اقتصاد دانش بنیان

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا در حاشیه مراسم آئین رونمایی از خانه خلاق و نوآوری رسانه آنا که یک تیرماه ۱۴۰۱ برگزار شد با پرویز کرمی، دبیر ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه صنایع نرم و خلاق در رابطه با ضرورت پرداختن به شرکت‌های دانش بنیان، قانون جهش تولید و خانه‌های خلاق به گفت‌وگو نشست که مشروح آن در ادامه می‌آید.

تشکیل داشبورد مدیریتی برای رصد شاخص‌های دانش‌بنیانی در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

آنا: با توجه به اینکه سال ۱۴۰۱ بنا به فرموده مقام معظم رهبری، «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» است، با توجه به اینکه ضرورتی پیدا شد برای اینکه حمایت‌های بیشتری از شرکت‌های دانش‌بنیان، خانه‌های خلاق و شرکت‌های خلاق صورت بگیرد، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به‌طور مشخص در این زمینه چه اقدامی انجام داده است؟

کرمی: به عنوان سخنگوی معاونت علمی از رهبر معظم انقلاب برای اینکه این موضوع را تابلوی کشور قرار دادند و همه آحاد جامعه را اعم از مسئولان دولتی، قوه مقننه، قوه قضائیه و ... را به این سو رهنمون شدند، تشکر می‌کنم.

از همان روزهای ابتدایی امسال، ستادی در دولت تحت عنوان ستاد اجرایی‌سازی شعار سال به ریاست محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور و دبیری سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری و عضویت وزرای مرتبط با این کار شکل گرفت. در معاونت علمی نیز یک داشبورد مدیریتی برای رصد و پایش شاخص‌های دانش‌بنیانی شکل گرفته است.

یکی از تکالیفی که در شعار سال برای دولت و کشور معین شده دو برابر شدن شرکت‌های دانش‌بنیان و دو برابر شدن شاغلان شاغل در شرکت‌های دانش‌بنیان است. اگر این اتفاق به درستی بخواهد رخ دهد باید کمک کنیم شرکت‌های موجود بزرگ شوند و توسعه پیدا کنند.

دانشگاه‌ها می‌توانند املاکشان را به شرکت‌های دانش‌بنیان واگذار کنند

باید به سمت این برویم که به شرکت‌های بزرگ تولیدی کمک کنیم تا دانش‌بنیان شوند. سهم شرکت‌ها را در دل وزارتخانه‌ها بیشتر کنیم. مشوق‌های مالی، حقوقی و تسهیلاتی کل دولت را به این سمت سوق دهیم و تولید بار اول را در ماشین‌سازی و بخش کشاورزی بیشتر کنیم، در وزارت صمت و ساختارها و زیرمجموعه‌های آن دانش‌بنیان‌ها را بیشتر رسوخ دهیم، اینها محقق نمی‌شد مگر اینکه یک ستاد در دولت ایجاد می‌شد که این پیگیری و پایش را انجام دهد و به صورت هفتگی آن را بخواهد.

خوشبختانه این کار با دستور رئیس جمهور انجام شد، در حال حاضر معاون اول رئیس جمهور تقریباً هفته‌ای یک بار این جلسات را تشکیل می‌دهد، معاون علمی به عنوان دبیر حضور دارد، وزارتخانه مربوطه برنامه‌هایش را می‌آورد، مورد مداقّه و بررسی قرار می‌گیرد و موانعی که احتمالاً سر راه باشد را رفع می‌کنیم.

مجلس با ابلاغ قانون جهش تولید تسهیلات خوبی را به جامعه ارائه داد

آنا: در رابطه با قانون جهش تولید و اینکه اولویت‌ها و مزایایش برای دانش بنیان‌ها چه چیزهایی است، توضیح بفرمایید.

کرمی: خیلی خوب شد اشاره کردید. الحمدالله اقدام خوب مجلس شورای اسلامی در رابطه با شعار سال، مصوب کردن و ابلاغ قانون جهش تولید بود که یک ریل‌گذاری در ۱۰ سال و ۱۵ سال آینده برای کشور است خیلی از موانعی که فراروی شرکت‌های دانش‌بنیان و از جمله شرکت‌های خلاق وجود داشت، توسط این قانون رفع می‌شود.

ابلاغ این قانون تسهیلات، امکانات و شاخص‌های خوبی را به جامعه در حوزه دانش‌بنیان‌ها ارائه داد. خیلی از موانعی که وجود داشت رفع شد. خیلی از کارهایی که سازمان‌ها و نهادها به‌صورت اختیاری و انتخابی داشتند عمل می‌شدند، تکلیف و قانون شد. خیلی از معافیت‌هایی که دیده نشده بود در قانون دیده شد. خیلی قانون خوب و مترقی است.

