اقتصاد دانش بنیان

در بررسی تاثیر عوامل اقتصادی بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی از 7 گویه در قالب طیف لیکرت استفاده شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که اکثر پاسخگویان (5/58 درصد) در سطح زیاد، با این موضوع که عوامل اقتصادی بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی نقش دارند، موافقند. همچنین پاسخگویان بیشترین موافقت را به ترتیب با گویه‌های مقرون‌به‌صرفه ساختن این فناوری (دسترسی برای آحاد مردم) با ضریب تغییرات 182/0، حذف موانع مالی در واریز و پرداخت‌ها در شبکه مجازی با ضریب تغییرات 195/0 و تامین هزینه‌های تشکیل زیرساخت‌های اولیه (اینترنت، رایانه و...) با ضریب تغییرات 207/0 در بین گویه‌های عوامل اقتصادی موثر بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی دارند.

 الف. تاثیر عوامل آموزشی

در بررسی تاثیر عوامل آموزشی بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی از 7 گویه در قالب طیف لیکرت استفاده شده است. طبق یافته‌ها اکثر پاسخگویان (8/53 درصد) در سطح زیاد، با این موضوع که عوامل آموزشی بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی نقش دارند، موافقند و بیشترین موافقت را به ترتیب با گویه‌های میزان دانش و آگاهی کاربران از فعالیت‌های الکترونیکی با ضریب تغییرات 205/0، برگزاری کلاس‌های مربوط به آموزش اینترنت و رایانه با ضریب تغییرات 211/0 و تبلیغات و اطلاع‌رسانی در خصوص مزایای به‌کارگیری تجارت الکترونیک با ضریب تغییرات 213/0 در بین گویه‌های عوامل آموزشی موثر بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی دارند.

ب. تاثیر عوامل اجتماعی - فرهنگی

در بررسی تاثیر عوامل اجتماعی - فرهنگی بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی از 6 سوال در قالب طیف لیکرت استفاده شد. نتایج بیانگر آن است که اکثر پاسخگویان (4/51 درصد) در سطح زیاد، با این موضوع که عوامل اجتماعی - فرهنگی بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی نقش دارند، موافق هستند و پاسخگویان بیشترین موافقت را به ترتیب با گویه‌های توسعه فرهنگ اولویت دادن به خریدهای الکترونیکی با ضریب تغییرات 214/0، فرهنگ‌سازی بین کشاورزان برای به‌کارگیری این فناوری با ضریب تغییرات 216/0 و مشارکت نهادهای محلی در سامانه خرید و فروش محصولات کشاورزی با ضریب تغییرات 239/0 در بین گویه‌های عوامل اجتماعی - فرهنگی موثر بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی دارند.

 ج. تاثیر عوامل فنی

در بررسی تاثیر عوامل فنی بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی از 6 سوال در قالب طیف لیکرت استفاده شد. یافته‌ها حاکی از آن است که اکثر پاسخگویان (9/57 درصد) در سطح زیاد، با این موضوع که عوامل فنی بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی نقش دارند، موافق هستند و از نظر پاسخگویان بیشترین موافقت به ترتیب با گویه‌های بالا بردن سرعت سیستم‌های اطلاعاتی با ضریب تغییرات 169/0، فعال کردن بخش انفورماتیک در بازار محصولات کشاورزی با ضریب تغییرات 184/0 و افزایش سرعت پردازش داده‌ها با ضریب تغییرات 189/0 در بین گویه‌های عوامل فنی موثر بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی است.

د. تاثیر عوامل سیاست‌گذاری

در بررسی تاثیر عوامل سیاست‌گذاری بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی از 7 سوال در قالب طیف لیکرت استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که اکثر پاسخگویان (1/62 درصد) در سطح زیاد، با این موضوع که عوامل سیاست‌گذاری بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی نقش دارند، موافق هستند و بیشترین موافقت به ترتیب با گویه‌های ایجاد سیستم بانکی روان و دقیق در پرداخت‌های الکترونیکی با ضریب تغییرات 167/0، به‌کارگیری روش‌های نوین مدیریت برای استفاده بیشتر از تجارت الکترونیک با ضریب تغییرات 175/0 و ایجاد قوانین تشویقی برای استفاده‌کننده‌ها از سیستم‌های الکترونیکی با ضریب تغییرات 182/0 در بین گویه‌های عوامل سیاست‌گذاری موثر بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی بود.در ادامه، نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین متغیرهای پژوهش و تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی حاکی از آن است که بین عوامل اقتصادی، آموزشی، اجتماعی - فرهنگی، فنی و سیاست‌گذاری و توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی رابطه مثبت و معناداری در سطح 99 درصد وجود دارد (جدول 3).

