اقتصاد دانش بنیان

به جاي پر کردن دندان هاي درون دهانمان با سيمان و ترکيبات مخصوص، روش هاي جديدي ابداع شده که سلول هاي بنيادي را وارد بازي مي کند تا دندان ها خود را ترميم کنند، بدون آن که نياز باشد درد درمان هاي دندانپزشکي را تحمل کنيم! محققان کالج سلطنتي لندن اسفنج هاي کلاژن را که به سه داروي سرکوبگر آغشته بود، در دندان هاي آسيب ديده يک موش آزمايشگاهي استفاده کردند. يکي از اين داروهاي سرکوبگر براي درمان آلزايمر تست شده است. زماني که دارو در محل خود قرار گرفت، سبب القاء و تحريک رشد سلول هاي بنيادين در داخل دنتين (ماده استخواني زير قسمت سخت ميناي دندان) شد که دندان آسيب ديده دوباره ترميم شد.

داروي يکسان، کاربرد هاي متفاوت

براي انجام اين پژوهش، محققان حفره هايي در درون دندان موش با کمک مته مخصوص ايجاد کردند و سپس آن حفره ها را با يکي از سه تيپ داروي سرکوبگر گليکوژن سنتاز کيناز يا GSK3 آغشته نمودند. يکي از اين داروهاي سرکوب کننده به نام Tideglusib براي درمان آلزايمر استفاده مي شود. تصور بر اين است که دارو هاي سرکوب کننده GSK3 سبب کاهش تعداد پلاک هاي بتا آميلوئيد و پروتئين Tau در مغز مي شوند. در اثر کاربرد اين دسته از داروها روي دنتين، سيگنالي به سلول هاي بنيادي آن ناحيه ارسال مي شود که سبب تحريک و رشد آن ها و باززايي دنتين مي شود.دندان هاي ما خودبه خود به اندازه کافي دنتين توليد مي کنند تا شکاف هاي کوچک و آسيب ديدگي ها ترميم شوند، اما در حفره هاي بزرگ تر مثل مته کاري هاي دندانپزشکان، حجم حفره آن  قدر بزرگ است که ديگر امکان پر شدن آن ها به صورت طبيعي وجود ندارد. در نتيجه لازم است تا اين حفره ها با مواد مخصوص و سيمان ويژه پر شود، اما اين ترکيبات ممکن است در طول زمان و به تدريج خراب و کنده شوند. پر شدن حفره دندان با کمک مواد طبيعي، عملکرد بسيار بهتر و موثرتري خواهد داشت. نه تنها به اين دليل که بيشتر عمر مي کند، بلکه به خاطر سلامت بالاتر کل دندان. دکتر پاول شارپ از محققان ارشد اين مطالعه مي گويد: «دندان تنها يک برجستگي از تجمع ترکيبات معدني نيست؛ دندان ها داراي فيزيولوژي مخصوص خود هستند. در طي پرکردن دندان ، يک بافت زنده با يک ترکيب سيماني خنثي جايگزين مي شود. پرکردن يک درمان خوب براي آسيب ديدگي هاي دندان است، اما اگر بتوان کاري کرد که دندان ها خودشان را ترميم کنند، مسلما بهترين گزينه خواهد بود. به اين ترتيب حيات و زندگي دندان ها به آن ها بازگردانده مي شود.»در طي اين پژوهش محققان شش هفته پس از قرار دادن اسفنج ها، دندان هاي موش را بررسي کردند. اسفنج ها حل شده بودند و جاي آن با دنتين سالم و جديد ترميم شده بود. در بين داروهاي مورد استفاده در اين مطالعه (سرکوب کننده هاي GSK3) داروي Tideglusib در حال حاضر به عنوان يکي از درمان هاي آلزايمر مطرح است و آن را به گزينه اي مطلوب براي کاربرد در دندانپزشکي بدل مي سازد. ميزان داروي استفاده شده در اين تحقيق از دوز ويژه  آن که در مطالعات آلزايمر استفاده مي شود، کمتر است که معناي ديگر آن کاهش احتمال بروز اثرات نامطلوب در بدن است. محققان کالج سلطنتي اولين گروهي نيستند که بر استفاده از سلول هاي بنيادي براي درمان آسيب دندان ها متمرکز مي شوند. در سال 2015 ميلادي پژوهشگران دانشگاه ناتينگهام و موسسه وايس در هاروارد، جايزه جامعه سلطنتي علم شيمي را براي تحقيقات مشابه دريافت کردند. جزئيات آن مطالعه منتشر نشده است، اما به نظر مي رسد در آن پژوهش از نوعي ماده سنتز شده براي تحريک رشد سلول هاي بنيادي دندان و توليد دنتين استفاده شده بود.

دندان و بيشتر از دندان

سلول هاي بنيادي دندان ها را مي توان براي کاربردهاي فراي توليد دنتين استفاده کرد. تلاش بر اين است که ساخته شدن کل دندان و در پاره اي موارد از آن ها در ساير قسمت هاي بدن استفاده شود. سلول هاي بنيادي دندان ها قادرند استخوان، ماهيچه، سلول هاي چربي، غضروف و سلول هاي دنداني شکل دهند. علاوه بر اين ، آن ها را مي توان با روشي امن با تخريب بسيار پايين برداشت کرد. در حال حاضر محققان مطالعات خود را در آزمايشگاه و با مدل هاي حيواني به  پيش مي برند. اگر همه چيز خوب پيش برود، قصد دارند در آينده نه چندان دور، تست روي داوطلبين انساني را آغاز کنند. w

منبع: مجله دانش بنیان