اقتصاد دانش بنیان

پرویز کرمی دبیر ستاد فناوری های نرم و توسعه صنایع خلاق در جمع رؤسای 39 خانه خلاق و نوآوری کشور، با بیان این‌که تلاش می‌کنیم تا زیست بوم شرکت‌های خلاق و نوآور توسعه یابد افزود: خانه‌های خلاق و نوآوری، بستری برای توسعه شرکت‌های خلاق هستند که با هدف ایجاد اشتغال، خلق ارزش افزوده، توسعه بازار و رونق اقتصاد خلاق در کشور حمایت از این خانه‌ها را دنبال می‌کنیم.

کرمی، با بیان این‌که خانه‌های خلاق و نوآوری در کنار کارخانه‌های نوآوری تولیدکننده شرکت های خلاق و نوآور هستند، ادامه داد: شرکت‌های خلاق، در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان نوع 3 حمایت می‌شوند؛ شرکت‌هایی که در خانه‌های خلاق و نوآوری پرورش یافته‌اند، نخست در قالب شرکت‌های خلاق، سپس در مسیر دانش‌بنیان نوع 3، قرار می‌گیرند؛ در مراحل بعدی پیشرفتشان به سوی شرکت های دانش بنیان نوع دو و نوع یک شدن، پیش خواهند رفت.

خانه‌های خلاق و نوآوری در استان‌ها و شهرهای بزرگ تا پایان سال

رئیس ستاد اجرائی سازی سند ملی توسعه فناوری‌های فرهنگی و نرم، با اشاره به 70 خانه خلاق و نوآوری در حال راه اندازی گفت: تا این لحظه 39 خانه خلاق و نوآوری افتتاح شده است و برابر ضوابط و استانداردهای تدوین شده در ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق نقش کلیدی خود را در مسیر اشتغال، خلق ارزش افزوده، کمک به شرکت‌های دانش‌بنیان و توسعه اقتصاد خلاق در کشور ایفا می‌کنند.

کرمی،  با بیان این‌که  1443 شرکت خلاق در حوزه های بیست‌گانه فعالیت دارند، ادامه داد:  تا پایان سال 1400 همه استان ها و شهرهای بزرگ کشور، حداقل یک خانه خلاق و نوآوری خواهند داشت. تلاشمان این است که به اقتصاد دانش بنیان و خلاق رونق ببخشیم. نگاه دولت سیزدهم در مردمی‌سازی و مردم‌پایه بودن فعالیت‌ها است و این مهم، از طریق تسهیل ورود بخش خصوصی به این حوزه صورت می‌گیرد.

وی افزود: با کمک بخش خصوصی، در مسیر توانمندسازی نیروی انسانی، خلق راه‌حل‌های نوآورانه در چالش‌ها و نیازهای کشور و نیز ارتقای نظام تامین مالی جسورانه با بهره‌گیری از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی تلاش می‌کنیم

دبیر ستاد فناوری‌های نرم و توسعغه صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری ادامه داد: شرکت های این حوزه باید خصوصی باشند و برای این که بخش دولتی هم در توسعه این زیست بوم سهمی داشته باشد، تفاهم نامه هایی را با دستگاه های دولتی از جمله میراث فرهنگی تفاهم نامه ای امضا کردیم تا خانه‌های تاریخی و اماکن میراثی، بستری برای شکل گیری خانه های خلاق و نوآوری در حوزه‌های بیست‌گانه شوند.

کرمی با اشاره به 9کارخانه نوآوری فعال و راه‌اندازی کارخانه‌های نوآوری دیگر گفت: تخمین ما این است که 10 هزار استارتاپ در زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور فعالیت می‌کنند و اگرچه ممکن است برخی از این استارتاپ ها در ادامه مسیر موفق نباشند، اما افراد فعال استارتاپی، همچنان در این مسیر قرار دارند و در فضای نوآوری و استارتاپی، پرشور و نشاط به مسیر خود ادامه می‌دهند.

دبیر ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق، با اشاره به ظرفیت اشتغال زا و ثروت آفرین بودن صنایع خلاق و فناوری‌های نرم گفت: در حال حاضر به طور میانگین، سالانه 50 میلیون نفر در صنایع فرهنگی و خلاق در جهان فعال هستند و 2700 میلیارد  دلار گردش مالی این حوزه است. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تلاش کرده با راه اندازی خانه‌های خلاق و نوآوری، اقتصاد این حوزه را تقویت کند؛ از آن جایی که یک درصد خاک مسکون و یک درصد جمعیت دنیا به ایران اختصاص دارد، تلاش داریم تا سهم یک درصدی از سهم مالی و اشتغال صنایع خلاق را به کشور اختصاص دهیم؛ این در حالی است که 2 درصد از تولید علم جهان توسط دانشمندان ما صورت می گیرد.

