اقتصاد دانش بنیان

بعد از گذشت دو سال دشوار و جانکاه، مجددا درهای حسینیه امام خمینی(ره) به روی نخبگان علم و فناوری برای دیدار با رهبر فرزانه انقلاب گشوده شد. این گشایش، چه دلنشین و همسو با حدیثی می نمود که بر بلندای حسینیه نقش بسته بود. حدیثی از پیامبر اعظم(ص) که آن را امام جعفر صادق(ص) روایت کرده اند: «إنّ الْملائکهْ لتضع أجْنحتها لطالب الْعلْم رضًا به: و بدرستى که فرشتگان از براى طالب علم از روى رضا و خشنودى به آن بال‏هاى خویش را بر زمین می‌گسترند.»

بعد از گذشت دو سالی که آن ویروس منحوس، هیولاوار  تمام شئون زندگی مان را در نوردیده بود، گشودن آغوش رهبر عزیزمان به روی نخبگان و سرآمدان علمی، در میانه خزان، حال و هوای نوروز و تحول به سوی روشنی و شکوفایی را در دل ها زنده کرد.

بعد از گذشت دو سالی که سختی های تحریم و نامهربانی های اقتصادی، دلتنگ مان کرده بود، حلاوت ایستادگی و شیرینی شجاعت را با دیدن قامت بلند رهبر فرزانه مان، به کام مان نشاند. نخبگان علمی، امروز شاهد رهنمودهایی بودند که همچون همیشه حکیمانه و غنی بود و راهگشا. دلسوزانه بود و جاندار.

آن پیر فرزانه ی دل‌برنای ما، امروز هر آنچه گفتند، جانانه بود و بر جان نشست. رهبری عزیز، در این دیدار، همانگونه که بزرگوارانه، فرزند ان نخبه خود را در آغوش پر مهر خود کشیده بودند، پندهایی حکیمانه را همچون سال ها و دهه های گذشته به نخبگان و مسئولین دادند  که هر یک، غنیمت و توشه ای است گرانبها. ایشان از پیشرفت های علمی و فناوری که در این سال ها داشته ایم رضایت داشتند اما گفتند که فاصله علمی ما با مرز دانش جهان را نه تنها کم کنیم، بلکه می باید قله رو به روی ما عبور از این مرزها باشد. باید به کشفیات علمی جدید برسیم و تولیدات علمی مان به نام ایران اسلامی، به جهان عرضه شود. و چقدر غرورانگیز بود چهره نخبگان مان، در آن لحظه ها. بی شک هر یک با اعتماد به نفس و عزتی که رهبرشان به آنان عطا کرده بود، از همین حالا، به دنبال دستاوردهای شگفت انگیز در آینده نزدیک خواهند بود.

بعد از گذشت این دو سال سخت که فاصله و دوری را بر ما تحمیل کرده بود، عطر و بوی حسینیه امام خمینی(ره)، روح انگیزتر و جان افزاتر از همیشه بود. برای خود من هم که پس از گذشت دو سال حال و هوای این حسینیه مقتدر، مهربان و باعزت را تنفس می کردم و حضور آن حکیم و حامی بزرگ علم و فناوری و نوآوری را دوباره به چشم غیرمسلح می دیدم، انگار فصلی تازه پیش رویم گشوده شده است.

این جمله رهبری بسیار حکیمانه و دوست داشتنی بود که خطاب به نخبگان فرمودند نخبه کسی است که در جامعه اش تاثیرگذار باشد و در برابر ناملایمات از تلاش و کوشش باز نماند. البته ایشان قبول داشتند که ناملایمات و مرارت های اداری و سازمانی در جامعه نسبت به نخبگان وجود دارد اما یکی از شاخصه های نخبگی، ایستادن در برابر دشواری ها و مستحکم و خلاق بودن است. نخبه واقعی از ناملایمات نمی هراسد و با مسئله محوری با کشف و تولید علم، مشکلات کشورش را از سر راه کنار می زند.

نکته دیگری که به نظرم سبب فخر و دلشادی نخبگان در این دیدار شد، آن بود که رهبر فرزانه مان تاکید داشتند ایشان را مدیران آینده کشور دانسته که حل مشکلات کلان کشور برعهده و بر دوش نخبگان است. ایشان توصیه کردند که حل مسائل اصلی کشور، کار نخبگان است و راه های علمی و فناورانه هم باید از سوی آنان باشد.

در این دو سال سختی که گذشت، بسیار نگران پیشروی گام دوم انقلاب، همپای زمان بودیم، با نکته هایی که در این دیدار از زبان شیوای رهبر فرزانه انقلاب، بیان شد، نخبگان حاضر در حسینیه و آنانی که بعدها این سخنان را خواهند شنید، نقطه امید و اتکا، پدیدار شد. ایشان تکالیفی برای نخبگان در گام دوم انقلاب معین کردند که ما را همچنان در تراز جهانی قرار داد. مسائلی همچون حل چالش های آب، محیط زیست، مسائل اجتماعی و موضوعات مربوط به آن، خواسته هایی بود که رهبر عزیزمان، در این دیدار، از جامعه نخبگان داشتند.

