اقتصاد دانش بنیان

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی تهران صبح امروز سه شنبه ۲۵ تیرماه در حالی برگزار شد که سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری مهمان ویژه این نشست بود.

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری در این نشست با توضیح درباره تحولات ایجاد شده در شکل گیری اکوسیستم علمی و فناورانه در کشور بیان کرد: پیاده سازی دیدگاه های مختلف همچون اجرایی سازی قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان در ۶ سال گذشته باعث شکل گیری اکوسیستم اقتصاد دانش بنیان در کشور شد.

ستاری همچنین درباره مسیرهای اشتباه در تاریخ کشورمان بیان کرد: صد سال گذشته با اتکا به درآمدهای نفتی مسیر اشتباهی را در کشور طی کردیم. این مسیر ما را از اتکا به داشته هایمان که همان نیروی جوان و خلاق است دور کرد و ایران را که روزگاری سرآمد دنیا در حوزه علم و فناوری بود وابسته به اقتصاد نفتی کرد.

شکل گیری اکوسیستم فناوری مسیر موفقیت را تضمین می‌کند

رییس بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: سوال اصلی من این است که چرا با وجود  تاریخ کهن ایران در عرصه علم و دانش  و دانشمندان بزرگی مانند ابن سینا ها و خوارزمی ها امروز با صرف هزینه های گزاف نمی توانیم دانشمندان بزرگی تربیت کنیم. به هیچ اندازه تا به امروز در آموزش و پرورش هزینه نشده است اما خروجی آن را ندیدیم. برای رسیدن به پاسخ این سوال که علت موفقیت کشورهای پیشرفته چیست، در روزهای نخست فعالیت در معاونت علمی و فناوری مطالعه ای توسط محققان دانشگاه صنعتی شریف درباره شکل گیری "سیلیکون ولی" در کالیفرنیا انجام شد و جواب آن یک کلمه بود "اکوسیستم".

ستاری همچنین در ادامه بیان کرد: پس پول نفت هیچ مشکلی را رفع نمی کند و مراکز علمی با هزینه دولت راه به جایی نمی برند. درست است که تامین مالی بخشی از نیاز برای شکل گیری این اکوسیستم است اما این نیاز در جایگاه سوم یا چهارم قرار دارد.

سرمایه گذاری بخش خصوصی لازمه توسعه پژوهش است

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری سرمایه گذاری بخش خصوصی را لازمه توسعه پژوهش دانست و گفت: با سرمایه گذاری دولت در حوزه پژوهش نمی توان محصول تولید کرد بلکه نیاز به ورود بخش خصوصی است‌. تولید محصولات فناورانه نیز در این زمان رخ می دهد. زیرا پایه اقتصاد دانش بنیان نیروی انسانی خلاق، نوآور و مبتکر است که بخش خصوصی باید روی آن سرمایه گذاری کند.

وی همچنین درباره کارکرد دانشگاه ها در جهان ابراز کرد: هیچ دانشگاهی در جهان محصول تولید نمی کند، دانشگاه استنفورد هم که دهمین هلدینگ دنیا است توسط فعالیت شرکت های دانش بنیان خود درآمدزایی می کند. دانشگاه ها برای جهش خود باید تنها به ۱۴ تا ۱۵ درصد هزینه دولت اتکا کنند و مابقی را از فروش تکنولوژی و ارائه تحقیقات فناورانه کسب می کنند.

ستاری در ادامه گفت: در حال حاضر بیش از ۴ هزار و ۴۰۰ شرکت دانش بنیان در حال فعالیت هستند و فروشی نزدیک به 10 هزار میلیارد دارند که خود نشان از فاصله با اقتصاد خام فروشی و نفتی دارد. همچنین وجود ۱۳ عضو اتاق بازرگانی که از سوی این اقتصاد معرفی شدند نشاندهنده موفقیت این حوزه است.

ارزش افزوده در تولید دانش است

وی در بخش بعدی به راهکارهای رهایی از اقتصاد خام فروشی اشاره کرد و گفت: فروش نفت یا  زعفران و مواد اولیه معادن افتخار نیست بلکه ارزش افزوده در دانش مهم است. اگر فناوری با ماده اولیه تلفیق می شود سود آوری برای کشور به همراه دارد.

وی در این باره با ذکر مثالی گفت: فروش زعفران در دنیا ۹ میلیارد دلار گردش مالی دارد اما تنها از این میزان ۵۰۰ میلیارد دلار به ایران با تولید ۹۶ درصد زعفران تعلق دارد.

