اقتصاد دانش بنیان

مجموعه فعاليتهاي دانش بنیان در کشور به يک نقطه جغرافيايي خاص محدود نميشود. تقريبا در هر گوشه کشور ميتوان ردپايي از فعاليت شرکتهاي دانش بنیان پيدا کرد. شرکت سهامي خاص «کار و کسب پاينده» از جمله شرکتهاي دانش بنیاني است که در استان مازندران فعاليت ميکند. محدوده فعاليت اين شرکت در حوزه سختافزارهاي رايانهاي کنترل و مخابرات است. محمد پوراسدالله، مدير داخلي شرکت دانش بنیان «کار و کسب پاينده» و عضو هيئت مديره اين شرکت، در گفت و گو با دانش بنیان بر اين باور است که هر  شرکت دانش بنیاني ميتواند در حوزه هاي صنعت، خدمات و کشاورزي موفق باشد، به شرطي که محصولش از لحاظ کيفيت و قيمت قابل رقابت باشد. همچنين او معتقد است که بايد تصميمها و سياستهاي حمايتي از شرکتهاي دانش بنیان، متناسب با اقليم فعاليت اين شرکتها باشد. گفت و گو با اين فعال حوزه دانش بنیان را از نظر ميگذرانيد.

شرکت دانش بنیان «کار و کسب پاينده» در چه حوزهاي فعال است و چه خدماتي به مشتريانش ارائه ميدهد؟

شرکت سهامي خاص کار و کسب پاينده (با نام تجاري CACS) فعاليت خود را به شکل رسمي از تابستان 93 آغاز کرد، در تابستان 94 به مجموعه پارک علم و و فناوري استان مازندران پيوست و در تاريخ 9 آبان همان سال به عنوان يک شرکت دانش بنیان نوپا در حوزه سخت افزارهاي رايانه اي کنترل و مخابرات شناخته شد. مديرعامل شرکت دکتر رضا نصيري است و شش نفر اعضاي شرکت، همگي از دانشجويان او و فارغ التحصيلان دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل هستند که همگي سهامدار شرکت نيز هستند.

با توجه به نيازسنجيهاي انجام شده در بازار ايران، شرکت پاينده با ساخت نمونه هاي اوليه اي از محصولات که به چهار دسته اصلي تقسيم بندي ميشوند، فعاليت خود را پي گرفت و در نهايت بر توليد انبوه يکي از محصولات خود (شوپه) تمرکز کرد؛ چراکه داراي گستره وسيعتري از بازار هدف اعم از خانگي، تجاري، اداري و صنعتي نسبت به ساير محصولات شرکت بود.

سامانه فروشگاهي «دسمره» سيستم يکپارچهاي به زبان فارسي، داراي چاپگر، اسکنر و صفحه لمسي است که براي ثبت سوابق خريد و فروش و تعيين سود و زيان به کار ميرود و قابليت مطابقت با تمامي قوانين مالياتي جاري و آتي کشور را دارد. دوربين مداربسته «شوپه» نيز يک سيستم تصويربرداري امنيتي يکپارچه با پروژکتور الايدي و توانايي ضبط در حافظه داخلي است که قابليت دسترسي بيسيم به تصاوير با استفاده از شبکه محلي و اينترنت را دارد. همچنين خودروياب «دگرد» يکي ديگر از محصولات است که با استفاده از اين سيستم، ميتوانيد با هر تلفن همراهي اعم از هوشمند يا غير هوشمند، خودروي خود را در هر نقطه جغرافيايي تعيين محل کنيد. پروژکتور هوشمند «سو» نيز محصول ديگري است که جهت روشنايي محيطهاي بيروني به کار ميرود که حساس به حرکت و روشنايي روز است. تمامي محصولات شرکت پاينده نامهايي به زبان محلي مازندراني دارند.

 با توجه به تجاربتان در حوزه فعاليتهاي دانش بنیان فکر ميکنيد که کداميک از شاخه هاي اقتصادي در ايران، ظرفيت بيشتري براي فعاليتهاي دانش بنیان دارد؟

هر کدام از حوزه هاي صنعت، خدمات و کشاورزي پتانسيلهاي عظيمي براي حضور شرکتهاي بنيان دارند، اما بايد در نظر گرفت که «صنعت» به طور کلي گستره وسيعتري از فعاليتهاي اشتغالزا را در بر ميگيرد. همچنين فارغ التحصيلان دانشگاهي و مراکز آموزشي در اين حوزه بيشتر هستند و بنابراين نيروي مستعد کار نيز افزونتر است. از طرفي کمتوجهي به حوزه هاي ديگر و کمبود سياستهاي تشويقي و ارزشگذار بر فعاليتهاي دانش بنیان اقليم محور نيز عرصه را براي فعاليتهاي صنعتي هموارتر ميکند. به عنوان مثال در استان مازندران و ساير استانهاي شمالي کشور، همچنان کشاورزي سنتي بيشتر از مکانيزه رواج دارد.