مشاور معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، به مهم‌ترین مزیت‌های صنایع خلاق و فناوری‌های نرم اشاره کرد و گفت: هزینه پایین در اشتغال افراد، زودبازده بودن، کاهش آلودگی محیط زیست، درون زا بودن، تناسب با ویژگی های اقلیمی و بونی، اثربخشی فرهنگی و اقتصادی به طور توأمان حراست از هویت ملی، در کنار توسعه سبک زندگی ایرانی و اسلامی از ویژگی های این حوزه است.

ایجاد اشتغال خلاق و نوآور در مناطق محروم

کرمی ادامه داد: این کسب و کارها می توانند اشتغال کوچک و زودبازده اما پایدار را در مناطقی که کم برخوردار هستند کارایی بالایی داشته باشند. شرکت های خلاق نوآور می توانند در جای‌جای کشور ما وجود داشته باشند و با استاده از ظرفیت های بومی هر  منطقه، اشتغال و ثروت تولید کنند. صدور فرهنگ ایرانی و اسلامی تا اقتدار، حفظ میراث و ارزش‌ها، تنها بخشی از ویژگی های شرکت های خلاق است.

سخنگوی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با بیان این‌که شرکت‌های خلاق می‌تواند ایران در شمار برترین کشورهای نوآور در منطقه و جهان قرار دهد، ادامه داد: شرکت های دانش بنیان با بهره‌گیری از توان شرکت‌های خلاق ایرانی به دلیل تازگی و نوآورانه بودن موضوعاتشان می‌توانند جایگاه خوبی را در سایر کشورها برای خود ایجاد کنند. از طریق این هم‌افزایی بازار شرکت‌های دانش‌بنیان بزرگ‌تر، متنوع‌تر و پررونق‌تر خواهد شد.

نقش پررنگ و کلیدی صنایع خلاق و فرهنگی

رئیس ستاد اجرائی سازی سند ملی توسعه فناوری‌های فرهنگی و نرم از دستاوردهای زیست‌بوم صنایع خلاق و فناوری‌های نرم گفت و ادامه داد: در حال حاضر، 6000 ایده خلاق، 300 تیم کاری، 1450 شرکت خلاق، 20 شرکت موفق، چند پلتفرم بزرگ و بین‌المللی در این حوزه داریم.

کرمی، درباره نام‌گذاری خانه‌های خلاق و نوآوری گفت: بر اساس ویژگی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان، کارخانه های نوآوری برای شرکت‌های دارای فناوری‌های پیشرفته و خانه‌های خلاق برای شرکت های خلاق و نوآور تعریف شده است؛ تمامی روندهای حمایتی در معاونت علمی بر مبنای دو کلیدواژه و از شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق تعریف شده است.

مشاور معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، با بیان این‌که از تجهیز زیرساخت و تسهیلات خانه های خلاق و نوآوری حمایت می‌شود، ادامه داد: از تجهیز این خانه‌ها مشروط بر این که از نمایشگاه ایران ساخت خریداری کنند با ارائه تسهیلات سقف تخفیف‌های ممکن حمایت می‌شود. نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ایران‌ساخت طیف متنوعی را در حوزه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ارائه می دهد و با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، زمینه‌ای فراهم شده است که یک خانه خلاق و نوآوری نیز مانند یک مرکز آموزش دولتی، یک پژوهشکده و مرکز آزمایشگاهی بتواند از تسهیلات و تخفیف حداکثری این نمایشگاه بهره مند می شود.

حمایت از توسعه زیست‌بوم خلاق

دبیر ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق، با اشاره به حمایت صندوق‌های تامین سرمایه برای حمایت از خانه‌ها و شرکت‌های خلاق گفت: با صندوق نوآوری و شکوفایی تفاهم نامه‌ای منعقد شده است تا خانه‌های خلاق و نوآوری نیز در قالب یک مؤسسه دانش بنیان حمایت شوند. صندوق صنایع خلاق به صورت ویژه برای شرکت های خلاق و خانه های خلاق و نوآور راه اندازی شده است. همچنین 3 صندوق دیگر از جمله صندوق پژوهش و فناوری کریمه قم، صندوق پژوهش و فناوری سپهر و صندوق صنایع دیجیتال که در حال راه اندازی است، به شرکت های خلاق کمک می کنند.

