اقتصاد دانش بنیان

رویداد یلداسامیت (یلدای کارآفرینان استارتاپی) که ششمین سال فعالیتی خود را پشت‌سر گذاشته ‌است، با هدف حمایت از کسب‌وکارهای استارتاپی، کارآفرینی، صندوق‌های خطرپذیر، شتاب‌دهنده‌ها و شناخته‌شدن آنها گام برداشت و در 6سالی که از برگزاری این رویداد می‌گذرد، سخنران‌ها و فعالانی از حوزه کارآفرینی و اکوسیستم استارتاپی ایران در این رویداد حضور پیدا کردند. به بهانه برگزاری ششمین دوره رویداد یلداسامیت، گزارشی از این رویداد با نگاهی به پیشینه آن تهیه کرده‌ و با پرویز کرمی، مشاور معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و از کارشناسان این رویداد گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

هر آنچه باید درباره یلداسامیت بدانیم

یلدای کارآفرینان استارتاپی از سال ۱۳۹۵ و با حمایت نهادها و سازمان‌های دولتی کار خود را آغاز کرد. یلداسامیت، رویدادی است که هرسال در آستانه شب یلدا برگزار می‌شود. در این همایش مدیران استارتاپ‌های بزرگ و کوچک، صندوق‌های خطرپذیر، شتاب‌دهنده‌ها، فضاهای کار اشتراکی، استارتاپ استودیوها و فعالان استارتاپی در مکانی کنار یکدیگر قرار می‌گیرند تا وضعیت اکوسیستم استارتاپی ایران را در سالی که گذشت ارزیابی کرده، از بیم و امیدهایشان گفته و چشم‌انداز سال پیش‌رو را ترسیم کنند. در این گردهمایی خانوادگی زیست‌بوم استارتاپی ایران مدیران اتحادیه‌ها، سرمایه‌گذاران سنتی و سازمان‌های دولتی و حاکمیتی و علاقه‌مندان به این حوزه حضور فعال و اثربخش دارند.

ششمین یلدای کارآفرینان استارتاپی ایران(یلدا سامیت) از تاریخ ۱ تا ۳ دی‌ماه سال‌جاری با کمپین یلدای ققنوس‌ها به‌صورت آنلاین و با حضور ۱۰۰ سخنران همچون رضا کلانتری‌نژادبنیانگذار هم آوا، بهروز حاجیان‌تهرانی بنیانگذار سیناپس، سعید طاهری مدیرعامل بسینا، گلرخ داوران هم بنیانگذار و هم مدیرعامل اسنپ، مسعود طباطبائی مدیرکل اسنپ‌اکسپرس، حمیدرضا پاکروان مدیرعامل دیجی‌کالا جت، شهرام شریف بنیانگذار آی‌تی ایران و... برگزار شد. اکبر هاشمی، بنیانگذار هفته‌نامه شنبه، مدیر رویداد یلداسامیت در آغاز ششمین دوره این رویداد بیان کرد: در این سه‌شب می‌خواهیم از آینده نوآوری و فناوری‌های نوپدید بگوییم، از تاثیر فناوری‌ها بر تجارت الکترونیک و ترندهایی که اگر دیر بجنبیم، گنگی خواب‌دیده خواهیم بود. می‌خواهیم از اقتصاد نوآوری و تامین منابع مالی استارتاپ‌ها بگوییم و نوآوریی که اکسیر گمشده اقتصاد و صنایع ایران است.

 یلدای ققنوس‌ها، شعار کمپین یلداسامیت 1400

کمپین یلداسامیت امسال برای ششمین سال پیاپی به‌صورت مجازی برگزار شد و این رویداد سالانه با یک شعار فعالیت خود را از سر می‌گیرد. کمپین یلداسامیت سال ۱۳۹۷ با شعار این زمستان سرد نیست، سال ۱۳۹۸ با شعار مبارز مثل ما، سال ۱۳۹۹ با شعار چراغ‌ها را ما روشن می‌کنیم آغاز به کار کردند و این کمپین برای سال‌جاری شعار یلدای ققنوس‌ها را درنظر گرفته بود. تعداد شرکت‌کنندگان یلدا در سال‌های اخیر را می‌توان به ۶۰۰ استارتاپ، ۱۰۷ سخنران، ۵۵ سرمایه‌گذار، ۲۰۰غرفه نمایشگاهی و ۱۷ هزار و ۵۰۰ نفر بازدیدکننده تقسیم کرد. ازجمله شرکت‌کنندگان ۵ دوره گذشته یلداسامیت می‌توان به استارتاپ‌های بزرگی همچون اسنپ، کافه‌بازار، تپسی، دیجی‌کالا،‌ شیپور، تخفیفان، فناپ و تعدادی دیگر از بنیانگذاران کسب‌وکارهای برخط اشاره کرد که این مراسم‌ با حضور وزیر ارتباطات و فناوری برگزار شده بود.

