اقتصاد دانش بنیان

در سالی که گذشت، دیپلماسی بین ‌المللی علم و فناوری یکی از اولویت‌های اصلی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بود و در راستای رسوخ محصولات، خدمات و فناوری‌های ایران به سایر کشورها، بستر و زمینه برای تعاملات بین المللی فراهم شد.

مسئولانی از کشورهای همسایه به ایران آمدند تا ضمن آشنایی با دستاوردهای دانش‌بنیان و خلاق ایران‌ساخت، مسیر تازه‌ ای را در همکاری‌های علمی و فناورانه با ایران هموار کنند.

توسعه تعامل‌های علمی، پژوهشی، دانشگاهی یکی از خطوط اصلی همکاری‌های میان کشورها با یکدیگر است. چند سالی است که با توسعه زیست لبوم نوآوری و فناوری ایران علاوه بر تامین نیازهای فناورانه داخلی، ظرفیت ورود به بازارهای جهانی با صادرات فناوری، محصولات ایران‌ساخت و ارائه خدمات به سایر کشورها فراهم شده است.

کشورهای منطقه و آسیا، به ویژه کشورهای دوست و همسایه نسبت به شناخت و بهره‌مندی هرچه بیش‌تر از این ظرفیت فناوانه ایران مشتاق هستند و در صدد انتقال این تجربه، تامین نیازهای راهبردی خود با محصولات ایران‌ساخت برآمده اند.

این تعامل منافعی چندسویه و دارای ابعاد گوناگون دارئد. از جمله ان که نیازهای فناورانه با هزینه‌ای به مراتب کم تر از خرید فناوری و محصول از کشورهای آمریکایی و اروپایی ممکن می شود ضمن آن که امکان بهره مندی از خدمات پشتیبانی، ارتقای دانش فنی و توسعه تعامل ها میان شرکت ها و فعالان فناور دو طرف به شکلی تسهیل شده و گسترده تر فراهم است.

در این دیدارها، تفاهم‌نامههای همکاری مشترکی امضا شد ضمن آن که دو طرف با ایجاد زمینه‌های تشکیل کمیته‌های مشترک فناوری، مقدمات تعریف و حمایت از طرح‌های پژوهشی، فناورانه بر منای تعامل شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق را ایجاد کردند.

وزیر آموزش سوریه

آبان ماه سال 1400، وزیر آموزش عالی و پژوهش‌های علمی جمهوری عربی سوریه  به کشورمان سفر کرد و با همراهی معاون علمی و فناوری رییس جمهوری از تجهیزات آزمایشگاهی منتخب ایران‌ساخت بازدید کرد. در این دیدار، زمینه برای انتقال فناوری‌های آموزشی و آزمایشگاهی ایران‌ساخت به کشور سوریه فراهم شد.

دستاوردهای درخور توجه ایران در حوزه تجهیزات آزمایشگاهی

بسام ابراهیم وزیر آموزش عالی سوریه، با اشاره به همکاری‌های دو کشور در زمینه دانش‌بنیان، فناوری و نوآوری گفت: مهم ترین هدف از حضور در ایران بازدید از مهم ترین مراکز علمی، پژوهشی و فناورانه بود و با تجربه های ایران در دانشگاه ها پژوهشگاه ها و استفاده این دستاوردها در صنعت آشنا شدیم.

وی با اشاره به توانمندی‌های ایران در حوزه فناوری‌های پیشرفته گفت: دکتر سورنا ستاری مدتی پیش در سوریه حضور داشتند و درباره مسائل مختلفی از جمله پروژه همکاری در حوزه تجهیزات آزمایشگاهی مورد توافق گرفت و بر تفاهمی به ارزش 10 میلیون دلار به امضا رسید که 6 میلیون دلار آن برای تجهیرات آزمایشگاهی و 4 میلیون دلار برای تجهیزات پزشکی تچهیز بیمارستان های دولتی سوریه اختصاص یافت.

وی افزود: این توافق بر اساس صورت گرفته و بر مبنای خط اعتباری پیش بینی شده اختصاص یافت و در حوزه تخصیص ضمانت نامه ها تلاش می کنیم این تسهیل صورت بگیرد.

ابراهیم، با اشاره به توافق ایران و سوریه در حوزه فناوری گفت: در قالب یک شورای برنامه ریزی بین المللی انتقال تجهیزات و تجربیات فناورانه ایران را دنبال می کنیم و از این توانمندی و تجهیزات مختلف در حوزه‌های مهندسی، فنی و عمرانی قدردانی می‌کنم. امیدوارم این روابط به سمت و سوی افزایش تعاملات فناورانه برود.