کرمی، با اشاره به حمایت از دریافت تاییدیه‌ها و استانداردهای ملی برای محصولات خلاق بیان کرد: همچنین بر اساس تفاهم با سازمان ملی استاندارد، محصولاتی که از دل خانه های خلاق خارج شود، می توانند در مسیر دریافت گواهی انطباق قرار بگیرند.

وی افزود: برای حوزه آموزش و توانمند‌سازی نیز، هر خانه خلاق که منتور آگاه و مجرب ندارد، می تواند در قالب دوره کیمیا و صدف در این منتور تربیت کند؛ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز از خانه‌های خلاق، مبتنی بر تنوع موضوعی محصول و شرکت هایی که دارند حداقل یک تا حداثر 5 نفر را به این رویداد ها معرفی می‌کند.

کرمی با اشاره به حمایت از برگزاری بوت کمپ توسط این خانه‌ها گفت و افزود: در صورت تایید ستاد اقتصاد دیجیتال معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزاری بوت‌کمپ‌ها مورد حمایت قرار می‌گیرد.

وی افزود: همچنین در حوزه برند سازی، نمونه سازی و بازارسازی و تحریک تقاضا توزیع و فروش، بازاریابی و برندسازی و حقوق مالکیت فکری نیز این حمایت ها ارائه می شود. همچنین از 140 حمایت مصوب به شرکت های دانش بنیان، به غیر از معافیت های گمرکی حدود 80 خدمت قابل دریافت است و مابقی با تعامل و درخواست، حسب مورد، قابل ارائه است.

کرمی ادامه داد: مراحل مختلفی از جمله ترویج و گفتمان سازی، توانمندسازی و آموزش، توسعه زیست بوم صنایع خلاق، ارائه زیرساخت، حمایت از نمونه های موفق، توسعه بازار، توسعه محصول، همکاری در صادرات و تعامل بین المللی، مالکیت فکری و سیاستگذاری، صورت گرفت و در حال انجام است.

دبیر ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق، به حمایت از تولید محتوای قابل ارائه برای معرفی نوآوری ها و خانه های خلاق و نوآوری اشاره کرد و افزود: در صورت رعایت استانداردها برای انتشار در رسانه ملی حمایت می شود. همچنین از 3 زبانه کردن سایت خانه‌های خلاق و نوآوری، تا 50 درصد حمایت می شود همچنین در حسابداری، توسعه محصول، مشاوره و بازاریابی نیز حمایت  صورت می گیرد. این حمایت ها بخشی از حمایت های 140 گانه ارائه شده به شرکت های دانش بنیان است که به شرکت ها و خانه های خلاق ارائه می شود.

پیشرفت با پیوند شرکت‌های خلاق به دانش‌بنیان‌ها

دبیر ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری، با بیان این‌که فناوری از بین رفتنی است اما نوآوری باقی می ماند، ادامه داد: باید ببینیم چگونه می توان میان شرکت های بزرگ به شرکت های کوچک و نوآور پیوند ایجاد و از ماژول های نوآوری برای پیشتازی در بازار استفاده کرد. شرکت های خلاق به مثابه ماژول های نوآور هستند.

مشاور معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری با اشاره به ضرورت اتصال نوآوری شرکت‌های خلاق با شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: زمانی بازار دانش بنیان ما قوت می گیرد که با شرکت های خلاق ممزوج بشوند و از ظرفیت این شرکت ها استفاده کنند. نمونه موفق آن یکی از شرکت هایی بود که که بازوهای رباتیک خوبی می‌ساخت اما با مشکل بازار مواجه بود، این شرکت را با یک شرکت اسباب بازی سازی ارتباط دادیم و تعاملی که 5 ماه طول کشید در نهایت به تولید ربات کمک پرستار منجر شد که در کشورهای اکراین، روسیه و چین شده عرضه شده است.

وی افزود: این شرکت ها در حوزه های مختلفی می توانند ورود پیدا کنند و تحول بیافرینند. بر همین اساس، نشست های بین دو کسب و کار یکی دیگر از حمایت های ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق است.

