدان اقتصاد دانش‌بنیان را با انگیزه و ایده‌های جسورانه‌شان دست‌خوش تحول می‌کنند. این کسب‌وکارها امسال نیز با شتابی فزاینده در مسیر رشد قرار دارد و رونق تولید با تأمین کالاهای فناورانه و راهبردی که تأمین‌شان با محدودیت مواجه شده، مهم‌ترین مأموریت این شرکت‌ها در سال جاری است.

ستاری ادامه داد: بالغ بر4300 شرکت دانش بنیان و بیش از 6 هزار استارتاپ در سال گذشته بیش از 90هزار میلیارد تومان درآمد کسب کردند و حتی تعدادی از این شرکت ها به درآمدهای چندصد میلیاردی رسیدند. این کسب‌وکارها به زودی جایگزین یزرگ‌ترین کسب و کارهای درآمدزا می‌شوند و ساختار اقتصاد سنتی را دست خوش تحول می کنند.

وی از نقش راهبردی دانشگاه‌ها به عنوان آغازگر فرآیند رونق و توسعه زیست‌بوم نواوری گفت و افزود: دانشگاه بزرگ‌ترین پتانسیل برای ارزش آفرینی و حل مشکلات کشور است؛ با حرکتی که آغاز شده، حرکت دانشگاه‌ها در مسیری است که این نوآوری ها به تبلور برسد. دانشگاه رسالتی جز این ندارد و افرادی را تربیت کند که فکر و دغدغه‌شان، حل مشکلات مردم تربیت باشد.

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، رشد شتابان کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و استارتاپی را بازتابی از رونق زیست‌بوم کارآفرینی و نوآوری به واسطه آگاه شدن جامعه از اهمیت رونق این زیست‌بوم دانست و اظهار کرد: خوشبختانه ایران دارای یکی از برترین‌ زیست‌بوم‌های کارآفرین و نوآوری است؛ این محیط با تغییر رویکرد و توجه جامعه به اقتصاد دانش‌بنیان به ویژه دانشگاه‌ها به عنوان مبدأ این حرکت ایجاد شد.

آغاز توسعه با رونق «زیست‌بوم»

رییس بنیاد ملی نخبگان از زیست‌بوم نوآوری، به مثابه آغازگر ایجاد و رونق این کسب‌وکارها یاد کرد و ادامه داد: اقتصاد دانش‌بنیان در وجود محیط کسب و کار جدید خلاصه می‌شود، لازمه و پایه اولیه این محیط این است که ساکنان استان با عزم و اراده جدی، از جان و دل بخواهند این محیط شکل بگیرد تا فرزندانشان در استان بمانند، کارآفرینی کنند و آن‌هایی‌که مهاجرت کردند، به استان بازگردند.

ستاری افزود: به تدریج بخش‌های گوناگون کشور به این باور رسیدند که باید این زیست بوم گسترده و بستری برای کارآفرینی و نوآوری شود، مسئولان تصمیم ساز اعتقاد دارند آینده این استان در دست جوان ها است.

ایده با وجود محیط مساعد ارزش می‌شود

به گفته معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، در حال حاضر و به ویژه پپس از انقلاب بیش از هر دوره دیگری در تاریخ کشور برای آموزش هزینه می‌شود، اما دوران ماندگار تبلور دانشمندان برجسته و تاریخ ساز تکرار نمی‌شود؛ برای حل این مشکل باید محیط مساعد شکل بگیرد. اگر پول لازمه نخست برای پیشرفت دانش‌بنیان بود کشورهایی که از منابع سرشار مالی و نفتی برخوردارند اکنون باید در جایگاه‌های رفیع دانشی و فناوری قرار می‌داشتند در حالی که واقعیت چیز دیگری را نشان می‌دهد.

وی افزود: در اقتصاد دانش بنیان مسائل مالی جزو مولفه‌های سوم یا چهارم برای به ظهور رساندن یک ایده نوآورانه در قالب کسب و کار است. دانش و فناوری با پول خریداری نمی شود و آموختنی است. سلطه بر دانش، فناوری و رساندن یک ایده نوآورانه به کسب و کار، قبل از هرچیز به یک زیست بوم نوآورانه نیاز دارد؛ راه رونق این فرهنگ، وجود یک زیست بوم مساعد برای تبلور توانمندی جوان کارآفرین و خلاق است.

رییس ستاد توسعه زیست‌فناوری، خلق ارزش افزوده از ماده خام را مهم‌ترین وجه تمایز نگاه دانش‌بنیانی با نگرش خام‌فروش دانست و گفت: یک شیشه چندگرمی عطر معادل 3هزار بشکه نفت خام ارزش دارد، این در حالی است که ارزش افزوده حاصل از برخی تولیدات دارویی فناور، صدها برابر می‌شود، به‌طوری‌که یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان دارویی کشورمان، ضمن تصاحب بازارهای کشورهای همسایه، تنها با صادرات چند کیلوگرم داروی پیشرفته، میلیون‌ها دلار ارزآوری برای اقتصاد کشور به ارمغان آورده است.