ایران توانمندی خود در ساخت تجهیزات آزمایشگاهی را به سوریه می‌برد

سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری نیز در این دیدار، با بیان این‌که ایران آماده ارائه تجهیزات آزمایشگاهی ایران‌ساخت خود به کشورهای همسایه و انتقال تجربیات و دانش فنی این حوزه است ادامه داد: این محصولات حاصل فعالیت بخش‌های مختلف و متنوعی است که بر بستر یک زیست‌بوم با یکدیگر تعامل و همکاری می‌کنند؛ در ایران یک زیست بوم فناورانه داریم که بخش های مختلفی در آن، به شکل پیوسته و  زنجیره‌وار فعال هستند و اقدامات مختلفی برای توسعه این زیست بوم صورت می گیرد.

ستاری از بخش‌های گوناگون این زنجیره گفت و ادامه داد: بخش های متنوعی از پارک های علم و فناوری، کارخانه های نوآوری تا صندوق های خطرپذیر وصندوق های پژوهش و فناوری بسترهای حمایت نرم‌افزاری و سخت افزاری از ایده‌های نوآورانه هستند. همه این بخش ها، در کنار هم یک محیط را ایجاد کرده اند که باعث می شود ایده یک دانشجو، به یک تیم و در نهایت به شرکت  دانش‌بنیان یا خلاق تبدیل شود.

معاون نخست وزیر ازبکستان

دوم اسفندماه سال 1400، سردار عمر زاق اف در دیدار با سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری و بازدید از نمایشگاه دایمی فناوری‌های ایران‌ساخت، گفت: اطمینان یافته‌ایم که ایران به دستاوردهای قابل توجهی در علم و فناوری دست یافته است، از سوی تمامی اعضای هیئت ازبکستان از جمله معاون وزیر انرژی، سفیر ازبکستان در تهران و معاون وزیر خارجه و سایر اعضای هیات اعلام می کنم که با توجه به دستاوردهای به نمایش گذاشته شده در این نمایشگاه، فرصت بسیار مغتنم و خوبی برای همکاری‌های فناورانه میان دو کشور فراهم است و آماده تعامل در حوزه‌های فناورانه هستیم.

وی با اشاره به شکل‌گیری وزارت توسعه نوآوری در ساختار دولت ازبکستان گفت: این وزارتخانه نسبتاً نوپا و جوان، آماده همکاری با ایران در حوزه فناوری و نوآوری است و با وجود نزدیکی بین دو کشور، در صورتی که همکاری فناورانه را آغاز کنیم قطعاً به نتایج خوبی خواهیم رسید. در ازبکستان نیز پارک‌های علم و فناوری، شرکت‌های فناور و استارتاپ داریم، اما میزان و گستردگی آن در مقایسه با ایران، زیاد نیست و تجربه ایران می‌تواند به توسعه این بخش در ازبکستان و تولید مشترک محصولات مشترک برای ورود به بازار منجر شود.

فصل تازه همکاری های فناورانه ایران و ازبکستان

ستاری نیز در این دیدار، به آغاز سرفصل تازه‌ای از همکاری‌ با کشورهای همسایه مبتنی بر نوآوری و فناوری اشاره کرد و افزود: ایران عزم خود برای توسعه زیست‌بوم فناوری و نوآوری به کارگرفته و اقتصاد دانش بنیان، خلاق و نوآور را محور خود قرار داده است.

وی با بیان اینکه توسعه اقتصاد نوآور و خلاق جزو اولویت های کشور قرار گرفته است، اظهار داشت: اکنون یکی از محورهای تعامل با کشورهای همسایه و حضور در عرصه بین‌المللی، محصولات، خدمات و فناوری‌هایی است که توسط شرکت دانش‌بنیان و خلاق عرضه شده است.

معاون علمی و فناوری رییس جمهور ادامه داد: ایران بهترین شرکت‌های دانش‌بنیان منطقه در حوزه زیست‌فناوری را داراست، بیش از ۹۸ درصد داروهای کشور با تلاش شرکت‌های دانش‌بنیان در داخل کشور تولید می‌شود.

ستاری به نقش آفرینی نسل نوین کارآفرین و جوان در اقتصاد کشور اشاره کرد و گفت: زیست بوم فناوری و نوآوری به همت جوانان دانش آموخته و خلاق ایرانی توسعه یافته و بخش کوچکی از دستاوردهای آنان را در حوزه‌های گوناگون فناوری از تجهیزات آزمایشگاهی، پزشکی و تخصصی تا محصولات حوزه نفت، گاز و پتروشیمی عرضه شده است، دستاوردهایی که می‌تواند محور همکاری‌های مشترک قرار بگیرد و آمادگی داریم تا در این مسیر جدید، روند تازه‌ای از فناوری‌ را آغاز کنیم.

وزیر توسعه نوآوری ازبکستان

24 اسفندماه سال 1400 سورنا ستاری در دیدار ابراهیم عبدالرحمانف وزیر توسعه نوآوری و متشاباو معاون وزیر سرمایه‌گذاری و تجارت خارجی کشور ازبکستان درباره راه‌های توسعه همکاری و تعریف پروژه‌های مشترک فناورانه میان دو کشور گفت و گو کرد.