جدول3- ضرایب همبستگی بین متغیرهای تحقیق با دیدگاه پاسخگویان در خصوص تاثیر مولفه‌های تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی (ضریب همبستگی پیرسون)

٭٭: معنی‌داری در سطح 99 درصد  ٭: معنی‌داری در سطح 95 درصد

برای تحلیل عوامل تبیین‌کننده توسعه تجارت الکترونیک از رگرسیون چندگانه‌ گام به گام استفاده شد. در اولین و درواقع تنها مرحله متغیر عوامل اقتصادی در توسعه تجارت الکترونیک بخش کشاورزی موثر شناخته شد که بدان مفهوم است که متغیر نامبرده در میان متغیرهای مستقل بیشترین تاثیر را در توسعه تجارت الکترونیک داشته است. در این مرحله ضریب همبستگی برابر 369/0- R ، ضریب تعیین برابر 136/0- R2 و نیز ضریب تعیین تعدیل‌شده برابر 087/0- R2ADJ محاسبه شده است (جدول 4).

جدول 4 - مراحل مختلف ورود متغیرهای مستقل در تحلیل رگرسیونی

معادله خط رگرسیون عوامل موثر بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی به صورت زیر است:

X2 X1 374/0 + 640/11 = Y

برای شناسایی سهم و تاثیر هر متغیر مستقل عوامل اقتصادی در توسعه تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی معادله β عبارت است از:

Y=174/0 X2

 نتیجه‌گیری و پیشنهادها

از داده‌های تحقیق می‌توان نتیجه گرفت که:

- عوامــــل اقتصادی رابـــطه معناداری

(000/0-sig)  با تجارت الکترونیک دارد و مقدار آن برابر (٭٭377/0=r) است.

خداداد حسینی و دیگران (1384)، غلامرضایی، پاپ زن و ساکی (1387)، خسروی‌پور و یزدانی‌زنگنه (1389)، میرابی و همکاران (1389)، سرمد سعیدی (1381)،  Kraemer et al. (2005، Kuhlman (2003) ، Janvry and Sadoule (2010) ، Slaisova and Vanicek (2003) ، Akkeren and Cavaye (2000) ، Murugesan (2010) ، Gell et al (2006) ، Little (2000) در تحقیقات مشابه این امر را مورد تایید قرار دادند.

- عوامل آموزشی رابطه معناداری (002/0=sig)  با تجارت الکترونیک دارد و مقدار آن برابر (٭٭310/0=r) است.

خسروی‌پور و یزدانی‌زنگنه (1389)، صباغ کرمانی و اسفیدانی (1385)، سرمد سعیدی (1381)، Kuhlman (2003) ، Gell et al (2006) ، Akkeren and Cavaye (2000) ، Rashid and Qirim (2001)، Ebrahimi and Asadikoob (2014)  در تحقیقات مشابه این امر را تایید کرده‌اند.

- عوامل اجتماعی - فرهنگی رابطه معناداری (001/0 - sig) با تجارت الکترونیک دارد و مقدار آن برابر (٭٭309/0r= ) است.

خداداد حسینی و دیگران (1384)، فریدونی (1386)، موحدی و ویسی (1386)، خسروی‌پور و یزدانی‌زنگنه (1389)، محمودی و پورملکشاه (1391)، قاسمی (1389)، میرابی و همکاران (1389)، سرمد سعیدی (1381)، Kuhlman (2003) ،  Chong (2005)، Rashid and Qirim (2001)، Murugesan (2010) ، Ebrahimi and Asadikoob (2014)  در تحقیقات مشابه این نتیجه را تایید کرده‌اند.

- عوامل فنی رابطه معناداری (000/0- sig) با متغیر وابسته تجارت الکترونیک دارد و مقدار آن برابر (٭٭400/0r= ) است.

محمودی و پورملکشاه (1391)، خداداد حسینی و دیگران (1384)، قاسمی (1389)، صباغ کرمانی و اسفیدانی (1385)، کیخا (1387)، مصدقی دوگاهه (1388)، میرابی و همکاران (1389)،  Wen (2007)،  Kraemer et al. (2005)، Kuhlman (2003) ، Slaisova and Vanicek (2003) ، Martinsons (2002) ، Rashid and Qirim (2001)، Ebrahimi and Asadikoob (2014) در تحقیقات مشابه این موضوع را مورد تایید قرار داده‌اند.

- عوامل سیاست‌گذاری رابطه معناداری (000/0-sig) با متغیر وابسته تجارت الکترونیک دارد و مقدار آن برابر (٭210/0=r ) است.

فیضی چکاب (1382)، خداداد حسینی و دیگران (1384)، خسروی‌پور و یزدانی‌زنگنه (1389)، محمودی و پورملکشاه (1391)، فریدونی (1386)، صباغ کرمانی و اسفیدانی (1385)، Akkeren and Cavaye (2000)، Ebrahimi and Asadikoob (2014) ، Martinsons (2002)، Rashid and Qirim (2001)، Wen (2007) در تحقیقات مشابه این امر را تایید کرده‌اند.

منبع: مجله دانش بنیان