صاحبان کسب‌وکار می‌توانند به‌صورت حضوری(ارائه در برنامه زنده) قبل و بعد از پنل‌های سرمایه‌گذاری یا غیرحضوری به شکل پخش ویدئو در برنامه سخنرانی و کسب‌وکار خود را برای حاضران به‌منظور جذب سرمایه‌گذار درمعرض معرفی قرار دهند. استارتاپ‌ها، کارآفرینان، کسب‌وکارهای اینترنتی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، اتاق‌های بازرگانی، صنایع بزرگ کشور، کسب‌وکارهای خانگی، فعالان و اینفلوئنسرهای حوزه‌ دیجیتال و تکنولوژی، افراد علاقه‌مند به کارآفرینی و تکنولوژی‌های روز و دانشجویان ازجمله مخاطبان این رویداد هستند.

طی پنج سال گذشته برگزاری این رویداد، بنیانگذاران بزرگ‌ترین شرکت‌های استارتاپی کشور مانند دیجی‌کالا، اسنپ، تپسی، کافه‌بازار، علی‌بابا، آپارات، شیپور و... سخنرانی داشته و در پنل‌های تخصصی یلداسامیت حضور داشته‌اند. همچنین از نهادهای دولتی افرادی چون معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات سخنرانی داشته‌اند. حضور مدیرعامل فرابورس، رئیس اتاق بازرگانی تهران و مدیران بزرگ‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز به نمایندگی از بخش نهادهای مالی و اقتصادی کشور در این رویداد سبب تعامل اثربخشی میان آنها و کارآفرینان استارتاپی شده است.

یلدای کارآفرینی ایران امسال با شعار یلدای ققنوس‌ها پیام‌آور امید، پشتکار و موفقیت برای کارآفرینان و جوانان پرتلاش کشورمان است که تسلیم شرایط سخت نمی‌شوند و مسیر خود را به‌سمت رشد و شکوفایی هموار می‌سازند.

بیان بیم و امیدهای اکوسیستم استارتاپی ایران در یلداسامیت

تمامی شرکت‌کنندگان این رویداد، با هدف بیان معضلات، چالش‌ها، بیم و امیدها در این رویداد حضور پیدا می‌کنند تا در آینده به چشم‌انداز مناسبی برای فعالیت در اکوسیستم استارتاپی ایران برسند. در هر دوره این رویداد، کارشناسان و مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان، استارتاپ، شتاب‌دهنده‌ها و... از نگاه خودشان به دغدغه‌ها، مشکلات و عدم حمایت نهادهای ذی‌ربط نگاه کرده و پیشنهادها و نقاط قوت و ضعف را بیان می‌کنند تا چاره‌ای برای بهبود روند کاری‌شان باشد. البته که به‌گفته خود اهالی این اکوسیستم، تاثیر برگزاری این رویداد بر ارتقای فعالیت‌های فعالان این حوزه بسیار بوده و امید است در آینده فضای مناسبی از فعالیت‌های دانش‌بنیانی و استارتاپی در کشور ترسیم شود.

البته لازم به‌ذکر است این رویداد نیز به‌خودی خود خالی از چالش و ایراد نیست و کم‌وکاست‌هایی در روند اجرایی، دعوت میهمانان، عدم رعایت اولویت حضور استارتاپ‌ها و... دارد که باید بیش از پیش موردتوجه متولیان آن قرار بگیرد تا به تاثیرگذاری و ارتقای این رویداد کمک کند.

 یلداسامیت، زیست‌بومی که به بلوغ رسید

پرویز کرمی، مشاور معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با اشاره به ارزیابی و تاثیرگذاری برگزاری رویداد یلداسامیت(یلدای کارآفرینی استارتاپی) در جامعه استارتاپی و کارآفرینی کشور بیان کرد: یکی از فعالیت‌هایی که معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در شروع فعالیت‌های خودش در حوزه شکل‌دهی به اکوسیستم استارتاپی ایران انجام داد، فرهنگ‌سازی این موضوع در کشور بود. همان‌طور که همه اقتصادهای پیشرو دنیا و کشورهای توسعه برای اینکه این زیست‌بوم شکل بگیرد، موضوعات مختلفی را در دستورکار قرار می‌دهند، ازجمله نشست‌های عمومی که در موضوعات مرتبط برگزار می‌شود؛ مثلا ما نشست سران اقتصادی، نشست سران کشورهای توسعه‌یافته صنعتی و... را داریم که افراد و عناصری که در این حوزه‌ها ذی‌نفع هستند، دور هم جمع می‌شوند و درباره چالش‌ها و مسائلی که درطول سال در این حوزه‌ها پیش آمده، صحبت می‌کنند و برنامه آینده و ایده‌هایشان را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند.