خانه‌های خلاق توسط بخش خصوصی برای اشتغال راه‌اندازی می‌شود

به واسطه اجرایی شدن این قانون که در حال حاضر معاونت علمی آئین‌نامه‌های اجرایی را نوشتند، تقدیم دولت شده‌اند، دولت این‌ها را بررسی و ابلاغ می‌کند و از زمانی که این آئین‌نامه‌ها ابلاغ شود، هم شرکت‌های دانش‌بنیان، هم شرکت‌های خلاق، ثمرات خوب این دو قانون را خواهند دید.

آنا: دانشگاه‌ها در این قانون کجا قرار گرفته‌اند؟

کرمی: برای دانشگاه‌ها در این قانون تسهیلگری شد. دانشگاه‌ها مرکز تولید و انباشت پژوهش‌های علمی بودند. این قانون در حال حاضر به آن‌ها اجازه می‌دهد که بتوانند پژوهش‌های خودشان را تبدیل به شرکت کنند و بخش بزرگی از پژوهش‌های خودشان را بفروشند.

در حال حاضر «مالکیت معنوی» از طریق این قانون در حال اجرایی شدن است و پژوهشگران و اساتید در دانشگاه‌ها می‌توانند شرکت‌های دانش‌بنیان راه اندازی کنند، از جمله دانشگاه آزاد اسلامی و در این قانون دو بند خوب به این دانشگاه اختصاص پیدا کرد.

دانشگاه‌ها می‌توانند املاک خودشان را از این طریق به شرکت‌های دانش‌بنیان واگذار کنند. با توجه به اینکه دانشگاه آزاد اسلامی سراهای خلاق و نوآوری دارد. این سراهای خلاق و نوآوری در حال حاضر در قانون آورده شدند و لذا می‌تواند سال به سال بودجه داشته باشد.

آنا: آیا این قانون کمکی به محصولات ایران‌ساخت خواهد کرد؟

کرمی: کاملاً. اصلاً محصولات ایران‌ساخت در این قانون معنی پیدا کرد.

آنا: مقصودتان این است که در صنایع خلاق هم این اتفاق می‌افتد؟

کرمی: صنایع خلاق تاکنون فاقد قانون بوده‌اند. قانون جهش تولید دانش‌بنیان ماده ۶ تبصره ۲ به صنایع خلاق، شرکت‌های خلاق، خانه‌های خلاق و نوآوری و واحدهای خلاق دانشگاهی هویت داد، قانون داد و از نمایندگان مجلس شورای اسلامی که این مصوبه را برای شرکت‌های خلاق، خانه‌های خلاق و نوآوری و واحدهای خلاق تصویب کردند، قدردانی می‌کنم.

انتظار تولید شغل و تسهیل‌گری را از خانه خلاق و نوآوری رسانه آنا داریم

آنا: تأمین مالی خانه‌های خلاق چگونه صورت می‌گیرد؟ مسیرهای تأمین مالی فقط با حمایت دولت است یا بخش خصوصی و جذب سرمایه از طرق دیگر نیز اتفاق می‌افتد؟ انتظاراتتان از خانه خلاق و نوآوری رسانه آنا چیست؟

کرمی: خیلی ممنونم از سوال خوب و پر محتوای شما. خانه‌های خلاق تماما مربوط به بخش خصوص است یعنی ایجاد اشتغال از طریق بخش خصوصی. کسانی که تقاضا برای ایجاد و راه‌اندازی این خانه‌ها می‌دهند، آورده‌ای دارند. بحث اول، جا و مکان استقرار و بحث مالی بحث بعدی است. دولت در این میان برای بیشتر دیده شدن و اختصاص فضا، کمک می‌کند و مصوبه ای از دولت در استان‌ها گرفتیم، ۵۰ درصد از تأمین مالی این خانه‌ها با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و ۵۰ درصد دیگر نیز با سازمان برنامه و بودجه تأمین کند، تا نگران بحث مالی نباشیم.

بدیهی است، اشخاص و افرادی که وارد این چرخه می شوند، نه بازار را می‌شناسند نه می‌توانند تضمین و چک بدهند یا تضمین بگیرند. لذا خانه‌های خلاق در اینجا نقش سهامدار را بازی می‌کنند و دولت نقش تسهیلگری و کمک کنندگی را در این میان ایفا می‌کند.

در حال حال حاضر با توجه به اینکه در آئین رونمایی از خانه خلاق و نوآوری رسانه آنا هستیم، ضمن تشکر از علی قجری، مدیرعامل خبرگزاری آنا در راه اندازی این خانه؛ انتظار تولید شغل، ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان را از ایشان خواهیم داشت. در این مسیر جذب سرمایه‌گذار، کمک‌های فکری، بازاریابی و در خدمت گرفتن اساتید با تجربه از سوی دولت در دستور کار قرار می‌گیرد. در پایان متذکر می‌شوم که خبرگزاری آنا با پایش و رصد علم و فناوری، زمینه جهاد تبیین را به خوبی فراهم آورده است.