از فرهنگ کارآفرینی سنتی تا شتابدهنده‌ها

ستاری، بر اهمیت توجهی دوباره به مفاهیم کارآفرینی و نوآوری تأکید و بیان کرد: ایران با سابقه بیش از 5هزار ساله آقایی، کارآفرینی و تجارت اما به واسطه سایه گستراندن فرهنگ اقتصاد نفتی در صد سال اخیر، بخش مهمی از مفاهیم این فرهنگ، جایگاه کارآفرین و ارزش نیروی انسانی نوآور را از یاد برده است. به عنوان مهم‌ترین گام، باید جایگاه کارآفرین را به فرهنگ جامعه بازگردانیم.

وی از شتابدهی و حمایت جوان خلاق به عنوان فرهنگی ریشه‌دار در ایران یاد کرد و گفت: در فرهنگ بازاری قدیم ایران، فرهنگ شتابدهی به صورت سنتی زنده بوده است. حجره‌دار و کارآفرین با تجربه، گام به گام جوان نوپا را همراهی و حمایت می‌کرد تا کسب و کار خودش را به درآمدزایی برساند. این سیستم شتابدهی است که منجر به خلق یک کسب و کار می شود.

به گفته معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، اکنون نمونه‌های موفق شتابدهنده‌ها توسط بخش خصوصی ایجاد شده است که تعداد قابل توجهی از فارغ التحصیلان برجسته پسادکتری را در مسیر نوآوری هایشان به کار گرفته اند. این شتابدهنده‌ها ماهیت همان فرهنگ سنتی کشورمان در حمایت و هدایت کارآفرینان جوان را با شیوه‌های روزآمد و متناسب با کسب و کارهای نوآورانه ادامه می‌دهند.

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری آینده اقتصاد کشور را در دست کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و استارتاپی دانست و ادامه داد: صنایع سنتی و کارخانه برای بقا و ماندگاری در عرصه رقابت، باید نگاهی تازه به روی نوآوری و ایده‌های خلاق دانش‌بنیان و استارتاپی‌ها باز کند. وجود یک صنعت واقعی در گروی طراحی ، ماشین‌سازی و بهینه سازی است و این لازمه‌ها با پیوند نوآوری کسب‌وکارهای کوچک و متوسط به صنایع بزرگ، مفهوم صنعت را واقعیت می‌بخشد. در این صورت وجود دانشگاه برای صنعت حیاتی می‌شود و دانشگاه‌ها با بروز نوآوری‌هایش، در مسیر تعامل با صنعت قرار خواهد گرفت.

ستاری، از توجه ویژه رهبر معظم انقلاب به عنوان یکی از ستون‌های مستحکم رونق اقتصاد دانش‌بنیان یاد کرد و افزود: لطف مقام معظم رهبری، توجه و اشراف دوراندیشانه ایشان راه‌گشای ساکنان زیست‌بوم کارآفرینی و نوآوری بوده است؛ این حمایت روشن و دوراندیشانه ای از کارآفرینی، نوآوری، شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ منحصر به‌فرد است و افسوس می خورم وقتی رهبر کشورمان، با چنین نگاه بلندی زیست‌بوم کارآفرینی و نوآوری را همراهی می‌کنند، برخی از بخش ها هنوز هم از همراهی با قطار پرشتاب اقتصاد دانش بنیان سر باز می‌زنند.

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری ادامه داد: معافیت‌های سربازی فعالان کلیدی شرکت‌های دانش‌بنیان در قالب یکی از بندهای قانون حمایت از این شرکت‌ها، با اندیشه روشن مقام معظم رهبری رنگ واقعیت گرفت و راه تازه‌ای را برای شرکت های دانش بنیان و استارتاپ‌ها گشود.

احداث کارخانه نوآوری یزد کلید خورد

در پایان نشست شورای اقتصاد مقاومتی استان یزد تفاهم نامه همکاری میان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سازمان منطقه ویژه اقتصادی یزد، استانداری و پارک علم و فناوری یزد با هدف ایجاد کارخانه نوآوری امضا شد.

با امضای این تفاهم نامه با همکاری بخش‌های گوناگون استانی از جمله  استانداری، پارک علم و فناوری، منطقه ویژه اقتصادی یزد و نیز حمایت زیرساختی معاونت علمی و فناوری راه برای فرآوری ایده های نوآورانه و رونق تولید محولات و خدمات فناورانه به دست فعالان کسب و کارهای دانش بنیان و استارتاپی بر اساس نیازهای بومی استان هموار می شود.

با تکمیل فازهای گوناگون این پروژه در یکی از اماکن متروک یزد، کسب‌وکارهای استارتاپی و دانش‌بنیان در حوزه فناوری‌های راهبردی، صنایع خلاق، خدماتی و گردشگری در کارخانه نوآوری یزد مستقر می‌شود و پس از طی فرآیند شتابدهی و رشد، راه خود را برای ورود به بازار تجاری پیدا می‌کند.