ستاری همچنین در ادامه عنوان کرد: در حوزه کشاورزی خصوصا بخش دام، طیور و واکسن ظرفیت های فوق العاده ای برای سرمایه گذاری وجود دارد اما باید اکوسیستمی را شکل داد که با ورود صندوق های ریسک پذیر این حوزه ها توسعه یابد. زیرا تامین مالی از این طریق در فرهنگ ایران البته با عنوانی دیگر وجود داشته است. پس ریسک پذیری موضوعی است که در اقتصاد دانش بنیان نباید آن را فراموش کرد.

وی ادامه داد: باید اکوسیستمی شکل گیرد که ایجاد شرکت های دانش بنیان و مراکز نوآوری را توسعه دهد. یکی از این مکان ها پارک های علم و فناوری است که در پارک فناوری پردیس این اکوسیستم به خوبی شکل گرفته است. به گونه ای که شرکت های دانش بنیان عضو این پارک سال گذشته ۹ هزار میلیارد فروش داشتند و بیشترین سرمایه گذاری ها هم مربوط به بخش خصوصی بوده است.

رییس بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه شتابدهنده ها باید نیروی مستعد و خلاق را در مسیر ایجاد تغییر و کارآفرینی حمایت کنند گفت: این جوانان در حوزه های فناورانه بسیاری ورود داشته اند اما به دلیل عدم ارتباط و تعامل بخش خصوصی، سرمایه گذاری روی این ایده ها انجام نمی شود. اما همه باید بدانند که در تقابل با این نیروی خلاق، بخش سنتی محکوم به شکست است. اراده، اعتماد به خلاقیت و نترسیدن از شکست به این نیروی نوآور قدرت حرکت می دهد و این همان عامل موفقیت استارتاپ های بزرگ ایرانی است. پس در این اکوسیستم می توان قدرت حرکت در مسیر پیشرفت داشت.

به هر قیمتی از جوانان نوآور حمایت می کنم

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری در ادامه گفت: در این اکوسیستم جدید از حضور و فعالیت نیروی خلاق و نوآور استقبال می کنیم و تمام سعی را برای تسهیل ورود بخش خصوصی به این حوزه خواهیم کرد.

ستاری از پشتیبانی همه جانبه خود از این جوانان نیز سخن گفت و بیان کرد: به هر قیمتی پشت این جوانان خواهم بود زیرا فعالیت آنها است که اقتصاد دانش بنیان را رونق می دهد. پس محكم حامي و پشت آنها هستيم و از هيچكس هم ترسي نداريم.  حمايت از اکوسیستم جدید ایجاد شده است. بسیاری تاکید من برای توسعه استارتاپ های خدماتی را محکوم می کردند اما تا این استارتاپ ها نباشند بازاری نیز برای فناوری وجود ندارد. بزرگترین شرکت های حوزه آی تی فعالیت خدماتی دارند  اما پشت همه استارتاپ ها کلی ایده و فناوری وجود دارد.

ستاری همچنین با بیان اینکه توسعه تناژ برای برخی صنایع ایراد نیست اما موضوع مهم تولید محصول فناورانه است گفت: باید مکانیزم دانش و فناوری به صنایع رسوخ کند. به عنوان مثال با توسعه تعداد مرغداری ها کارآفرینی برای فارغ التحصیل دانشگاهی ایجاد نمی شود. این اشتغالزایی با تولید محصول فناورانه که ارزش افزوده بالایی دارد، رشد می کند. پس بخش خصوصی می تواند در این حوزه ها خصوصا تولید محصولات فناورانه حوزه دام و طیور سرمایه گذاری کند.

ستاری در بخش دیگر از سخنانش از همکاری مناسب با دیگر وزرای دولت در حوزه دانش بنیان گفت و بیان کرد: تغییر نگرش میان وزرا نیز ایجاد شده است. وزیر کشاورزی از ایده های این حوزه استقبال خوبی دارد و وزیر نفت نیز اخیرا خبر از راه اندازی پارک اختصاصی در حوزه نفت برای فعالیت شرکت های دانش بنیان این حوزه و گردهمایی آنها در یک مکان داده است. همه این موارد نشان از همدلی برای رونق اقتصاد دانش بنیان در کشور دارد.

وی همچنین سرمایه گذاری و فعالیت روی استارتاپ های حوزه فناوری را اولویت معاونت علمی و فناوری دانست و گفت: استارتاپ های حوزه خدمات راه خود را به خوبی پیدا کرده اند حال نوبت رشد و توسعه استارتاپ های حوزه فناوری است.

این نشست با حضور هیات رییسه و اعضای اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی تهران برگزار شد.