توانمندی مشهور دانشی و فناورانه ایران

ابراهیم عبدالرحمانف در این دیدار با اشاره به توسعه محسوس علمی و فناوری ایران طی چند سال اخیر، بیان کرد: ازبکستان علاقه زیادی به استفاده از تجربیات ایران در زمینه ایجاد زیست بوم فناوری و نوآوری در این کشور است به ویژه در حوزه‌هایی چون کشاورزی، شورورزی، زیست فناوری، هوش مصنوعی.

وی افزود: قصد داریم با کمک ایران زیست بوم نوآوری و فناوری در کشورمان ایجاد و زمینه اشتغال را برای جوانانمان فراهم کنیم. تعریف پروژه‌های مشترک فناورانه میان ایران و ازبکستان به این هدف کمک می‌کند و ما را در مسیر توسعه قرار خواهد داد.

ایران برای انتقال فناوری در حوزه‌های اولویت دار به ازبکستان کمک کند

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری در این دیدار، با اشاره به ظرفیت‌های اولویت دار همکاری‌های فناورانه و نوآورانه دو کشور گفت: ایران با ظرفیتی که در سال‌های اخیر به دست آورده است، برای انتقال فناوری، ارائه محصولات دانش‌بنیان و خدمات فناورانه به کشوررهای همسایه آمادگی دارد. در این زمینه از ایجاد کمیته همکاری های فناورانه مشترک و تعریف سرفصل‌های حمایتی از پژوهش ها و طرح های فناورانه ایران و ازبکستان استقبال می‌کنیم.

وی با اشاره به اینکه ایجاد پل ارتباطی میان فعالان فناور کشورها، وظیفه‌ای دولتی است، بیان کرد: این تبادلات و ارتباطات بین‌المللی میان کشورها زمینه ساز توسعه کشورها و افزایش روابط میان آنها فارغ از نگاه‌های سیاسی است. دولت‌ها باید پل ارتباطی میان دانشجویان، اساتید و شرکت‌های فعال کشورها با یکدیگر باشند.

معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری، توسعه را مفهومی فرهنگی دانست و تاکید کرد: برای تحقق توسعه در کشورها باید به جای ساختن کارخانه و تأمین سخت افزارها به دنبال ایجاد فرهنگ آن در کشور باشیم. این کار خود به توسعه زیرساختی و سخت افزاری منجر خواهد شد. برای توسعه اقتصاد دانش بنیان نیازمند ایجاد زیست بوم فناوری و نوآوری مرتبط با آن هستیم.

امضای تفاهم نامه همکاری

در دیدار معاون توسعه نوآوری ازبکستان و معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری کشورمان، تفاهم‌نامه همکاری با هدف تقویت همکاری بین طرفین در زمینه فعالیت‌های فناورانه، نوآوری در زمینه های مشترک و مورد نیاز دو کشور امضا شد.

فناوری، نوآوری و فناوری‌های نرم و صنایع خلاق، همکاری در حوزه هایی چون زیست‌فناوری، فناوری اطلاعات و ارتباطات، فناوری نانو، کشاورزی، سلول های بنیادی و آب، برخی از محورهای این تفاهم نامه همکاری است. 

انجام پروژه‌های تحقیق و توسعه مشترک در زمینه نوآوری و علوم کاربردی، حمایت و تسهیل جابجایی کارشناسان ایرانی و ازبکستانی، سازمان‌دهی کارگاه‌ها و کنفرانس‌های تخصصی در فناوری‌های مختلف، تشویق و تسهیل فعالیت شرکت های مبتنی بر فناوری برای توسعه محصول از سایر محورهای تفاهم نامه همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت توسعه نوآوری ازبکستان است.

با امضای این تفاهم‌نامه، زمینه ایجاد مراکز فناوری و نوآوری دو کشور، اجرای طرح‌های مشترک و فناورانه دانشگاه‌‌ها، مراکز تحقیقاتی، شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق دو کشور، حضور فعالان فناور طرفین در رویدادهای حوزه علم، فناوری و نوآوری از جمله «نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ایران‌ساخت، «ایران اینوتکس و ازبکستان اینوویک فراهم شود. 

اجرای دوره های کوتاه مدت برای محققان جوان، دانشمندان، شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق در زمینه نوآوری‌ها، فناوری‌ها و محصولات نوآورانه در دستور کار همکاری‌های دوجانبه به شمار می‌رود که برای اجرای این تفاهم نامه، کمیته مشترک علم، فناوری و نوآوری ایجاد می‌شود که متشکل از نمایندگانی از طرفین خواهد بود.

راه ادامه‌دار

با توجه به این که بر مبنای اسناد و سیاست‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، بازارسازی، تجاری سازی و توسعه بازارهای هدف محصوولا دانش بنیان و خلاق، در اولویت قرار دارد، رسوخ این محصولات به بازارهای صادراتی و حضور توانمندی‌های ایران‌ساخت در عرصه بین‌المللی، با جدیت دنبال می‌شود؛ سیاستی که در سال جاری و با توجه به تأکیدات اسناد بالادستی و ضرورت تحقق شعار سال، به طور ویژه دنبال خواهد شد.