اما نکته جالب توجه و هوشمندانه ای که رهبر فرزانه مان بیان کردند، موضوع توجه دادن به علم هوش مصنوعی و لزوم پیشرفت کشور در آن بود. تعبیر حکیمانه ایشان از اهمیت هوش مصنوعی اینطور بود که این فناوری تازه در اداره آینده دنیا نقش اساسی دارد و خواستند که جایگاه ایران اسلامی در آینده نزدیک، باید حداقل در بین ده کشور نخست این فناوری باشد. با این همه، ایشان اشاره کردند که گر چه رتبه های علمی ایران در سطح منطقه، قابل توجه است و قاره آسیا هم در عرصه های علم و فناوری، سرآمد است، اما جایگاه کنونی کشورمان، متناسب با شأن و توانایی نخبگان و مردمان اش نیست.

در این دو سال سختی که هجرت و مهاجرت در همه جهان، دستخوش تغییرات عجیب و غریبی بود، دغدغه هایش مربوط به آن نیز از ذهن و زبان رهبر فرزانه مان، به دور نمانده بود. ایشان در این دیدار، مجددا تاکید کردند که مهاجرت به شرط طلب علم و افزایش توانمندی ها، نه تنها مذموم نیست، بلکه پسندیده هم هست، اما نتوانستند نگرانی شان را از برخی افراد و عناصر در دانشگاهها پنهان کنند که دانشجویان و مستعدان کشور را ترغیب و تشویق به رفتن و مهاجرت از کشور می کنند. ایشان این کار را خیانت به کشور عنوان کردند که نه به نفع کشور است نه به نفع جوانان نخبه.  

اما در این دو سالی که پر از بهانه برای کار نکردن وجود داشت، شرکت های دانش بنیان و خلاق‎مان، فعالیت های چشمگیر و افتخارآمیز کردند و تعدادشان هم اینک به 7 هزار رسیده است. نگاه تیزبین رهبر فرزانه انقلاب، از فعالیت ها و خدمات این شرکت ها، غافل نمانده بود و پیشرفت هایشان را به درستی رصد کرده بودند. ایشان در این دیدار توصیه راهگشایانه شان به شرکت های دانش بنیان این بود که می باید کیفیت را مدنظر قرار دهند و از شاخص هایشان در ارزیابی شرکتها کوتاه نیایند. توصیه دیگرشان به فعالان این حوزه، ارتباط با صنایع بزرگ بود، چرا که با برقراری این ارتباط هوشمندانه، صنایع بزرگ کشور به دستاوردهای قابل اعتنایی دست خواهند یافت. نکته حکیمانه دیگر ایشان به شرکت های دانش بنیان، بازارسازی برای تولیدات آنان توسط دولت و حمایت از آنها بود. حمایت دولت از این شرکت ها و پشتیبانی از محصولات ایران ساخت هم، در این دیدار مورد تاکید رهبر معظم انقلاب قرار گرفت. البته ایشان توصیه مهمی هم برای شرکت های دانش بنیان داشتند؛ نباید افزایش تولیدات دانش بنیان، سبب کاهش کیفیت و افزایش بی دلیل قیمت ها باشد.

من همواره در سخنرانی های ایشان، در انتظار توصیه های فرهنگ محور بوده ام که بسیار مهم است و به عقیده من، گل ماجرا است. خوشبختانه در این دیدار، رهبری فرزانه، باز هم به اهمیت موضوعات فرهنگی و گفتمانی اشاره کردند و فرمودند که موانع رشد و توسعه، عمدتاً فرهنگی است که باید با فرهنگسازی این موانع برطرف شود. تاکید ایشان در این بخش، بر توجه ویژه و جدی به استعدادهای کشور بود: «وقتی که غفلت از توانایی خود بر ملتی حاکم شد، غارت آن ملت آسان می شود.» و باز هم ایشان تاکید کردند که باید «ما می توانیم» را برجسته سازی کنیم و به همه شئون جامعه تزریق کنیم تا از این طریق طلیعه امید نمایان شود و کشور بر قله ها بنشیند.

بعد از گذشت آن دو سال دشوار و جانکاه، اینک دیدار با رهبری حکیم و مقتدر، برکت و شادابی را در دل های نخبگان، جاری کرده است و پس از پایان این دیدار، با حال و هوایی که در میان دیدارکنندگان مشاهده کردم، «ایران قوی» و سرفراز را از مشرق حسینیه جاودان امام خمینی(ره) در حال نمایان شدن دیدم. چنین بادا.