 چرا فعاليت دانش بنیان در حوزه صنعت را انتخاب کرديد؟

شرکت پاينده در حوزه صنعت با موضوع توليد سختافزار هوشمند فعاليت ميکند، چراکه همه اعضاي شرکت فارغ التحصيلان رشته هاي مهندسي برق و کامپيوتر و مکانيک هستند.

 به نظرتان راه درآمدزايي، صادرات و موفقيت در بازار براي شرکتهاي دانش بنیان فعال در حوزه صنعت از چه مسيري ميگذرد؟

به طور کلي هر کالايي که از لحاظ کيفيت و قيمت قابل رقابت با محصولات مشابه است، قابليت درآمدزايي دارد. براي مثال اگر 10 نانوايي موفق در شهر وجود دارد، من هم ميتوانم يازدهمين باشم، به شرطي که از لحاظ کيفيت و قيمت، قابل رقابت باشم. يک شرکت دانش بنیان هم از اين قاعده مستثني نيست و محصول اين شرکت بايد از لحاظ قيمت و کيفيت رقابت پذير باشد.

اما براي درآمدزايي مضاعف کافي است محصول شما دو فاکتور مهم را در بر گيرد. اول اينکه قابل ارتقا باشد و دوم اينکه محصول شما حداقل يک ويژگي منحصربه فرد داشته باشد که مورد نياز جامعه هدف است. محصول «شوپه» دوربين مداربسته قابل ارتقايي است يکپارچه که ويژگيهاي منحصربه فردي دارد. چرا ميگويم يکپارچه، چون با خريداري اين دوربين نياز به هيچ وسيله جانبي ديگر يا حتي متخصص نصب دوربين نداريد. کافي است آن را به برق متصل کنيد.

 آيا فعاليت دانش بنیان در حوزه سخت افزار هوشمند را به دانشآموختگان صنعت برق و کامپيوتر پيشنهاد ميدهيد؟

حوزه سختافزار هوشمند و حتي زيرشاخه دوربينهاي مداربسته بسيار گسترده است. لازمه موفقيت در هر کسب وکاري، آگاهي از وقايع مرتبط و اشراف بر آنهاست که اگر اشراف به اين حوزه دارند و از تخصص، پشتکار و برنامه های علمي بهرهمند هستند، قطعا ميتوانند با فعاليت دانش بنیان در اين حوزه موفق شوند. در نظر بگيريد که مثلا در صنعت برق و کامپيوتر، «اينترنت اشيا» پديده و موج نوظهوري است و فعالان اين حوزه با سوار شدن بر اين موج ميتوانند کاميابي در فعاليتهاي اقتصادي خود را تضمين کنند.

 قطعا شرکتهاي دانش بنیان فعال در حوزه صنعت با چالشهاي متعددي مواجه هستند. فکر ميکنيد عمده چالش اين شرکتها براي ادامه فعاليتهاي دانش بنیان چيست؟

همانطور که اشاره کردم، بايد تصميمها و سياستهاي حمايتي متناسب با اقليم فعاليتهاي دانش بنیان باشد. مثلا در استانهاي شمالي شرکتهاي دانش بنیاني که در حوزه کشاورزي فعاليت ميکنند، بايد مورد توجه و تشويق ويژه قرار بگيرند. شرکتهاي دانش بنیان نوپا اغلب در تامين سرمايه در گردش ناتوانند.

فعالاني که در نقاطي دور از مراکز استان هستند، عمدتا براي دسترسي به ماشين آلات و تجهيزات صنعتي مورد نياز خود دچار مشکل هستند. از طرفي خريداري اين قبيل ادوات، خصوصا براي شرکتهاي نوپا، بسيار پرهزينه است. بنابراين فراهمآوردن مجموعه هايي از جمله پارکهاي علم و فناوري، مراکز رشد و شتابدهنده ها و تجهيز آنان به امکانات فوق، راهحل مناسبي براي توسعه فعاليتهاي دانش بنیان در حوزه صنعت است.

 دورنمايتان از آينده شرکتهاي دانش بنیان در ايران چگونه است؟ فکر ميکنيد در چند ده ه آينده، اين شرکتها در چه جايگاهي قرار دارند؟

خوشبختانه با توجه به حمايت معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري در سال هاي اخير، اقدامات مناسبي در اين حوزه انجام شده و تسهيلات خوبي در اختيار شرکتهاي دانش بنیان قرار گرفته است. با استمرار و توسعه اين حمايتها و البته خودباوري و خوداتکايي، افق پيش رو براي اين شرکتها بسيار روشن و اميدوارکننده خواهد بود. 

منبع: مجله دانش بنیان