وی افزود: یلدای کارآفرینی استارتاپی ایران نیز رویدادی بود که از سال 1395 به اشکال مختلف در کشور آغاز شد؛ اما خب در آغاز راهش با حمایت‌های دولتی فعالیت می‌کرد، ساختارها و ارگان‌های دولتی از برگزاری این نشست‌ها درقالب یک‌سری رویدادهای فرهنگ‌ساز کارآفرینی حمایت می‌کردند، اما رفته‌رفته وقتی این زیست‌بوم به بلوغ رسید و قدرت پیدا کرد، از نقش حمایتگری دولت در برگزاری این رویداد کم شد و نقش شرکت‌های بزرگ استارتاپی، شرکت‌های دانش‌بنیان و حتی اتاق‌های بازرگانی و حتی شرکت‌هایی که به‌صورت سنتی هم در بازار بودند، حمایت خود را از این رویداد بیشتر کردند.

 یلدای کارآفرینی استارتاپی ایران، رویدادی فرهنگ‌ساز برای جریان کارآفرینی در کشور

به‌گفته کرمی، درواقع رویداد یلدای کارآفرینی استارتاپی ایران، رویدادی است که هرساله در اواخر سال به‌بهانه برگزاری شب یلدا میان مدیران استارتاپ‌های بزرگ و کوچک، صندوق‌های خطرپذیر، استارتاپ‌های بزرگی که از استارتاپ‌های کوچک و نوپا حمایت کرده‌اند، شتاب‌دهنده‌ها و... موجب شده این رویداد هم جنبه فرهنگ‌ساز در ابتدای کار خودش داشته باشد و بعد جریان راهبردی پیدا کند.

مشاور معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری ادامه داد: در این رویداد صندوق‌های خطرپذیر، واحدهای فناور، شتاب‌دهنده‌ها و کسانی که در این حوزه بازیگر اصلی هستند هم یافته‌ها و تجربیات خود را درطول سال بیان می‌کردند و حتی یادم است یک‌سال این اعضا از شکست‌ها و چالش‌های اصلی‌شان در کار گفتند و افق‌های فراسوی خودشان و اکوسیستم استارتاپی ایران را به بحث و تجربه می‌گذاشتند.

 یلداسامیت، جریانی مثبت و روبه‌رشد در اکوسیستم استارتاپی کشور

وی در ادامه با اشاره به جریان‌سازی این رویداد در جامعه استارتاپی کشور عنوان کرد: با بیان نمونه واقعی و تاثیراتی که مشاهده کردم، بیان می‌کنم که رویداد یلداسامیت، رویداد موفقی بوده ‌است، از این منظر که تعداد زیادی از استارتاپ‌های بلوغ‌یافته توانستند به اتاق راه پیدا کنند و مسئولیت بگیرند که این اتفاق از دو جنبه بود؛ نخست آنکه نشست و هماهنگی میان استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای سنتی رخ داد که مقاومت و مقابله آنها را به پذیرش جریان استارتاپی کمتر و کمتر کرد و از آن طرف قوت و قدرتی که طی این سال‌ها جریان استارتاپی کشور پیدا کرد و توانست در پارلمان بخش خصوصی هم حضور پیدا کند و هماهنگی و همکاری خود را با آنها آغاز کند. کرمی تاکید کرد: البته درون جامعه استارتاپی هرچه این یلداسامیت پرقوت شد، شاید می‌توان گفت از کسب‌وکارها و استارتاپ‌های کوچک و نوپا دور شد و به‌سمت کسب‌وکارهای بزرگ و بلوغ‌یافته میل پیدا کرد. درحال حاضر چالشی که در جامعه استارتاپی وجود دارد یا گلایه‌ای که مطرح می‌کنند، این است که چرا کسب‌وکارهای نوپا در این رویداد حضور ندارند و همه‌ساله یک طیف بخصوص و خاصی در این رویداد دیده می‌شوند؛ که البته این جریان هم لازمه کار است، اینکه هر کسب‌وکاری که بزرگ‌تر است، کار در حوزه خودش را بهتر انجام می‌دهد و این کسب‌وکارها می‌توانند تاثیرگذاری خود را بیشتر و بهتر نشان بدهند، اما درمجموع برگزاری رویداد یلداسامیت را یک حرکت مثبت، روبه‌رشد و جریان‌ساز می‌دانم. حمایت‌های معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تا سال گذشته از این رویداد پررنگ‌تر بوده است‌، اما رفته‌رفته جنبه فعالیت و حمایت بخش‌های خصوصی بیشتر شد و این بخش توانست قابلیت‌های خود را بیشتر در این جریان نشان بدهد.

