اقتصاد دانش بنیان

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به نقل از «مرکز رصدخانه مهاجرت ایران»،  چند سالی است که آمارهای نادرست، غیر رسمی و اغراق شده درباره مهاجرت دانشجویان، نخبگان و ایرانیان غیر مقیم ساکن خارج از کشور از سوی منابع غیر معتبر ارائه می شود. بخش قابل توجه این اخبار کذب، عمدتا بر اساس یک گزارش غیر رسمی منتسب به صندوق بین المللی پول بازتولید می شود، در حالی که چنین گزارشی منتشر نشده و اصطلاح «فرار مغزها» را به کشورمان نسبت می دهند که چنین پدیده ای وجود خارجی ندارد.

تازه ترین آمارهای «یونسکو» به عنوان نهادی رسمی و بین المللی نشان می دهد وضع کشورمان از لحاظ نرخ مهاجرت کلی و همچنین دانشجویی، وضع مطلوبی نسبت به سایر کشورها است. این روند در سال های اخیر نیز روندی رو به بهبود داشته است و رشد ایران ایران در بازگشت، حفظ و ماندگاری سرمایه های انسانی جوان و خلاقش را نمایان می سازد.

ایران از رتبه 12 به رتبه 18 رسید
گزارش «یونسکو» در سال 2019  نشان می دهد، ایران در سال 2011 دوازدهمین کشور اعزام کننده دانشجو بوده، این روند در سال های بعد بهبود یافته است. به گونه ای که سال 2016 ایران از لحاظ ارسال دانشجو در جایگاه هیجدم قرار گرفت. همچنین نرخ رشد تعداد دانشجویان ایرانی خارج از کشور در مقایسه با کشورهای همسایه بسیار پایین‌تر است. این نرخ رشد در ایران 4 درصد است در صورتی که بخش قابل توجهی از سرمایه انسانی کشورهایی همچون عربستان و پاکستان به دیگر کشورها می روند به طوری‌که مهاجرت این دو کشور به ترتیب 74 درصد و 33 درصد رشد داشته است.

همچنین این آمار بیان می کند افزایش سهم دانشجویان بین المللی در برخی از کشورها همچون بنگلادش، قزاقستان و اوکراین بسیار بالا و بیش از 100 درصد است. کشورهای چین (870 هزار) و هند  (300 هزار) به عنوان اعزام کننده های اصلی دانشجو در دنیا تلقی می شوند که جمعیت دانشجو خارج از کشور آنها در بازه 2011 تا 2016 به ترتیب 32 و 46 درصد افزایش داشته است.

نکته جالب این گزارش این است که آلمان یکی از کشورهای اصلی اعزام کننده دانشجو در دنیا محسوب می شود و نزدیک به 120 هزار دانشجو آلمانی در خارج از کشور تحصیل می کنند. کشورهایی همچون کره جنوبی، نیجریه، فرانسه، قزاقستان و عربستان و اوکراین در رتبه های بعدی قرار دارند.

بهره مندی از سرمایه های انسانی به کمک زیست بوم نوآوری
با شکل گیری زیست بوم کارآفرینی مهاجرت معکوس در کشور آغاز شده است. در حال حاضر با رشد شرکت های دانش بنیان و استارتاپ ها شاهد رونق فعالیت این اکوسیستم هستیم. بسیاری از نخبگان برای فعالیت در این استارتاپ ها به کشور بازگشته اند تا شاهد پیشرفت و توسعه کشور خودشان باشند. ساختار و سیستمی که کشور پیش گرفته است در روند بازگشت دانشجویان و نخبگان تاثرگذار بوده است و با استناد به آمار بین المللی ایران کشور مهاجر فرستی نیست.