دبیر ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق، با اشاره به خدمات سیدمانی برای تیم‌هایی که در دل خانه های خلاق و نوآوری شکل می‌گیرند، ادامه داد: علاوه بر حوزه‌های 20گانه فعالیت شرکت‌های خلاق، ورزش تندرستی، سلامت، غذا و سبک زندگی هم وارد شده است. با توجه به این که سند اجرایی صنایع خلاق تصویب شده است ظرفیتی برای حمایت از این حوزه ایجاد شده است.

وی با اشاره به نقش حمایتی سند ملی توسعه فناوری‌های فرهنگی و نرم گفت: در این سند، مسائلی دیده شده است که به طور کامل از خانه‌های خلاق و نوآوری حمایت می کند و با کمک توانمندی و استمرار فعالان در این مسیر، پیشرفت را رقم می‌زند. بزرگ‌ترین دشمن این زیست بوم کم کاری و ناباوری است و معتقدم توسعه و پیشرفت کشور به کمک کارخانه‌های نوآوری و خانه‌های خلاق، شدنی است. کشورهای مطرح و موفق دنیا، اقتصاد خلاق را در اولویت قرار داده‌ و بر این باورند که تولید فناورانه محصول و حضور در بازار رقابت جهانی، نیازمند استفاده از شرکت های خلاق است.

ورود خلاقیت به حوزه آموزش

دبیر ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق به ایجاد بستری برای آشنایی دانش‌آموزان با زیست‌بوم خلاقیت و نوآوری اشاره کرد و گفت: خانه خلاق و نوآوری دانش آموزی، با هدف ایجاد توانمندی ها و ارتقای مهارت های دانش آموزان راه اندازی شده است؛ همچنین تعامل‌ها با وزارت آموزش پرورش ادامه دارد و از ایده‌های نوآورانه برای رسوخ زیست بوم خلاق و نرم به آموزش حمایت می‌کنیم. طی نشست هایی که با وزیر آموزش و پرورش داشتیم قرار شد قرار شد 10 زیرساخت بسیار خوب که پیش از این به کانون جوانان اختصاص داشت، به صورت پایلوت در قالب خانه خلاق و نوآوری، به مهارت افزایی و پرورش دانش‌آموزان برای ایجاد شرکت‌های خلاق و نوآور، اختصاص یابد.

وی با اشاره به مشارکت نهادهای مختلف در راه‌اندازی خانه های خلاق و نوآوری، عنوان کرد: دستگاه‌ها و نهادهای مختلفی، از جمله میراث فرهنگی در امتداد این مسیر تلاش دارند تا مسیر ارتقای توانمندی ها افزایش یابد. همچنین حوزه علمیه قم با ایجاد خانه خلاق و نوآوری اشراق در حوزه علوم انسانی یکی دیگر از افتخارات این حوزه است؛ همچنین حجره خلاق و نوآوری در حوزه علمیه قم شکل گرفته است. برای سومین خانه خلاق و نوآوری هم نامه نگاری شده است تا به زودی این حوزه صورت بگیرد. اماکن تاریخی را به بستری برای شکل گیری خانه های خلاق، ایجاد شرکت ها و خلق ارزش افزوده و اشتغال تبدیل کنیم. باید به این چگونگی ورود شرکت های خلاق در حوزه های مختلف از جمله گردشگری بیاندیشیم و باید نوآوری را به حوزه های مختلف از جمله کسب و کارهای سنتی وارد کنیم.

رئیس ستاد اجرائی سازی سند ملی توسعه فناوری‌های فرهنگی و نرم، با اشاره به اولویت داشتن نوآوری های اجتماعی در راه اندازی خانه های خلاق  و نوآوری گفت: همچنین خانه های خلاق و نوآوری با محوریت نوآوری اجتماعی را با آستان قدس، ستاد اجرایی فرمان امام خمینی(ره)، دانشکده توانبخشی، کمیته امداد امام خمینی(ره)، بنیاد مستضعفان راه اندازی کرده ایم و به عنوان الکوهای موفق در این حوزه قابل مشاهده است و اکنون شرکت های بسیار خوبی دارند و در چندین استان ایجاد اشتغال، حمایت از زنان سرپرست خانوار  و توسعه فناوری های خلاق استان را دنبال می کند.

در ادامه این مراسم، چند تن از رؤسای خانه‌های خلاق و نوآوری، به معرفی خدمات و توانمندی‌های خود پرداختند. همچنین مجوز فعالیت  خانه های خلاق کارمانیا کرمان، سرو، محک، هگمتانه ملایر ، ستاپ تهران، پارسه یزد، تبریز، به رؤسای این خانه‌ها اعطا شد.