 لزوم توجه ویژه به کسب‌وکارهای نو در یلداسامیت

مشاور معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با اشاره به عدم حضور استارتاپ‌های نوپا و کوچک شهرستانی در این رویداد در کنار استارتاپ‌های بزرگ و شناخته‌شده خاطرنشان کرد: شروع کار یلداسامیت با استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا، جوانان خوش‌فکر و خلاق بود که خودشان را در این رویداد بیشتر بروز و ظهور می‌دادند و از این تاثیرگذاری نیز راضی بودند، اما امسال نزدیک به 1000 استارتاپ در رویداد یلداسامیت ثبت‌نام و خودشان را عرضه کرده‌اند. 100 سخنران فهیم، فرهیخته و کارآفرین و دارای تجربه خودشان را ارائه داده‌اند، اما کوچک‌ترها به‌ویژه استارتاپ‌ها در حوزه شهرستان در این میان نیستند، سرمایه‌گذاران آنها را پیدا نمی‌کنند، اثری از غرفه‌هایی که در نمایشگاه برگزار شده‌، نیست؛ حتی امسال به‌دلیل مسائل کرونا بازدیدکنندگان هم، بازدیدکنندگان همیشگی بخش تهران هستند.

وی افزود: احساس می‌کنم متولیان این رویداد باید یک بخش و جایگاه ویژه‌ای را به کسب‌وکارهای نوپا اختصاص بدهند و توجه ویژه و مشوق‌های بخصوصی را برای آنها بگذارند و یادشان نرود که آنها از این مسیر رشد کرده‌اند تا به جایگاه ویژه‌ای رسیده‌اند، پس باید توجه کافی نیز به این کسب‌وکارهای کوچک، کسب‌وکارهای نوپای شهرستانی و غیر تهرانی و مسیرشان داشته‌ باشند.

جای خالی جایگاه مشخص برای بخش استارتاپی استان‌ها و شهرستان‌ها در یلداسامیت

به گفته کرمی، هرکدام از بازیگران استارتاپی را باید در جای خودش مورد ارزیابی قرار بدهیم. یلداسامیت، سال‌به‌سال کیفی‌تر و جریان‌سازتر می‌شود و تاثیر بسیاری نیز بر جامعه استارتاپی و کارآفرینی کشور خواهد داشت، اما این‌طور نیز نیست که اگر رویداد یلداسامیت نباشد، جامعه استارتاپی ایران دچار خسران بزرگ می‌شود. احساس من این است که اگر جامعه استارتاپی ایران موردنظرسنجی قرار بگیرد، یلداسامیت را جزء کارهای روبه‌رشد می‌بیند، اما حتما چالش‌هایی را نیز نسبت‌به آن احساس می‌کند و متولیان این رویداد نیز باید درپی رفع‌کردن نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت باشند.

مشاور معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در پایان درخصوص چشم‌انداز برگزاری این رویداد از حیث تاثیرگذاری بر ارتقای فعالیت‌های استارتاپی و کارآفرینی در کشور گفت: پیشنهاد من برای بهبود فعالیت یلداسامیت این است که چهره‌های تکراری خودشان جایشان را به چهره‌های نو بدهند، جایگاه مشخصی برای بخش استارتاپی استان‌ها و شهرستان‌ها در این رویداد مشخص و پررنگ شود، از جنبه گفت‌وگویی صرف باید به‌سمت تاثیرگذاری در توجه به پرورش استعدادهای استانی و منتوری در یلداسامیت توجه شود. امیدوارم متولیان این رویداد و جامعه استارتاپی و کارآفرینی کشور با یک آسیب‌شناسی منطقی و موثر نظرات اشخاص مختلف را درباره یلداسامیت بشنوند و در رفع این چالش‌ها حرکتی را آغاز کنند.